تولید گاز، جزئی از کل

افزایش تولید گاز از میدان مشترک پارس جنوبی یکی از سیاست های اصلی و کلان وزارت نفت است؛ به گفته کارشناسان چنین اقدامی هر چند وظیفه وزارت نفت و تصمیمی صحیح است، اما برداشت گاز تنها یک قطعه از پازل به شمار می رود. پازلی که برداشت و ازدیاد تولید آغازگر آن است. این در حالی است که تولید میعانات گازی به عنوان جز جدانشدنی از روند تولید گاز است. دولت طی بررسی های کارشناسانه پروژه هایی را برای مصرف این محصول اجباری تعریف کرده است.

تولید میعانات گازی به همراه گاز لاجرم بوده و نمی توان تولید آن را کاهش داد؛ بنابراین در دوران تحریم های گذشته از آنجایی که صادرات خام آن با مشکل رو به رو شده بود، به اجبار این فرآورده را که ارزش تقریبی معادل نفت خام دارد، را روی آب ذخیره کردیم که چنین اقدامی ریسک بالایی در آن زمان به وجود آورد. در راستای مدیریت تولید میعانات گازی و همچنین با هدف کاهش خام فروشی فرآورده های نفتی و گازی، پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج فارس به عنوان بزرگترین پالایشگاه میعانات گازی خاورمیانه احداث و پیشبرد و تکمیل آن در دستور کار فوری وزارت نفت قرار گرفت.

با تکمیل این پروژه علاوه بر حل چالش تامین بنزین با کیفیت برای کشور، دغدغه مدیریت میعانات گازی نیز تا حد قابل توجهی حل و فصل شد و بجای خام فروشی، این فرآورده تبدیل به سایر فرآورده با ارزش افزوده بیشتری می شد.

تولید ۲۵ هزار بشکه میعانات گازی از هر فاز استاندارد

از آنجایی که تولید گاز و طرح های افزایش برداشت از پارس جنوبی ادامه داشت، طرح های دیگری برای استفاده از میعانات گازی روی میز وزارت نفت قرار گرفت. پروژه مجموعه پالایشگاه های سیراف و طرح پتروپالایشگاه ها از جمله این موارد بود. نکته ای که به نظر می رسد در این میان کمتر به آن توجه شده است، افت فشار تولید گاز میدان پارس جنوبی است که امری طبیعی به شمار می رود. راهکار نخست برای مدیریت چنین شرایطی تقویت فشار میدان است. اقدامی که قرار بود شرکت فرانسوی توتال در فاز ۱۱ پارس جنوبی انجام دهد. هر چند چنین اقدامی نیازمند فناوری و صرف سرمایه قابل توجهی بوده، اما انجام آن اجتناب ناپذیر است.

به طور کلی نمی توان رقم دقیقی از تولید میعانات همراه با برداشت گاز از هر فاز پارس جنوبی ارائه داد، اما به گفته کارشناسان برای هر فاز استاندارد با تولید ۲۸ میلیون مترمکعب گاز، ۲۵ هزار بشکه میعانات گازی تعریف می شود که در هر فاز از پارس جنوبی، بسته به فشار، نوع چاه و ... این رقم می تواند متفاوت باشد.

در این بین آنچه وجود آن قابل کتمان نیست، افت فشار مخزن و کاهش تولید میعانات گازی در آینده نه چندان دور است.

کاهش تولید میعانات گازی غیر قابل کتمان است

یک مقام آگاه  با اشاره به اینکه بررسی ها نشان می دهد تولید گاز کشور تا سال ۱۴۰۰ به اوج خود رسیده و پس از آن روند کاهشی به خود می گیرد، گفت: تا سال ۹۷ سهم پارس جنوبی در تامین گاز کشور ۶۲ درصد بود که البته این سهم در حال رشد است. از سویی دیگر به نظر می رسد با فشار کنونی مخزن پارس جنوبی تا سال ۱۴۰۶ بتوانیم تولید میعانات گازی را در برنامه داشته باشیم و پس از آن بی شک افت تولید خواهیم داشت. 

وی ادامه داد: با کاهش تولید گاز که می تواند نشات گرفته از افت فشار مخزن باشد، تولید میعانات گازی نیز کاهش قابل توجهی را تجربه می کند. چنین رخدادی در نخستین وهله ریسک پروژه هایی که بر اساس خوراک میعانات گازی ( پالایشی یا پتروشیمیایی) طراحی شده است را به شدت بالا می برد. این در حالی است که برآیند جلسات با وزیر نفت نشان می دهد وی، بیشتر حامی صادرات خام این فرآورده بوده و اصل کاهش تولید میعانات را چندان قبول ندارد.