قيمت نفت خام صادراتي به كيفيت آن بستگي دارد و اين موضوع، اهميت خالص سازي و افزايش كيفيت نفت را دوچندان مي كند. اين موضوع بهانه اي شد تا با يكي از مهندسان شركت نفت فلات قاره ايران كه مطالعاتي را در زمينه بهينه سازي روشهاي نمكزدايي از نفت خام داشته است، گفتگو كنيم. حسين كشاورز، مهندس اتاق كنترل سكوي بهره برداري سروش در اين گفتگو از نتايج مطالعات خود مي گويد:
به طور خلاصه بفرماييد نتيجه مطالعه شما در زمينه روشهاي نمكزدايي از نفت خام چه بوده است؟
در فرآيند نمكزدايي، جدا كردن موثر فاز پراكنده آب نمك از فاز نفتي پيوسته فرآيند مطلوبي است. روشهاي مناسبي مانند روشهاي گرانشي، تعليق شكن، عملكرد حرارتي و انعقاد الكترواستاتيكي در اين زمينه وجود دارد كه براي جداكردن آب نمك از نفت خام به كار برده مي شوند. هركدام از اين روشها مزيتها و مضراتي دارند. در مطالعه اي كه داشتم سعي كردم علاوه بر آشنايي با روشهاي مختلف جداسازي آب نمك از نفت خام، روش جديد جداسازي آب نمك را از نفت به وسيله نانوساختارها نيز بررسي كنم. نانوساختارها در علوم مختلف كاربردهاي گسترده اي دارند كه يكي از ويژگيهاي آن، قابليت جذب بسيار بالاي آن است. يكي از روشهاي معمول براي حذف تركيبات حاوي نمك استفاده از جاذبهاست. امروزه استفاده از نانوساختارها به عنوان جاذب در علوم مختلف توسعه يافته است. نانو موادسيليسي از معمولترين نانوجاذبهاي به كار برده شده در زمينه جذب هستند.
استفاده از نانوجاذبها در مقايسه با ديگر روشهاي نمكزدايي، چه مزيت مشخصي دارند؟
اين روش، برخلاف ديگر روشهاي جداسازي نمك از نفت خام كه در حال حاضر به كار برده مي شود، ساده، ارزان، و با قابليت خوب حذف نمك از نفت خام است. البته يكي از بهترين روشهايي كه در صنعت استفاده مي شود، روش تركيبي است اما از معايب اين روش هزينه بالاي آن است. جداسازي با استفاده از مواد تعليق شكن هم در مورد نفتهاي سنگين موثر است. در اين ميان، روش جداسازيآب نمك از نفتخام با استفاده از نانوجاذبها يك روش نسبتا جديد است كه قابليت تجاري سازي دارد. با توجه به جستجوهاي انجام شده نانو ذرات سيليكا درصد آب نمك همراه نفت خام را نسبت به روشهاي معمول تا بيش از ١٢,٥ درصد كاهش مي دهد. حال اگر بتوان توسط روشهاي موجود چند نانوجاذب را با هم هيبريد كرد، اين توانايي براي نانوجاذبها به وجود مي آيد كه بتوانند تا بيش از ٥٠ درصد عمل نمكزدايي از نفت خام را انجام دهند.
هزينه استفاده از نانوجاذبها در مقايسه با ديگر روشها چگونه است؟
بسيار صرفه اقتصادي دارد. بهره گيري از اين روش در مقايسه با ديگر روشهاي هزينه بر نمكزدايي از نفت خام در شرائط فعلي، هزينه ها را به مقدار زيادي كاهش مي دهد.
بنابراين، استفاده از اين روش بخصوص با توجه به اين كه درصد رسوب نمكي بسياري از چاههاي نفتي ايران بالاست، توجيه اقتصادي مناسبي دارد.
بله. ببينيد دو پارامتر براي مشخص كردن كيفيت نفت وجود دارد؛ يكي دانسيته نفت خام كه وابسته به مقدار پارافين، آسفالتين و ديگر هيدروكربنهاي موجود در آن است و با واحد استاندارد API نمايش داده مي شود. پارامتر ديگر درصد رسوب نمكي و آب همراه نفت است كه با پارامتر BS&W مشخص مي شود. بيشتر ميدانهاي نفتي دنيا، نفت توليديشان با مقدار قابل توجهي آب نمك همراه است و در حال حاضر در ايران نيز در اغلب چاهها، نفت توليدي همراه با مقاديري آب است.
استفاده از نانوجاذبها مي تواند در ايجاد بازار صادراتي براي نفت خام كشور هم موثر باشد؟
قيمت نفت خام صادراتي به كيفيت نفت فارغ از اين كه نفت با چه روشي كيفي شده است، بستگي دارد. هر PPM افزايش آب و رسوب نمكي موجود در نفت حدود ٠,٨٥ تا ١.٣ دلار كاهش قيمت به دنبال دارد. بنابراين هر تحقيق، مطالعه يا اقدامي كه بتواند به خالص سازي و افزايش كيفيت نفت خام كمك كند، مي تواند در بهبود بازار صادراتي نفت خام موثر باشد.
شانا