این کشور در مرحله اول می‌کوشد پنج‌میلیارد دلار وام از منابع خارجی دریافت کند. پادشاه عربستان هفته گذشته در شورای وزیران، کسر بودجه این کشور را حدود 87 میلیارد دلار اعلام کرد، اما بنابر اعلام مقامات وزارت اقتصاد و دارایی عربستان، این کشور در سال 2016 حدود 98 میلیارد دلار کسر بودجه دارد.

کسر بودجه عربستان که این کشور را مجبور به دریافت وام خارجی کرده، ریشه در عملکرد بحران‌زای سعودی‌ها دارد. علل کسر بودجه عربستان متعددند؛ اما مهم‌ترین آنها عبارت است از:

1ـ سقوط قیمت نفت که عربستان در آن نقش اساسی داشت. در یک سال گذشته عربستان برای کاهش قیمت نفت تلاش کرد از همکاری با کشورهای صادرکننده نفت برای جلوگیری از سقوط قیمت نفت خودداری کند. هدف از این اقدام عربستان اعمال فشار بر ایران و روسیه بود. اقدام سعودی‌ها نتیجه‌ای که داشت این بود که موجب کاهش درآمدهای نفتی این کشور و در نتیجه کسر بودجه آنها شد.

2ـ توسل به مداخله نظامی و حمله به کشورهای همسایه. سعودی‌ها بعد از بروز جنبش‌های انقلابی در منطقه از ترس از دست دادن متحدان خود و سرایت این جنبش‌ها به درون عربستان، کوشیدند با مداخلات نظامی، جنبش‌های مردمی را سرکوب کنند. مداخله نظامی در بحرین، و حمله نظامی به یمن از موارد بارز این اقدام سعودی هاست. نتیجه این سیاست بالا بردن هزینه نظامی و امنیتی سعودی‌ها و در نتیجه تحمیل کسر بودجه به این کشور است.

3ـ حمایت از گروه‌های تروریستی و تکفیری. در پی بروز بیداری اسلامی و قدرت گرفتن جنبش‌های مردمی، عربستان کوشید با حمایت از گروه‌های تروریستی و تکفیری و با تجهیز آنها به مقابله با جنبش‌های مردمی منطقه بپردازد. این سیاست سعودی‌ها نیز علاوه بر هزینه‌های سیاسی، هزینه‌های سنگین اقتصادی بر این کشور تحمیل کرد.

کاهش درآمدهای نفتی عربستان بر اثر کاهش قیمت نفت از یک‌سو و افزایش هزینه‌های نظامی و امنیتی این کشور از سوی دیگر، موجب شد سعودی‌ها با کسر بودجه سنگین مواجه شوند و برای اولین‌بار در تاریخ به سوی استقراض میل پیدا کنند. تبعات این وضعیت برای عربستان تنها در محدوده اقتصادی باقی نخواهد ماند، بلکه تبعات منفی سیاسی عمیقی برای سعودی‌ها به همراه خواهد آورد.

در شرایطی که سعودی‌ها دیگر منابع مشروعیت و نفوذ خود را در منطقه از دست داده‌اند، از دست رفتن منبع قدرت اقتصادی آنها می‌تواند زنگ خطری برای سعودی‌ها باشد.

کسری بودجه سعودی‌ها این پیام را برای آنها به‌همراه دارد که منابع قدرت و نفوذ یک به یک از دست می‌رود. از این روست که سعودی‌ها می‌کوشند قبل از آن که آثار سیاسی این بحران اقتصادی خود را نشان دهند، راهی برای برون‌رفت از آن بیابند.

حاکم قاسمی - عضو هیات علمی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره)

 

جام جم انلاین