الخلیج آنلاین در مطلبی به قلم کامل جمیل نوشت: به نظر می‌رسد قطر فصل تازه‌ای از تحرکات دیپلماتیک خود را برای ترمیم شکاف بین ایران و طالبان آغاز کرده، چرا که اعلام طالبان در مورد تشکیل دولت جدید در افغانستان، موجب ناخشنودی شدید تهران شده است.

به گزارش سرویس بین الملل «انتخاب»، در ادامه این مطلب آمده است: دولت جدید افغان که طالبان پس از سیطره کامل بر این کشور اعلام کرد، نماینده مذاهب و قومیت‌ها نیست و در این میان، ایران شدیدا مخالف تشکیل دولت افغانستان است، چرا که این تشکیل دولت، اقلیت شیعه افغانستان را نادیده گرفته و این مساله بوضوح در گفتگوی تلفنی وزیر خارجه ایران با حامد کرزی، ابلاغ شد و عبداللهیان تاکید کرد افغانستان تنها در صورتی به آرامش دست می‌یابد که نماینده تمام گروه‌های حاضر در این کشور باشد. دو روز پس از واکنش عبداللهیان به تشکیل دولت افغانستان، وزیر خارجه قطر به تهران رفته و با همتای ایرانی خود دیدار کرد. رسانه‌های ایرانی پیش بینی می‌کنند که وزیر قطر با مسئولان دیگری هم دیدار کند و به بررسی تحولات افغانستان بپردازد.

نقش جدید قطر

دکتر لقاء مکی، پژوهشگر مرکز مطالعات الجزیره در گفتگو با الخلیج آنلاین گفت: سفر وزیر خارجه قطر ارتباط زیادی با موضوع افغانستان دارد و با توجه به زمان بندی این سفر که دو روز پس از سفر وزیر خارجه آمریکا به دوحه انجام شد، می‌توان گفت سفر مسئول قطر به تهران به سفر اخیر وزیر خارجه آمریکا به دوحه هم ارتباط دارد.

مکی تصریح کرد که احتمالا دوحه نقش مهم و اساسی در پرونده هسته‌ای ایفا می‌کند و نباید از این موضوع غافل شویم که پرونده هسته‌ای با موانع واقعی مواجه است و حل آن نیازمند یک تحریک اساسی بویژه در مورد طرف ایرانی و دولت جدید تهران است.

به عقیده مکی، دولت جدید ایران توجه زیادی به بازگشت به پرونده هسته‌ای ندارد، از این رو این پرونده به یک میانجی نیاز دارد، بویژه آنکه ایالات متحده پیش از این میانجی گری قطر در مورد افغانستان را آزموده و می‌داند این کشور می‌تواند نقش مهمی در آینده پرونده هسته‌ای و به جریان افتادن ان در روز‌های آینده داشته باشد.

این تحلیلگر می‌گوید مساله افغانستان بخش اصلی سفر وزیر خارجه قطر به ایران است، چرا که قطر نقش اساسی را در مساله افغانستان و خروج آمریکا از آن ایفا کرد و این ظرفیت را دارد تا در مسائل راهبردی آینده افغانستان و منطقه نیز سهیم باشد.

دولت افغانستان

پس از گذشت سه هفته از روی کار آمدن طالبان، محمد حسن آخوند بعنوان رئیس بخشی از این حکومت معرفی شد و عبدالغنی معاون آخوند در دستگاه اجرایی جدید خواهد بود.

نقش ایران

تحلیلگران معتقدند که ایران از وزنه‌ای در افغانستان برخوردار است که هر دولتی در این کشور روی کار آید، نمی‌تواند این وزنه را نادیده بگیرد.

«فاطمیون» که حدود سه هزار نیروی مسلح را در خود جای داده است از طایفه «هزاره» شیعه هستند. این گروه بین ۱۵ تا ۲۰ درصد از ساکنان افغانستان را تشکیل می‌دهند. با اینکه طالبان خطاب معتدلی را در قبال قومیت‌ها و مذاهب مختلف اتخاذ کرده، شیعیان هزاره نگران سخت گیری‌های طالبان هستند، همانطور که براساس گزارش سازمان عفو بین الملل، جنبش طالبان اقدام به شکنجه و قتل تعدادی از اهالی اقلیت هزاره در ولایت غزنه کرده است.

نگرانی ایران

به گفته مکی، ایران مخالف برخی مواضع اعلامی طالبان است و این مواضع تنها به تشکیل دولت مربوط نیست، بلکه نگرانی ایران از ورود طالبان به ولایت پنجشیر است. پژوهشگر برجسته مرکز مطالعات الجزیره معتقد است تهران روی بقای احمد مسعود و سیطره وی بر پنجشیر بعنوان گره اصلی در مقابله با طالبان حساب کرده و تصور می‌کرد این مساله می‌تواند یکی از اهرم‌های فشار بر این گروه باشد.

مکی بعید نمی‌داند که خشم ایران از مشارکت جنگنده‌های پاکستانی در کنار مبارزان طالبان باشد و آنچه وخامت اوضاع را برای ایران بدتر می‌کند، حضور سریع پاکستان در صحنه امنیتی افغانستان است.

به این معنا، پاکستان روابط خود با طالبان را علنی کرد. به گفته مکی، حضور نظامی پاکستان در بسط سیطره طالبان بر مناطق نافرمان، در سطح روابط بین ایران و پاکستان و همچنین در سطح روابط طالبان با دولت‌های همسایه، خطرناک است، از این جهت که پاکستان به این شکل می‌تواند در افغانستان نفوذ پیدا کرده و اقداماتی را علیه نفوذ دولت‌های همسایه دیگر از جمله ایران انجام دهد.

به اعتقاد این پژوهشگر، تمام این عوامل باعث نگرانی ایران شد و حتما این نگرانی را به گوش وزیر قطری هم می‌رساند و چه بسا قطر وظیفه انتقال نگرانی‌های ایران در این باره را به طرف افغانی بر عهده دارد. نقش قطر در این باره، می‌تواند تلاش برای آرام کردن نگرانی ایران یا دادن ضمانت‌هایی به آن باشد، چرا که این امر هنوز در آغاز راه است و فراموش نکنیم که موضوع تشکیل دولت افغانستان و فراگیری آن، به موضوع اصلی کش و قوس‌های بین المللی و غربی تبدیل شده است.