اتوگاز؛ سوخت پاک اتوبوس‌ها در آمریکا و شرق آسیا -

خبرگزاری فارس-سید احسان حسینی؛ در بسیاری از کشورهای پیشرفته از جمله کره‌جنوبی، ترکیه، ایتالیا، روسیه، لهستان یکی از کاربردهای LPG استفاده از آن در خودروها به عنوان سوخت جایگزین بنزین و دیزل است که به آن اتوگاز گفته می‌شود. در این کشورها نوع وسیله نقلیه‌ای که از گازمایع به عنوان سوخت استفاده می‌کنند متفاوت است. به عنوان مثال در برخی کشورها از LPG بیشتر در خودروهای سبک یا همان خودروهای بنزینی استفاده می‌شود و بعضی کشورها مانند اسپانیا و آمریکا بیشتر این سوخت را در خودروهای سنگین و به عنوان جایگزین دیزل به کار می‌برند. دلایل و رویکردهای دولت‌ها و رانندگان برای استفاده از سوخت گازمایع در خودروهای سنگین قابل توجه است. از جمله این دلایل بحث‌های زیست محیطی، اقتصادی و ... است.

دلیل استفاده از اتوگاز به جای دیزل در بسیاری از کشورها بحث آلایندگی کمتر آن نسبت به دیزل است. به عنوان مثال در انگلیس دولت انگلستان در ژوئیه سال 2017 یک برنامه بهبود کیفیت هوا منتشر کرد که عمدتاً با هدف کاهش انتشار NOx در مناطق شهری انجام شود. براساس این طرح، «صندوق هوای پاک» برای تأمین بودجه استفاده اتوبوس‌ها از سوخت اتوگاز تأسیس شده و در مجموع 220 میلیون پوند (290 میلیون دلار) بودجه از سال 2018 تا 2021 برای این منظور اختصاص می‌یابد.

آمریکا به منظور کاهش آلایندگی حاصل از سوخت خودروها، طرح «اتوبوس مدارس» را در ایالات خود به اجرا درآورده و سوخت اتوبوس‌های مدارس را با LPG جایگزین کرده است. اکنون در آمریکا 15000 اتوبوس LPG سوز وجود دارد. البته در این کشور سوخت LPG به نام ترکیب اصلی آن یعنی "پروپان" نامگذاری شده است.

شکل 1- یک نمونه اتوبوس LPGسوز در آمریکا (اتوبوس مدرسه)

در شهرهای پر جمعیت چین مانند شهرهای هنگ‌کنگ و گوانگژو، برای کمک به کاهش آلودگی هوا از اتوبوسهای LPGسوز بهره گرفته است. واردات این نوع اتوبوس‌ها در این کشور از هیوندای، تویوتا، ساناتان، کیا و نیسان انجام می‌شود. در حال حاضر 90 درصد اتوبوس‌های عمومی در گوانگژو و 30 درصد در هنگ کنگ LPGسوز هستند.

گزارش‌ها حاکی است کره‌جنوبی با همکاری Hyundai Motors در حال توسعه اتوبوس‌ها و نیسان‌هایی است که از سوخت گازمایع به جای دیزل استفاده می‌کنند. در شهرهای آلبرتا و آنتاریو و بریتیش کلمبیا کشور کانادا نیز، اتوبوس‌های LPG سوز استفاده گسترده‌ای دارند. همچنین فناوری استفاده از اتوگاز در اتوبوس‌ها در لهستان به سرعت در حال پیشرفت است و اکنون تعداد زیادی خودروهای سنگین دیزل - ال‌پی‌جی سوز در این کشور وجود دارد.

* دلایل اقتصادی استفاده از LPG به عنوان جایگزین دیزل در اتوبوس‌ها

با توجه به تجربه استفاده کشورهای مختلف در استفاده از اتوگاز در خودروهای سنگین به جای دیزل مشخص می‌شود که در حالت کلی استفاده از اتوگاز بسیار ارزانتر از دیزل است. شکل2 اختلاف قیمت تعمیر و نگهداری خودروهای با سوخت دیزل و اتوگاز در کشور آمریکا را به ازای هر مایل مسافت نشان می‌دهد.

شکل 2- اختلاف هزینه گازوییل و LPG به ازای هر مایل مسافت

*اتوبوس‌های گازسوز راهکار کاهش آلودگی هوای تهران

استفاده از CNG در اتوبوس‌ها برای کاهش آلودگی هوای تهران راهکار بسیار مناسبی است و نیاز به توسعه بیشتر دارد اما به دلیل وجود برخی محدودیت‌ها از قبیل قدرت کمتر موتور خودروها می‌توان اتوبوس‌های شهری و بخش خصوصی LPGسوز را همزمان با توسعه CNGسوزها در کلانشهرها گسترش داد.

در این راستا رضا رحیمی، کارشناس انرژی در گفتگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس گفت: «تجربه کشورهای مختلف در استفاده از ال‌پی‌جی در اتوبوس‌های شهری نشان می‌دهد که این کار باعث کاهش آلاینده‌های خروجی از خودروها و در نتیجه کاهش آلودگی هوا میشود. در کشور ایران نیز با توجه به مشکلات آلودگی هوای بسیاری از کلانشهرها از جمله تهران، اراک، اصفهان، تبریز و... می‌توان در اتوبوسهای عمومی LPG را هم زمان با CNG جایگزین دیزل کرد و آلایندگی را به شدت کاهش داد».

وی در ادامه اظهار داشت: «از منظر اقتصادی نیز اتوبوس‌های دیزلی برای کاهش انتشار آلاینده نیاز به فیلتر دوده دارند که هزینه نصب آن بسیار بالاست و راندمان خودرو را کاهش می‌دهد اما تبدیل اتوبوس‌های دیزلی به LPG سوز ارزانتر است، راندمان کاهش نمی‌یابد و دائمی خواهد بود».

در مجموع با توجه به ارزش حرارتی بیشتر LPG نسبت به گازوییل، با مصرف LPG در اتوبوس‌ها مقدار گازوییل آزاد شده از نظر معادل سازی وزنی بیشتر از LPG مصرف شده خواهد بود و گازوییل آزاد شده را می‌توان با اختلاف قیمت 150 دلار بیشتر از LPG صادر کرد و در نتیجه درآمد بیشتری را نسبت به صادرات LPG برای دولت به ارمغان می‌آورد.