فرمول اسید استیک: CH₃COOH.

Cas number: 64-19-7

چگالی: 1.05 g/cm³.

نقطه‌جوش: 118.1 °C.

نام‌های دیگر اسید استیک: اتانوئیک اسید، جوهر انگور یا جوهر سرکه .

نام اسید استیک توسط iupac نام‌گذاری شده است که از کلمه acetum که کلمه‌ای لاتینی است گرفته‌شده است. Acetum به معنی سرکه می‌باشد. اسید استیک منجمد نامی برای اسید استیک بدون آب است.

سرکه قدمت زیادی دارد. اسید استیک‌ ماده‌ای  باکتری زا می‌باشد و در همه جای جهان نیز وجود دارند.

در قرن سوم پیش از میلاد، یک فیلسوف یونانی نشان داد که سرکه چه تأثیری بر روی فلزات دارد تا از واکنش آن‌ها رنگ‌دانه‌های موردنیاز در کارهای هنری مانند «سرب سفید» (کربنات سرب) و «زنگار مس» که ترکیبی سبزرنگ از نمک‌های مس ازجمله استات مس ۲ می‌باشد.  تولید شود .

در دوران رنسانس، از طریق تقطیر خشک استات‌های فلزی اسید استیک منجمد  تهیه می‌کردند.با مقایسه  اسید استیک منجمد حاصل از این روش با سرکه.متوجه شدن که وجود آب در سرکه بر ویژگی‌های اسید استیک تأثیر زیادی دارد به صورتی که شیمیدان‌ها تا قرن‌ها معتقد بودند که اسید استیک منجمد و اسیدی که در سرکه وجود دارد دو ماده مختلف هستند. پیر آدت شیمیدان فرانسوی اثبات کرد که این دو ماده  در حقیقت یکی هستند.

در سال ۱۸۴۷، شیمیدان آلمانی به نام هرمان کولب برای نخستین با استفاده از موادمعدنی توانست اسید استیک تولید کند.. بدین ترتیب :  کلردار کردن دی سولفید کربن و تبدیل آن به تترا کلراید کربن، سپس از طریق تفکافت به تتراکلورو اتیلن و از طریق کلردار کردن آبی به اسیدتری کلرواستیک و درنهایت کاهش آن از طریق برق‌کافت به اسید استیک.

اسید استیک مایع، مانند آب و اتانول یک حلال پروتون‌دار آب‌دوست  است. اسید استیک می‌تواند علاوه بر حل کردن ترکیبات قطبی همچون نمک‌های معدنی و شکرها، ترکیبات غیر قطبی مانند روغن‌ها و عناصر شیمیایی مثل سولفور و آیودین را در خود حل کنداسید استیک  با حلال‌های قطبی و غیر قطبی مانند آب، کلر وفورم و هگزان و ... مخلوط می‌شود. این خاصیت انحلال و امتزاج‌پذیری اسید استیک آن را به یک ماده شیمیایی پرکاربرد صنعتی تبدیل کرده است.

کاربرد  اسید استیک

از اسید استیک اغلب در تصفیه مواد آلی به‌عنوان حلال کریستال سازی مجدد بکار می‌رود.از اسید استیک ذوب‌شده خالص ، به‌عنوان حلال در تولید اسید ترفتالیک که ماده خام پلی‌اتیلن ترفتالیک (PET)است بکار می‌رود. اگرچه در حال حاضر این کاربرد ۵ تا ۱۰ درصد از اسید استیک تولیدشده در جهان را مصرف می‌کند، با افزایش تولید PET انتظار می‌رود این کاربرد افزایش بیشتری پیدا کند.

از اسید استیک هم به‌عنوان حلال و هم به‌عنوان یک هسته‌دوست. در تولید تجاری کافور  مصنوعی برای حفظ کربن دار کردن واکنش نوآرایی|بازآراسته، شامل نوآرایی ونگر میروین کمفین به استات ایزوبورنیل است؛، استفاده می‌شود در این حالت در هنگام کاهش|اکسایش یک گروه نیترو آریل به یک آنیلین با استفاده از پالادیوم کربنی، اسید استیک به‌عنوان حلال انتخابی استفاده می‌شود. از اسید استیک منجمد برای تخمین مواد قلیایی ضعیف همچون آمیدهای آلی استفاده می‌شود.

از محلول‌های رقیق اسید استیکچون خاصیت اسیدی کمی دارد. در محیط خانگی، استفاده می‌شود برای مثال  آبگونه اسیدی ظهور فیلم و برداشتن جرم شیرآب و کتری از نمونه‌های آن است.

کاربرد پزشکی

از خاصیت اسیدی این ماده  برای  درمان نیش ستاره دریایی جعبه‌ای و درمان نیش عروس دریایی  استفاده می‌شود که این کار از آسیب‌های جدی یا حتی مرگ جلوگیری می‌کند. این خاصیت همچنین در درمان افراد مبتلابه آماس گوش| عفونت گوش خارجی نیز استفاده می‌شود. همچنین برای جلوگیری از رشد باکتری‌ها و قارچ‌ها در سیلوی خوراک دام، ، به‌صورت افشانه از اسید استیک استفاده می‌شود. محلول‌های رقیق اسید استیک می‌تواند در آزمایشگاه بالینی برای تشخیص تعداد گلبول‌های قرمز و سفید استفاده شوند. یکی دیگر از استفاده‌های بالینی برای lysing سلول‌های قرمز خون است، که می‌تواند ترکیبات مهم دیگر در ادرار را در هنگام آزمایش میکروسکوپی شناسایی کند. از اسید استیک آبی برای از بین بردن زگیل و گندمه نیز استفاده می‌شود .

نمک آلی و غیر آلی که از اسید استیک تولید می‌شود،

    استات سدیم__ در صنعت نساجی و نیز به‌عنوان نگه‌دارنده غذایی (E number|E۲۶۲).

    استات مس ۲__ به‌عنوان رنگ‌دانه و قارچ‌کش.

    استات آلومینیوم و استات آهن ۲__ به‌عنوان ثابت‌کننده رنگ.

    استات پلادیوم ۲__ به‌عنوان کاتالیزور در واکنش‌های جفت‌ساز، همچون واکنش هک.

    استات نقره در حشره‌کش‌ها.

    کنترل و از بین بردن کنه واروا در زنبورعسل.

اسید استیک‌های جایگزین تولیدشده عبارت‌اند از:

    اسید مونوکلرواستیک. MCA، اسید دیکلرو استیک (به‌عنوان محصول فرعی) و تری کلرواستیک. MCA در تولید رنگ نیل استفاده می‌شود.

    اسید برو مو استیک، که برای تولید واکنشگر برومو استات اتیل استری می‌شود.

    اسید تری فلوئورواستیک که در ترکیبات عالی، یک واکنشگر رایج است.

مقادیر اسید استیکی که در سایر کاربردها بکار می‌رود ۵ تا ۱۰ درصد از اسید استیک مورداستفاده در سطح جهان را به خود اختصاص داده است. درعین‌حال، انتظار نمی‌رود این کاربردها به‌اندازه تولیدTPA، رشد کند.

اندازه‌گیری عیار اسید استیک

اسید استیک منجمد یک باز ضعیف است،  از آب هم ضعیف‌تر ،درنتیجه ، آمید به‌عنوان یک باز قوی عمل می‌کند. و  با استفاده از یک محلول در اسید استیک منجمد با خاصیت اسیدی بسیار قوی همچون اسید پرکلورید، می‌توان عیار آن را اندازه گرفت.

نکات ایمنی استفاده از اسید استیک

اسید استیک غلیظ بسیار خورنده است و  باید بااحتیاط باز آن استفاده کرد، زیرا باعث سوختگی، آسیب‌های دائم چشمی و سوزش می‌شود. البته تاول‌ها و آبله‌های ناشی از تماس با این اسید ممکن است تا چند ساعت پس از تماس پدیدار نشوند. در زمان استفاده از این ترکیب‌ها باید از دستکش‌های مقاوم از جنس پلاستیک نیتریل استفاده کرد. استفاده از دستکش‌های لاتکس از ایمنی لازم برخوردار نیست با بالا رفتن دما اسید استیک از مرز ۳۹ درجه سانتی‌گراد، ریسک تبدیل‌شدن آن به یک ماده منفجره در مجاورت هوا افزایش می‌یابد ولی . اسید استیک غلیظ در شرایط آزمایشگاهی به‌سختی مشتعل می‌شود.

خطر محلول‌های اسید استیک به میزان غلظت آن بستگی دارد. محلول‌هایی که اسید استیک آن‌ها بیش از ۲۵ درصد است، به خاطر بوی زننده و بخار خورنده آن‌ها در هود بخار نگهداری می‌شود. اسید استیک رقیق به شکل سرکه بی‌ضرر است. بااین‌حال واردکردن محلول‌های قوی‌تر در آن، برای انسان و حیوانات ضرر دارد. این محلول به سیستم گوارش آسیب‌زده و تغییری مهلک را در خاصیت اسیدی خون ایجاد می‌کند.

به دلیل عدم تطبیق آن، پیشنهاد می‌شود که اسید استیک را از اسید کرومیک و اتیلن گلایکول و اسید نیتریک و اسید پر کلریک و پرمنگنات‌ها و پر اکسیدها و هیدروکسیل‌ها دورنگه دارید.

فروش اسید استیک

اسید استیک در بشکه های   کیلوگرمی به فروش میرسد.

آنالیز اسید استیک

برای مشاهده آنالیز اسید استیک کلیک کنید.

فرآیند کاهش تولید پارس جنوبی آغاز شده و هر سال سرعت خواهد گرفت  هیچ جای جهان مثل ایران نیست که تمامی خانه‌ها گازکشی شده باشند  پایان قرن نفت و هزاران میلیارد دلار سرمایه ای که کم ارزش می شود  طرح تبدیل دودکش نیروگاه به خوراک واحد پتروشیمی  تحلیل مقایسه ای مصرف واقعی انرژی برق در ایران