همگرایی و واگرایی منافع اقتصادی ایران و روسیه
مهمترین عامل تعیین کننده در اقتصاد دو کشور روسیه و ایران نفت و گاز می باشند هر دو کشور به درآمدهای نفتی وابستگی زیادی دارند. طی سال‌های گذشته وابستگی روسیه به درآمدهای نفت و گاز بسیار زیادتر شده و حدود 75 درصد درآمدهای صادراتی روسیه از نفت و گاز تامین می شود زیرا

- کشور روسیه سالانه حدود ۴ میلیارد بشکه نفت صادر می کند دو سوم منابع نفت و گاز روسیه در سیبری واقع شده اند که هزینه تولید هر بشکه نفت در آن مناطق بین ۳۰ تاد۴۰ دلار است لذا منافع اقتصادی روسیه در قیمت نفت بالاتر از۴۰ دلار می باشد، افزایش هر ده دلار قیمت نفت منجر به ایجاد ۴۰ میلیارد درآمد بیشتر برای روسیه می شود. لذا نفت 80 دلاری به مفهوم 160 میلیارد دلار درآمد برای روسیه می شود و اگر قیمت نفت کمتر از 40 دلار باشد تولید دو سوم نفت روسیه زیان ده خواهد شد. 
آمریکا یکی از بزرگترین واردکنندگان نفت جهان است و اقتصاد این کشور بگونه ای تنظیم شده که اگر قیمت نفت بالاتر از 50 دلار باشد شرکت‌های نفتی  آمریکا برداشت نفت و گاز و میادین شیل را افزایش می دهند و در زمان هایی که قیمت نفت به کمتر از 50 دلار می رسد واردات نفت آمریکا زیادتر می شود.
حفظ قیمت نفت بالا از 40 دلار برای روسیه که 75 درصد اقتصاد آن به نفت و گاز وابسته است امری حیاتی و سرنوشت ساز است لذا این کشور از همه اهرم ها و نفوذ منطقه ای و جهانی و قدرت نظامی خود جهت ایجاد شرایطی در جهان که قیمت نفت بالاتر از 40 دلار باشد استفاده خواهد نمود.

تقاضای نفت در جهان مشخص  و روند آن نیز قابل پیش بینی است در حال حاضر کشورهای تولید کننده نفت برای بدست آوردن بازار جهت صادرات نفت خود در رقابت نسبتاد کمی بسر می برند  اما طی سال‌های آینده با کاهش نیاز جهانی به نفت رقابت بین کشورهای تولید کننده نفت جهت تصاحب بازارها افزایش خواهد یافت کشورهای عربستان روسیه ایران و عراق دارای بیشترین ظرفیت برای صادرات نفت می باشند و چنانچه روسیه بتواند با ابزار مختلفی که در اختیار دارد صادرات کشورهای رقیب را کاهش دهد قادر خواهد بود ضمن افزایش سهم بازار خود قیمت نفت را نیز افزایش دهد.

بنا بر این منافع ایران و روسیه در حوزه تصاحب بازار صادرات نفت واگرا می باشد. در حوزه صادرات گاز این واگرایی بیشتر است چرا که ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی و ظرفیت های بالای تولید گاز توان بالایی جهت تامین بخش قابل توجهی از نیاز ترکیه و اروپا را دارد و در صورت اتصال خط انتقال گاز ایران به اروپا، ایران رقیب اصلی روسیه در صادرات گاز به اصلی ترین بازار صادراتی روسیه خواهد شد لذا روسیه به هیچ وجه اجازه تحقق چنین هدفی را به ایران نخواهد داد و آمریکا نیز تمایل دارد در تامین گاز بازار غرب اروپا نقش ویژه داشته باشد و این هدف را با صادرات LNGمحقق نموده است.  البته به دلایلی که در اینجا بیان شده  در سالهای آینده تولید نفت و گاز آمریکا و نیاز این کشور به نفت کاهش خواهد یافت لذا رقابت این کشور جهت تصاحب بازار صادرات گاز به غرب اروپا نیز کاهش می یابد.

احتمالا طی 5 سال آینده دولت آمریکا نیز تمایل به نفت حدود 80 دلار در بشکه داشته باشد تا در این فاصله با حداکتر برداشت از میادین شیل گاز و نفت ضمن افزایش درآمد و تولید ملی اشتغال زایی را نیز افزایش دهد و از اثار ویرانگر کرونا بر اقتصاد خود بکاهد اما در بلند مدت با کاهش تقاضا ناشی از افزایش تولید خودروهای برقی قیمت نفت به مرور کاهش خواهد یافت.  افزایش قیمت نفت بیشترین فشار را به چین و اروپا به عنوان مصرف کنندگان عمده نفت وارد می کند منافع چین و اروپا و ژاپن و کره بر نفت ارزان است این کشورهای سرمایه گذاری های کلانی جهت تولید باتری ها ذخیره برق و تولید خودروهای برقی بعمل می آورند و توسعه نیروگاه های خورشیدی در چین و ژاپن و کره هر سال زیادتر خواهد شد. سایر کشورها از جمله آمریکا و هند و چند کشور دیگر نیز  برنامه های جامع و گسترده ای در این خصوص طرح ریزی نموده اند. 

روسیه سالانه حدود 200 میلیارد متر مکعب گاز به اروپا صادر می کند که ارزش آن بین سی تا چهل میلیارد دلار است.

دومین واگرایی منافع بین ایران و روسیه در تدوین رژیم حقوقی دریای خزر است. طبق قراردادهای 1821 و 1940 بین ایران و اتحاد جماهیر شوروی منافع موجود در دریا بصورت مشاع بین دو کشور ایران و شوروی تقسیم شده بود.  کشورهای استقلال یافته از شوروی نیز اصولا می بایست تقسم بندی بین المللی در زمان شوروی را قبول نمودند و چاره ای جز این نیز برای آنها وجود نخواهد داشت. متن قرارداد 1921 را اینجا مشاهده نمائید تحلیل حقوقی را اینجا مشاهده فرمائید 

اما  موردی که روسیه تا کنون به منافع ملی ایران توجه لازم را بعمل نیاورده در خصوص رژیم حقوقی دریای خزر است تخطی کشورهای همسایه روسیه از قراردادهای بین ایران و شوروی نباید مورد حمایت روسیه باشد. ایران تحت هیچ شرایطی حاضر نیست قرارداد های معتبر و پایه ای بین خود و شوروی را کنار بگذار چرا که کنار گذاشتن این قرارداد ها ضربات سهمگین و جبران ناپذیری به منافع ملت ایران در همه نسل های آینده وارد می کند تضعیف موقعیت اقتصادی و جایگاه داخلی و بین المللی ایران بستر را برای تحقق نقشه های شوم رقبای ایران در منطقه فراهم نموده و ملت ایران نباید اجازه دهند خواب های پریشان بدخواهان و زیاده خواهان و پیمان شکنان محقق گردد.

ایران بابت دستیابی به حقوق خود در دریای خزر منطقه سرخس قدیم را به شوروی واگذار کرد منطقه ای که میلیاردها دلار ذخایر گاز در آن وجود دارد وقتی چنین هزینه ای بابت دستیابی به حقوق حقه ایران در دریای خزر پرداخت شده روسیه نیز باید به حقوق حقه ملت ایران احترام بگذارد و از کاهش حق ایران در تقسیم رژیم حقوقی دریای خزر دفاع ننماید. در اینجا حجم ذخایر گازی جنوب ترکمنستان را مشاهده نمائید در جنگ ایران و عراق طبق این آمار شوروی بزرگترین حامی صدام بود. صدام باموشکهای اسکاد شوروی شهرهای ایران گلوله باران کرد و باانواع سلاح های جنگی شوروی ده ها هزار نفر از جوانان ایرانی به خاک و خون کشیده شدند. منافع و حیات شوروی در ادامه جنگ ایران و عراق بود زیرا از یک طرف با فروش اسلحه و انواع تجهیزات نظامی به عراق درآمد بالایی کسب می نمود و از طرف دیگر ادامه جنگ منجر به حفظ قیمت نفت بالاتر از سی دلار در بشکه می شد و این امر برداشت میلیاردها بشکه نفت از میادین سیبری را برای شوروی اقتصادی می کرد. با شروع مذاکرات خاتمه جنگ ایران و عراق قیمت نفت کاهش یافت و در مدت چند سال به نصف رسید،  اقتصاد شوروی که به شدت به نفت وابسته شده بود نتوانست دوام بیاورد و شوروی تاوان خون های جاری شده ملت های مسلمان عراق و ایران را پرداخت و متلاشی شد البته امید است روسیه نوین از آن جنایات شوروی در حق ملت ایران پشیمان باشد و دو کشور بتوانند با حفظ احترام متقابل بهترین روابط دوستانه را داشته باشند. 

کشور ایران با روسیه دارای برخی منافع مشترک نیز می باشد که از جمله آنها عبارتند از:
- مسیر ایران برای ترانزیت کالاهای روسیه به سمت خلیج فارس
- صادرات و واردات غیر نفتی بین دو کشور
- همگرایی در نفوذ منطقه ای در برخی کشورها البته به شرط عدم زیاده خواهی طرف روسی خصوصا در مقوله  سوریه

- هم افزایی در مواجهه با سلطه طلبی برخی قدرت‌های جهانی

- روسیه و ایران می توانند حجم مراودات اقتصادی خود را به چندین برابر افزایش دهند و در عرصه های بین المللی هم افزایی بیشتری داشته باشند مشروط به اینکه روسیه به حقوق حقه ایران در دریای خزر احترام بگذارد و در جهت منافع خود به منافع ملی ملت ایران بی توجهی ننماید.  با حفظ احترام متقابل و عدم نگاه از بالا به ایران دو کشور می توانند آینده درخشانی در روابط خود داشته باشند.

- همکاری مثبت در تدوین رژیم حقوقی دریای خزر و توسعه فعالیت های اقتصادی ایران در دریای خزر

- حمایت از سرمایه گذاری شرکت‌های ایرانی در حوزه های پر مزیت روسیه از جمله حوزه کشاورزی و معادن و صنایع معدنی و همچنین حمایت از سرمایه گذاری شرکت‌های روسی در حوزه پتروشیمی و حمل و نقل ایران

- سایر موضوعات 

منبع اینجا

فرآیند کاهش تولید پارس جنوبی آغاز شده و هر سال سرعت خواهد گرفت  هیچ جای جهان مثل ایران نیست که تمامی خانه‌ها گازکشی شده باشند  پایان قرن نفت و هزاران میلیارد دلار سرمایه ای که کم ارزش می شود  طرح تبدیل دودکش نیروگاه به خوراک واحد پتروشیمی  تحلیل مقایسه ای مصرف واقعی انرژی برق در ایران