به گزارش خبرنگار سلامت خبرگزاری تسنیم، پیرو انتشار نمودار «ایران، بهشت پزشکان متخصص» که بازتاب گسترده ای در فضای مجازی داشت، براین اساس رضا پارسانسب، اینترن دانشگاه علوم پزشکی تهران، توضیحات بیشتری درباره جدول درآمد پزشکان 10 کشور دنیا که متعاقب آن پزشکان ایرانی پردرآمدترین‌های جهان به شمار می‌آیند، را در اختیار خبرگزاری تسنیم قرار داد.

ایران؛ بهشت پزشکان متخصص

در شروع این گزارش نظرات صاحب نظران حوزه سلامت درباره تعرفه‌ها، سرانه درمان در کشور و درآمد پزشکان ایرانی قابل توجه است.

وزیر بهداشت: تعرفه‌های پزشکی واقعی نیستند

رئیس سازمان صنفی نظام پزشکی: درآمد بالای پزشکی، سرابی بیش نیست/درآمد پزشکان در بخش دولتی کافی نیست

رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس: قبول داریم تعرفه متخصصان نیز پایین است

نایب رئیس کمیسیون بهداشت: موضوع افزایش تعرفه‌های سلامت و بحث غیرواقعی بودن میزان تعرفه‌ها بارها و بارها در کمیسیون بهداشت مورد بررسی قرار گرفته است

رئیس انجمن جراحان عروق ایران: تعرفه‌های پزشکی از دستمزد سلمانی‌ها هم کم‌تر است!

مشاور وزیر بهداشت در امور بیمارستانهای خصوصی: اگر غیراخلاقی‌هایی در بیمارستانها یا در بین جامعه پزشکی می‌بینیم به دلیل این است که قیمت تمام شده خدمات محاسبه نشده بیمارستان‌های خصوصی زیاده خواهی نمی‌کنند بلکه حق خود را می‌خواهند، اگر تمام موارد گفته شده رعایت شود این بخشها (بیمارستانها) هم بیشتر نمی‌گیرند.

نماینده وزیر بهداشت در شورای عالی سازمان نظام پزشکی: وقتی تعرفه‌های غیرعادلانه به پزشکان تحمیل می‌شود طبیعی است که زیرمیزی به وجود بیاید؛ زیرمیزی ‌حاصل این بی‌انضباطی‌هاست.

همانگونه که عنوان شد، مدت‌های مدیدی است که صدای متحدی از سوی جامعه پزشکی به جامعه تلقین می‌شود مبنی بر اینکه تعرفه‌ها و سرانه درمان در کشور غیر واقعی است.

با توجه به اینکه پزشکان به عنوان یکی از گروه‌های مرجع در ایران شناخته می‌شوند معمولاً در مورد ادعاهای این گروه نیز کمتر تحقیق و تفحص انجام شده است، بنابراین انگیزه و نیت اصلی این صداها تاکنون در یک چارچوب علمی و فارغ از دعواهای سیاسی و صنفی بررسی نشده است.

به منظور روشن شدن این موضوع که آیا درآمد پزشکان ایرانی، کافی است یا باید افزایش یابد، مقایسه اجمالی درآمد پزشکان در ایران و برخی کشورهای توسعه یافته انجام گرفته است. این مقایسه به خوبی موید این مطلب است که دستمزد پزشکان متخصص شاغل در نظام سلامت کشور، به مراتب بالاتر از پزشکان مشابه اروپا است.

برای انجام این مقایسه از داده‌های نشریه اشپیگل برای درآمد پزشکان در چند کشور منتخب جهان (2006) استفاده شده و میانگین درآمد پزشکان یکی از بیمارستان‌های عمومی غیر دولتی درجه یک و سطح سوم شهر تهران (2009 / 1388)، به عنوان معیاری برای سطح درآمد پزشکان متخصص کشورمان مورد استفاده قرار گرفته است.

متخصصان پزشک ایرانی میانگین درآمد سالانه آنان به دلار 418 هزار و 529 است که نسبت درآمد پزشکی آنان به سرانه نیز برابر با 37 است، بنابراین در مقایسه ای با دیگر کشورهای جهان این نتیجه حاصل می‌شود که درآمد متخصصان پزشک ایرانی در رتبه نخست جهان قرار دارد

                              نام کشور                          میانگین درآمد سالانه متخصص (دلار)                          نسبت درآمد پزشک به سرانه                       

تطبیق یافته با قدرت خرید (بعلت تفاوت هزینه‌های زندگی در کشورهای مختلف، تبدیل مستقیم درآمد پزشکان این کشورها به دلار آمریکا از طریق نرخ ارز رسمی نمی‌تواند معیار صحیحی برای مقایسه درآمد آنان باشد، از این‌ رو درآمد سالیانه پزشکان متخصص با استفاده از ضریب تبدیل برابری قدرت خرید (Purchasing Power Parity conversion factor) که هر ساله توسط بانک جهانی اعلام می‌شود به معادل دلاری آن تبدیل شده است.

به عنوان مثال در سال 1388 میانگین درآمد پزشکان متخصص بیمارستان‌های دولتی کشور ماهانه 15 میلون تومان و سالانه 180 میلیون تومان در نظر گرفته شده (این درآمد با بررسی یک بیمارستان بزرگ متعلق به سازمان تامین اجتماعی بدست آمده است) و طبق آمار بانک جهانی PPP conversion factor برای ریال ایران در همان سال 4300 می‌باشد.

بدین معنی که قدرت خرید یک دلار در آمریکا معادل قدرت خرید 430 تومان در ایران است. مثلاً اگر یک ایرانی با 1000 تومان (یک دلار سال 88) بتواند در ایران 10 تخم مرغ بخرد یک آمریکایی با یک دلار می‌تواند 4 تخم مرغ در آمریکا بخرد؛ بعبارت دیگر براساس شاخص قدرت خرید 1000 تومان برابر است با تقریباً 2.3 دلار (یعنی قیمت 10 تخم مرغ در آمریکا).

نسبت درآمد پزشکان متخصص ایرانی با PPP conversion factor می‌شود 418529 دلار. این یعنی 180 میلیون تومان در ایران در سال 88 قدرت خریدی معادل 418529 دلار در ایالات متحده دارد.

لازم به ذکر است که حتی اگر قدرت خرید یک ایرانی دو برابر یک آمریکایی باشد ممکن است درآمد وی براساس نرخ رسمی ارز (یعنی هر 1000 تومان یک دلار) از درآمد فرد آمریکایی کمتر هم باشد؛ مثلاً 180 میلیون بر اساس ارز رسمی سال 88 می‌شود، 180 هزار دلار و از درآمد پزشک آمریکایی که 267 هزار دلار است کمتر است اما بر اساس برابری قدرت خرید درآمد پزشک ایرانی بیشتر است.)

ممکن است این ابهام در ذهن مخاطبان شکل بگیرد که در حال حاضر که نرخ رسمی ارز و تورم در جامعه افزایش شدیدی پیدا کرده است و این مقایسه درآمد سال 88 پزشکان متخصص ایرانی با سایر کشورها در حال حاضر کمی دور از واقعیت باشد. اما باید ذکر کرد که با توجه به رشد بیش از 2 برابری تعرفه‌های پزشکی از سال 88 تاکنون درآمد پزشکان نیز همین مقدار افزایش پیدا کرده است. در ضمن طبق آمار بانک جهانی شاخص برابری قدرت خرید در سال گدشته (1391) حدود 700 تومان برای هر یک دلار آمریکا بوده است.

** نسبت درآمد پزشکان به میانگین درآمد شهروندان آن کشور (برای این منظور نسبت درآمد سالانه پزشکان متخصص به سرانه تولید ناخالص داخلی در برابری قدرت خرید (GDP)(PPP) per capita) محاسبه شده است. )

لازم به ذکر است که برای جلوگیری از خطا در تفسیر نتایج، اطلاعات GDP (PPP) per capita و PPP conversion factor برای ایران از داده‌های سال 2009 (1388) و برای سایر کشورها از داده‌های سال 2006 استفاده شده است.

همانگونه که در نمودار مشاهده می‌شود درآمد یک پزشک متخصص در کشورهای منتخب 2 تا 6 برابر درآمد سرانه آن کشور است، این رقم برای ایران و با فرض درآمد سرانه حدود 5 میلیون تومانی (در سال 1388)، 37 برابر بدست آمده است. البته با این نمودار نمی‌توان ادعا کرد که سطح رفاه پزشکان در ایران چند برابر پزشکان سایر کشورهاست، چرا که این نمودار وضعیت درآمد پزشکان هر کشور را با درآمد سرانه همان کشور مقایسه می کند. برای مقایسه سطح رفاه پزشکان متخصص کشورهای مختلف بهتر است درآمد آنان را که با قدرت خرید هر کشور تطبیق یافته مقایسه می‌کنیم.

همانطور که ملاحظه می‌کنید قدرت خرید پزشک متخصص ایرانی در ایران تقریباً 1.5 برابر قدرت خرید پزشک متخصص آمریکایی در آمریکاست! همچنین بیش از 2 برابر پزشکان متخصص سایر کشورهاست!

حال سئوال اساسی اینجاست که با چه توجیهی بسیاری از افراد صحبت از پایین بودن تعرفه‌های پزشکی می کنند؟ چطور تعرفه‌های پزشکی از دستمزد سلمانی‌ها هم کم‌تر است؟! چگونه است که با این سطح از درآمد باز هم پرداخت‌های غیر رسمی یا زیر میزی در نظام درمانی بسیار شایع است، و بعضی علت آنرا تحمیل تعرفه‌های غیر واقعی به پزشکان عنوان می‌کنند؟!!

به این نکته هم دقت کنید که این درآمد متعلق به پزشکان متخصص یک بیمارستان عمومی است و با توجه به اینکه تعرفه‌های بخش خصوصی از این بیمارستان بسیار بیشتر است بنابراین درآمد رسمی پزشک متخصص در بخش خصوصی از این مقدار نیز بیشتر خواهد بود! این در حالی است که در نظام سلامت ایالات متحده و سایر کشورهای توسعه یافته درآمد بین پزشکان بخش دولتی و خصوصی تفاوت چندانی ندارد.

در پایان لازم به ذکر است که این درآمد پزشکان در ایران بدون احتساب پرداخت‌های غیر متعارف و به اصطلاح زیرمیزی عده ای از پزشکان محاسبه شده است.

مدیران و مهندسین صادق و پر تلاش و نخبه ای که شرکتهای بزرگ صنعتی را اداره می کنند و سالانه ده ها هزار میلیاردتومان درآمد برای کشور ایجاد می کنند با حقوق های محدود و کمتر از هزار دلار زندگی می کنند.  عملکرد این مدیران و متخصصان منجر به تامین حقوق کارکنان دولت و پزشکان و کارکنان صدا و سیما و غیره می شود اما حقوق این قشر در بالاترین حد از 2000 دلار فراتر نمی رود مدیرعامل شرکتی که سالانه 5 هزار میلیارد تومان سود خالص ایجاد می کند سالانه 2000 دلار است آیا این شیوه مدیریت و برنامه ریزی با هیچ عقل و منطق و معیار عادلانه ای سازگار است نتیجه این شیوه برنامه ریزی و تدوین مقررات به کجا می انجامد؟