سال 1367 ارتش مجهز عراق با کمک آمریکا و دول عرب از جنوب و غرب نیروهای ایرانی را مورد حمله قرار داده و ضمن تصرف شهر فاو در مدت 36 ساعت، شهرهای خرمشهر و آبادان را محاصره و تا نزدیکی شهر اهواز پیشروی نموده بودند در محور غرب نیز ارتش عراق پیشروی زیادی نموده و شهر مهران به تصرف دشمن درآمدپیشروی های دشمن ادامه داشت و هواپیماهای عراقی شهرهای مختلف و مراکز اقتصادی و زیر بنایی کشور را بمب باران می کردند شهرهای تهران، اصفهلن، شیراز، دزفول، اهواز، کرمانشاه و... زیر حملات موشکی دشمن قرار گرفت. نیروهای نظامی ایران از نظر تجهیزات و تعداد نیرو دچار کمبود شده و با وجود تاکید اما بر حضور مردم در جبهه ها ما از نظر نیروی انسانی در وضعیت مناسبی قرار نداشتیم در چنین شرایط وخیم و نگران کننده ای که مدیریت جنگ دچار مشکل و تزلزل گردیده بود
در وضعیتی که ابتکار عمل آمریکا برای پایان دادن به جنگ با شکست همراه شد، تحولات دیگری در حال انجام بود که بدون تردید نقش قابل توجهی در فراهم سازی زمینه های پایان دادن به جنگ داشت. پیش از این تلاش عراق برای بین المللی کردن جنگ با فراهم کردن زمینه های حضور آمریکا در منطقه و حمله به ایران و تصویب قطعنامه 598 و همچنین حمله به مردم بی دفاع و غیر نظامی در شهرها، گرچه ابعاد فشار به ایران را گسترش داد و تشدید کرد ولی هیچ کدام منجر به پایان یافتن جنگ نشد. بنابراین عراقی ها در جستجوی راه حل پایان دادن به جنگ، «تغییر استراتژی» عراق از «از تدافعی به تهاجمی» مورد توجه قرار دادند. ضمن این که تلاش برای دستیابی به موشک به منظور «حمله موشکی به تهران» و تداوم «حمله به مراکز صنعتی و اقتصادی» ایران را کماکان در دستور کار خود داشتند.
گرچه روس ها در این مرحله از نقش برجسته و فعال تری در مقایسه با سایر کشورها برای حمایت از عراق برخوردار بودند، ولی تصمیم به تقویت نظامی عراق در برابر ایران، یک تصمیم جهانی بود. منطق حاکم بر این تصمیم مشترک به این علت بود که هیچ گونه چشم انداز واقعی و روشنی برای خاتمه جنگ مشاهده نمی شد. بر پایه این ملاحظه چنین تصور می شد که «یک تغییر اساسی در موازنه نظامی جنگ به نفع عراق، شرط اولیه پایان سریع جنگ است. از سال 1365 اعزام کارشناسان شوروی برای تأمین تسلیحات عراق به آن میزان و کیفیت بود که وضعیت استراتژیکی را تغییر دهد و ایران را مجبور به قبول یک راه حل سیاسی کند.
گرچه برخورداری عراق از توانایی شلیک موشک به تهران با کمک آلمان و آرژانتین انجام شد ولی کمک های فنی روس ها و نقش مشاور فنی و پشتیبانی عملی آنها در طرح ریزی مأموریت و سازمان یگان های هوایی تهاجمی عراق در این مرحله بسیار برجسته و قابل توجه بوده است. مهم تر از این، عراق تهاجم موشکی به تهران را در چارچوب سیاست های شوروی(پیشین) و با هدف تغییر موضع ایران در قبال افغانستان انجام داد. یک مقام رسمی وزارت خارجه آمریکا در همان زمان اعلام کرد:
«هر عکس العمل شوروی را باید در عملکرد فوری رژیم بعث عراق جستجو کرد.»
بعدها آقای ولایتی وزیر خارجه ایران در مصاحبه با روزنامه کیهان گفت:
«در اوج بمباران های عراق، به قائم مقام وزیر خارجه شوروی گفتم: چرا به عراقی ها موشک می دهید؟ گفت: شما دست از حمایت مجاهدان افغانی بردارید تا ما هم موشک ندهیم. معامله خوبی نیست؟
نیروی زمینی عراق از 26 لشکر در سال 1986 (1365) به 45 لشکر در 1988 (1367) افزایش یافت. بنابراین رشد واقعی- هم در ساختار نیرو و هم در توانایی عملیاتی آنها- به وجود آمد. صدام طی مصاحبه ای با روزنامه کویتی السیاسة رسماً اعلام کرد که عراق در تمام زمینه های سیاسی – نظامی قوی تر از سال گذشته و امکانات نظامی آن حداقل از 6 ماه پیش، دو برابر شده است
امام تصمیم بزرگ و سرنوشت سازی اتخاذ نمود
در این شرایط پیچیده و سخت امام طی حکمی فرماندهی کل نیروهای مسلح ایران را به آیت الله اکبر هاشمی رفسنجانی واگذار نمودند. از این تاریخ وضعیت جبهه های جنگ دگرگون شد هاشمی رفسنجانی به مناطق مختلف جبهه های جنگ مراجعه و از نزدیک بر امور جنگ مدیریت می نمود. دشمن در جبهه های جنوب تا پشت مرزها به عقب رانده شد و رشادت های فرماندهان شجاع مدبر و جان برکفی چون احمد کاظمی، ستاری، شمعخانی، رحیم صفوی و تعداد دیگری از فرماندهان دلار سپاه و ارتش منجر به پیروزی در عملیات مرصاد و بیت المقدس 7 شد مدیریت هاشمی جبهه های جنگ را متحول نمود و امام از این وضعیت بسیار راضی بودند احمد آقا تلفنی صحبت کرد و گفت امام از مجموع حوادث قطعنامه و بعد از آن خیلی خوشحالند و میگویند هدایتی الهی در کار است که کارها این گونه خوب پیش میرود.
هاشمی با مطالعه عمیق شرایط داخلی و بین المللی و معالات جهانی تصمیم بزرگ خود را اتخاذ نمود، اتمام جنگ
پایان دادن به جنگ فرسایشی 8 ساله بین دو کشور شیعه نشین ایران و عراق، جنگی که منجر به فروش میلیارد ها دلار اسحله از طرف غرب و شرق به دو کشور درگیر جنگ بود و شرکتهای اسلحه سازی در غرب و شوروی از این حنگ بهره های بسیاری بردند.
ادامه دارد
http://nedayehamvatan.blogfa.com
|