قیمت نفت خام صادراتی به کیفیت آن بستگی دارد و این موضوع، اهمیت خالص سازی و افزایش کیفیت نفت را دوچندان می کند. این موضوع بهانه ای شد تا با یکی از مهندسان شرکت نفت فلات قاره ایران که مطالعاتی را در زمینه بهینه سازی روشهای نمکزدایی از نفت خام داشته است، گفتگو کنیم. حسین کشاورز، مهندس اتاق کنترل سکوی بهره برداری سروش در این گفتگو از نتایج مطالعات خود می گوید:
به طور خلاصه بفرمایید نتیجه مطالعه شما در زمینه روشهای نمکزدایی از نفت خام چه بوده است؟
در فرآیند نمکزدایی، جدا کردن موثر فاز پراکنده آب نمک از فاز نفتی پیوسته فرآیند مطلوبی است. روشهای مناسبی مانند روشهای گرانشی، تعلیق شکن، عملکرد حرارتی و انعقاد الکترواستاتیکی در این زمینه وجود دارد که برای جداکردن آب نمک از نفت خام به کار برده می شوند. هرکدام از این روشها مزیتها و مضراتی دارند. در مطالعه ای که داشتم سعی کردم علاوه بر آشنایی با روشهای مختلف جداسازی آب نمک از نفت خام، روش جدید جداسازی آب نمک را از نفت به وسیله نانوساختارها نیز بررسی کنم. نانوساختارها در علوم مختلف کاربردهای گسترده ای دارند که یکی از ویژگیهای آن، قابلیت جذب بسیار بالای آن است. یکی از روشهای معمول برای حذف ترکیبات حاوی نمک استفاده از جاذبهاست. امروزه استفاده از نانوساختارها به عنوان جاذب در علوم مختلف توسعه یافته است. نانو موادسیلیسی از معمولترین نانوجاذبهای به کار برده شده در زمینه جذب هستند.
استفاده از نانوجاذبها در مقایسه با دیگر روشهای نمکزدایی، چه مزیت مشخصی دارند؟
این روش، برخلاف دیگر روشهای جداسازی نمک از نفت خام که در حال حاضر به کار برده می شود، ساده، ارزان، و با قابلیت خوب حذف نمک از نفت خام است. البته یکی از بهترین روشهایی که در صنعت استفاده می شود، روش ترکیبی است اما از معایب این روش هزینه بالای آن است. جداسازی با استفاده از مواد تعلیق شکن هم در مورد نفتهای سنگین موثر است. در این میان، روش جداسازیآب نمک از نفتخام با استفاده از نانوجاذبها یک روش نسبتا جدید است که قابلیت تجاری سازی دارد. با توجه به جستجوهای انجام شده نانو ذرات سیلیکا درصد آب نمک همراه نفت خام را نسبت به روشهای معمول تا بیش از ١٢,٥ درصد کاهش می دهد. حال اگر بتوان توسط روشهای موجود چند نانوجاذب را با هم هیبرید کرد، این توانایی برای نانوجاذبها به وجود می آید که بتوانند تا بیش از ٥٠ درصد عمل نمکزدایی از نفت خام را انجام دهند.
هزینه استفاده از نانوجاذبها در مقایسه با دیگر روشها چگونه است؟
بسیار صرفه اقتصادی دارد. بهره گیری از این روش در مقایسه با دیگر روشهای هزینه بر نمکزدایی از نفت خام در شرائط فعلی، هزینه ها را به مقدار زیادی کاهش می دهد.
بنابراین، استفاده از این روش بخصوص با توجه به این که درصد رسوب نمکی بسیاری از چاههای نفتی ایران بالاست، توجیه اقتصادی مناسبی دارد.
بله. ببینید دو پارامتر برای مشخص کردن کیفیت نفت وجود دارد؛ یکی دانسیته نفت خام که وابسته به مقدار پارافین، آسفالتین و دیگر هیدروکربنهای موجود در آن است و با واحد استاندارد API نمایش داده می شود. پارامتر دیگر درصد رسوب نمکی و آب همراه نفت است که با پارامتر BS&W مشخص می شود. بیشتر میدانهای نفتی دنیا، نفت تولیدیشان با مقدار قابل توجهی آب نمک همراه است و در حال حاضر در ایران نیز در اغلب چاهها، نفت تولیدی همراه با مقادیری آب است.
استفاده از نانوجاذبها می تواند در ایجاد بازار صادراتی برای نفت خام کشور هم موثر باشد؟
قیمت نفت خام صادراتی به کیفیت نفت فارغ از این که نفت با چه روشی کیفی شده است، بستگی دارد. هر PPM افزایش آب و رسوب نمکی موجود در نفت حدود ٠,٨٥ تا ١.٣ دلار کاهش قیمت به دنبال دارد. بنابراین هر تحقیق، مطالعه یا اقدامی که بتواند به خالص سازی و افزایش کیفیت نفت خام کمک کند، می تواند در بهبود بازار صادراتی نفت خام موثر باشد.