جلیل سالاری دو هفته قبل در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس خطاب به محمدباقر نوبخت سخنگوی دولت و رئیس سازمان برنامه و بودجه در واکنش به آمار و ارقام مصرف درآمد حاصل از هدفمندی  گفته بود « قیری که بابت راه روستایی و یا شهری به وزارت راه و یا بنیاد مسکن داده می‌شود، هزینه‌ای ندارد و در سال‌های گذشته نیز این گونه بود که پول آن از محل تهاتر وکیوم باتوم VB و نفت خام تامین می‌شد» اما دفتر سخنگوی دولت نسبت به اظهارات این کارشناس انرژی واکنش نشان داد و آن را ناشی از عدم اطلاع وی از روابط مالی شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران و دولت و ناآشنایی به تکالیف قانونی در این زمینه دانست.

بر اساس اظهارات محمدباقر نوبخت1000میلیارد تومان از درآمد هدفمندی صرف ارائه قیر رایگان به وزارت راه و شهرسازی شده است.

فارغ از این بحث دو طرفه ظاهرا نویسنده و یا نویسندگان این جوابیه در خصوص وظیفه تامین قیر رایگان توسط وزارت نفت اطلاعی نداشته‌اند به همین دلیل گزارشی را که از عملکرد وزارت نفت در تحویل قیر رایگان برای مصرف عمران شهری و روستایی بر اساس بودجه 94 و 95 توسط کمیسیون عمران در مجلس قرائت شده‌ است در ادامه مورد بازخوانی قرار می گیرد.

کمیسیون عمران گزارشی درباره اجرای قانون اصلاح بند "ی" تبصره 2 قانون بودجه سال 94 و بند "ه" تبصره 1 قانون بودجه سال 95 در مورد عملکرد وزارت نفت؛ برای تامین قیر رایگان وتوزیع آن طبق ماموریتی که دولت به این وزارت خانه داده است را در جلسه علنی روز چهارشنبه  10 شهریورماه سال 95 قرائت کرد.

این گزارش،ضمن اشاره به اجرای تعهدات وزارت نفت در تامین قیر رایگان در سال 93 و اختصاص آن به راه‌های روستایی به موضوع وجود ابهامات قانونی در تعیین متولی دریافت و توزیع قیر رایگان بین شهرهای کوچک و سهم شهرهای زیر 20 هزار نفر اشاره کرده و آن را منشاء اختلاف دو وزارتخانه راه و نفت عنوان کرده است.

همچنین در این گزارش آمده که از مجموع 2 میلیون تن قیر رایگان مصوب در سال 94 به طور متوسط 73 درصد محقق شده و در 4 ماه اول سال 95 علی رغم انتظار تنها 17 درصد محقق شده است.

در بخش پایانی این گزارش از عملکرد وزارت نفت در تحویل قیر رایگان برای مصرف عمرانی شهری و روستایی انتقاد شده است، چرا که این وزارتخانه این کار را منوط به تامین مالی کرده حال این که با ماموریت تهاتری باید قیر را در اختیار این بخش قرار می‌داد.

گزارش کمیسیون عمران

در خصوص اجرای قانون اصلاح بند (ی) تبصره (2) قانون بودجه سال 1394 و بند (ه) تبصره (1) قانون بودجه سال 1395 کل کشور

بسمه تعالی

هیئت رئیسه محترم مجلس شورای اسلامی

با سلام وتحیت؛
مستند به تبصره(1) ماده (49) آیین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی به ‌پیوست گزارش کمیسیون تخصصی ذی‌ربط درخصوص عملکرد اجرای قانون اصلاح بند (ی) تبصره (2) قانون بودجه سال 1394 کل کشور و بند (هـ) تبصره (1) قانون بودجه سال 1395 کل کشور جهت قرائت در صحن علنی ارائه می‌شود.

با توجه به سکونت بالغ بر 21 میلیون نفر در بیش از 37 هزار روستای بالای 20 خانوار و بالغ بر 5 میلیون و پانصدهزار نفر در 921 شهر دارای جمعیت زیر 20 هزار نفر و ضرورت توسعه عمران شهری و روستایی این نقاط جمعیتی با برنامه‌ریزی و حمایت جدی دولت، مقنن در مواد 171، 194 و 232 قانون برنامه پنجم توسعه، ارتقای شاخص‌های روستایی، تشویق در جهت مهاجرت معکوس از شهر به روستا و تثبیت‌ نسبی جمعیت‌روستایی، نگهداری ‌و ایمن‌سازی ‌شبکه‌ راه‌های روستایی، ساماندهی روستاها، بهسازی محیط و مسکن روستایی، برخورداری روستاهای بالای 20 خانوار از راه مناسب و ساماندهی حمل و نقل بار و مسافر روستاها را تکلیف نموده است.

یکی از مهمترین شاخص‌های توسعه شهری ‌و روستایی میزان بهره‌مندی از مسیرهای ارتباطی و معابر شهری و روستایی استاندارد است که برای ترمیم و بهسازی این شبکه ارتباطی و همچنین اجرای طرح‌های نیمه تمام در محدوده شهرهای کوچک و روستاها مجموعا 3 میلیون و ششصد هزار تن قیر نیاز می‌باشد.

مجلس شورای اسلامی طی بند ف تبصره 2 قانون بودجه سال 1393 کل کشور، وزارت نفت را مکلف به تأمین قیر رایگان نمود و وزرات نفت به صددرصد تعهدات سال 1393 خود در تأمین قیر رایگان عمل نمود.

نتایج مثبت تأمین و اختصاص قیر رایگان به راه‌های روستایی منجر به تمدید و تقویت این حکم قانونی در قانون ‌بودجه‌ سال 1394 کل‌کشور گردید و شهرهای زیر 20 هزار  نفر جمعیت نیز بهره‌مند شدند. ابهامات حکم قانونی مزبور در تعیین متولی دریافت و توزیع قیر رایگان بین شهرهای کوچک و سهم شهرهای زیر 20 هزار نفر، منشاء اختلاف وزارتین کشور و راه و شهرسازی و همچنین بنیاد مسکن انقلاب اسلامی در تعیین متولی و سهم قیر رایگان شهرهای با جمعیت زیر 20هزار نفر گردید که با بررسی و گزارش کمیسیون تخصصی عمران وفق ماده 49 آیین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی، ابهام قانونی مذکور اصلاح گردید.

این حکم قانونی در قانون بودجه سال 1395 کل کشور تمدید گردید. بررسی‌های اولیه حاکی از بروز مشکلاتی در نحوه اجرای این حکم بود که با تذکرات اعضای کمیسیون عمران در جلسات رسمی این موضوع به قطعیت رسید.

لذا بنا به تصویب کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی مقرر گردید، نحوه اجرای این حکم بودجه‌ای در سال‌های 1394 و 1395 مورد بررسی و بر اساس ماده 49 آیین نامه داخلی به صحن علنی گزارش گردد.

برهمین اساس کارگروه کارشناسی تشکیل و نتایج بررسی در جلسه کمیسیون مطرح گردید که نتایج حاصله گزارش می‌شود:

بعد از مشاهده عدم اجرای کامل حکم قانونی مزبور، موضوع طی مکاتبه رسمی به وزارتخانه‌های نفت، راه و شهرسازی ، سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور، سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های‌کشور، سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور و بنیاد مسکن انقلاب اسلامی اعلام و ضمن درخواست گزارش جهت حضور در جلسه مورخ 28/4/1395 کارگروه دعوت گردیدند.

بررسی‌ها حاکی از استنکاف وزارت نفت از اجرای قانون، ورود فراقانونی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور و عدم اقدام مناسب سازمان بازرسی کل کشور در نظارت بر حسن اجرای قانون می‌باشد.

طبق مصوبه مجلس شورای اسلامی، وزارت نفت مکلف شده از طریق شرکتهای دولتی تابعه ذیربط معادل ارزش ریالی دو میلیون تن قیر رایگان تا سقف 24.000 میلیارد ریال به نسبت 62 درصد در اختیار وزارت راه و شهرسازی و 20 درصد در اختیار بنیاد مسکن انقلاب اسلامی و 15 درصد در اختیار سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور و 3 درصد در اختیار سازمان نوسازی توسعه و تجهیز مدارس کشور قرار دهد.

با توجه به کاهش قیمت نفت و فرآورده‌های نفتی، دو میلیون تن قیر مندرج در متن قانون دارای ارزش ریالی کمتر از سقف قانونی 24.000  میلیارد ریال بوده و بایستی توسط وزارت نفت تأمین و به دستگاه‌های مورد نظر تحویل می‌گردید. اما در سال 94 عدم تحقق حدود 17درصد تناژ تعهدی همراه با ایراداتی اساسی مانند تحمیل بخشی از هزینه تبدیل وکیوم باتوم به قیر، به دستگاه‌های اجرایی و همچنین عدم رعایت نسبت‌های قانونی در توزیع بین دستگاهی‌، مشاهده شده و در سال 95 نیز علی رغم گذشت بخش عمده‌ای از دوره فعالیت عمرانی در مناطق سردسیری، همچنان فاقد عملکرد مطلوب است.

علیرغم اهمیت عمران و آبادانی روستاهای کشور و ضرورت توجه به اقشار آسیب‌پذیر روستایی و صراحت قانون مبنی بر 100 درصد بودن قیر موردنظر، متأسفانه برابر گزارش‌های دریافتی، تاکنون از مجموع دومیلیون تن قیر رایگان مصوب در سال 1394، بطور متوسط 73 درصد محقق شده است این در حالی است که 27 درصد از حکم قانونی مذکور بدون وجود محدودیت منابع مورد نیاز (منابع نفتی) محقق نشده و با توجه به اتمام سال مالی، تخلف و استنکاف از قانون به شمار می‌رود. در 4 ماهه اول سال 1395حدودا 17 درصد از هدف‌گذاری قانونی به دستگاه‌ها ابلاغ شده است در حالیکه با توجه به گذشت 4 ماه از سال انتظار می‌رفت حداقل 34 درصد یعنی دو برابر سهمیه اعلامی در اختیار دستگاه‌های اجرایی قرار می‌گرفت تا با اولویت مناطق سردسیری بکار گرفته شود. ضمن آنکه همه دستگاه‌ها به نسبت برابر از سهمیه قانونی خود بهره‌مند نشده‌اند. عملکرد اجرای قانون تا تاریخ تهیه گزارش به شرح جدول پیوست می‌باشد.

اجرای حکم قانونی منوط به تأمین اعتبار دولتی نبوده و وزارت نفت به عنوان نماینده دولت مکلف شده قیر مورد نیاز را تأمین و توزیع نماید که با عنایت به اینکه وزارت نفت با تأمین و تحویل ماده اولیه تولید قیر به تولید کنندگان دارای مطالباتی است که در ازای آن قادر به اخذ قیر می‌باشد، لذا مقنن با توجه به محدودیت‌های تأمین مالی، این ماموریت تهاتری را به وزارت نفت محول نموده است تا قیر مزبور بعنوان بخشی از اموال عمومی دراختیار حاکمیت برای مصرف عمران شهری و روستایی توزیع شود.

اما وزارت نفت عملاً و برخلاف قانون، اجرای آن را منوط به تأمین مالی نموده است و از آنجا که وزارت نفت بخشی از منابع مورد نیاز طرح هدفمندسازی یارانه ها را تأمین منابع می‌کند. در توافقات فیمابین وزارت نفت و سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور،از این محل بعنوان منبع تأمین اعتبار اجرای این حکم قانونی استفاده نموده و بر این اساس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور با بکارگیری اقتدار سازمانی و اعمال بروکراسی اداری و اقدام به تبادل موافقت نامه، در اجرای این حکم قانونی خلل و بعضاً توقف ایجاد نموده است.

علی‌رغم اینکه دستگاه های بهره‌بردار صرفاً بایستی قیر مورد نیاز را دریافت می‌کرده‌اند، در شرایطی اجباری مجبور به پرداخت هزینه تبدیل وکیوم‌باتوم به قیر شده‌اند و به دلیل عدم وجود منابع مالی لازم، نوعاً زمینه بروز مفسده مالی با انتقال این تعهد به پیمانکاران از طریق تحویل قیر بیش از نیاز جهت جبران هزینه‌های تبدیل به پیمانکاران ایجاد و بخشی از قیر از حوزه مورد نظر مقنن خارج و وارد بازار آزاد شده است .

دیوان محاسبات کشور در تذکرات کتبی به وزارت نفت، بر تحویل 100در صد تخصیص قیر در مدت باقی‌مانده از سال مالی تاکید نموده است ولی سوابقی دال بر تذکر به سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور جهت جلوگیری از ایجاد هزینه های مازاد ناشی از اعمال بروکراسی غیر قانونی مشاهده نگردید.

علیرغم درخواست گزارش و دعوت به جلسات از سازمان بازرسی کل کشور، عملکردی در این حوزه مشاهده نگردید که بنظر می رسد از این حیث سازمان بازرسی کل کشور در انجام وظیفه نظارت بر حسن اجرای قانون کوتاهی نموده است.

در نهایت با توجه به اینکه در جلسات قبلی کمیسیون قرار شد که ابتدا با وزارت نفت و سازمان مدیریت و برنامه ریزی مکاتبه و درخواست اقدام فوری در حل مشکل و اعلام نتیجه گردد این مکاتبه توسط ریاست کمیسیون عمران انجام شده ولی تاکنون گزارشی دال بر اقدام در اجرای حکم قانونی بودجه 95 دریافت نشده است لذا پیشنهاد می‌گردد:

الف : عدم اقدام مناسب سازمان بازرسی کل کشور از طریق شورای دستگاه‌های نظارتی که وفق ماده 221 قانون برنامه پنجم با عضویت دو نماینده از هر قوه تشکیل می‌گردد، پیگیری و نتیجه به اطلاع نمایندگان مجلس‌شورای‌اسلامی برسد.

ب : طبق  ماده 49 آیین‌نامه داخلی گزارش جهت اطلاع نمایندگان در صحن قرائت و خواسته شود که پاسخ دولت وفق تبصره 2 ماده مذکور اخذ و در صحن قرائت و مورد بررسی قرار گیرد.

ج: بند هـ تبصره 1 قانون بودجه سال 1395 کل کشور با الحاق عبارت " مانده قیر تأمین و توزیع نشده سال 1394 در تعهد وزارت نفت بوده و به سال مالی بعد منتقل می‌شود." اصلاح گردد.

د:باتوجه به ابهامات موجود در نحوه اجرای این حکم قانونی نیاز به استفساریه ذیل می‌باشد:

موضوع استفساریه : آیا تأمین قیر تکلیف شده در قانون اصلاح بند (ی) تبصره (2) قانون بودجه سال 1394 کل‌کشور و بند هـ تبصره 1 قانون بودجه سال 1395 کل‌کشور از سرجمع درآمدهای نفتی کسرشده و مستلزم اختصاص منبع‌درآمدی نمی‌باشد؟

پاسخ : بلی . قیر رایگان تکلیفی در قانون اصلاح بند (ی) تبصره (2) قانون بودجه سال 1394 کل کشور و بند هـ تبصره 1 قانون بودجه سال 1395 کل کشور از سرجمع درامدهای نفتی کسر و در حسابهای فیمابین وزارت نفت و خزانه‌داری کل کشور اعمال و تسویه شده و برای تأمین آن نیاز به اختصاص منابع درآمدی نمی‌باشد.

انتهای پیام