پتروشیمی زاگرس که غول متانول کشور می باشد در سال ۷۷ ابتدا با نام شرکت ((کالاآوران پتروشیمی)) تاسیس گردید و سپس در سال ۹۰ به پتروشیمی ((زاگرس)) تغییر نام یافت. ظرفیت کل این مجتمع و در ۲ فاز برابر با ۳.۳ میلیون تن می باشد. قبل از ورود به بررسی عملکرد این مجتمع بهتر است نگاهی به شاخص های کلیدی(KPI) بازار این محصول در سطح جهانی و منطقه ای داشته باشیم.

موسسات تحقیقاتی مختلف بر اساس میزان دسترسی اطلاعاتی خود آمارهای متفاوتی را از میزان ظرفیت تولیدی، تولید واقعی و تقاضای مناطق مختلف عرضه می کنند که ۲ موسسه مطرح در این زمینه IHS و methanol market service Asia از موسسات معتبر می باشند. این یادداشت تحلیلی مبتنی بر داده های IHS خواهد بود.

در سال ۲۰۱۸ ظرفیت تولیدی متانول دنیا حدود ۱۲۳ و تولید واقعی قریب به ۸۲ میلیون تن گزارش شده است. نکته اساسی که بارها در یادداشت های مختلف متانول بدان اشاره شده است؛ ضریب تجارت این محصول commodity بوده که تقریبا ۳۰ درصد از کل تولید را شامل می گردد.

شکل زیر وضعیت کلی صنعت متانول را بر اساس دیتاهای موجود نشان می دهد:

بخش عمده ای از تقاضای متانول از سمت آسیای شمال شرقی بوده و خواهد بود و بر اساس پیش بینی های بلند مدت (سال ۲۰۲۷)، میزان واردات این منطقه از ۱۶.۵ میلیون تن به حدود ۳۱ میلیون تن افزایش خواهد یافت.(تقریبا ۲ برابر) در تصویر بالا این موضوع نشان داده شده است.

در بین کشورهای آسیای شمال شرقی در سال ۲۰۱۸ و همچنین بر اساس تحلیل های بلندمدت (سال ۲۰۲۷)، بیشترین تقاضا از سمت چین خواهد بود. (بیش از ۹۳ درصد)

پس بر این اساس می بایست توجه بیشتری به تغییر و تحولات روندی حاکم بر بازار آسیای شمال شرقی داشت. این موضوع زمانی از اهمیت دوچندانی برخوردار می شود که متوجه شویم بیش از ۸۵ درصد از صادرات متانول کشور و همچنین پتروشیمی زاگرس به این منطقه بوده است.

وضعیت کلی عملیاتی سال ۹۷ پتروشیمی زاگرس بر اساس اطلاعات سایت کدال به شرح زیر است:

حجم فروش شرکت در سال ۹۷ اگرچه نسبت به دوره مشابه سال ۹۶ حدود ۸ درصد کاهش داشته است؛ لیکن درآمد عملیاتی به دلیل افزایش نرخ ارز و برخی نوسانات قیمت متانول، از حدود ۴۴۰۰ میلیارد تومان به حدود ۷۴۰۰ میلیارد تومان افزایش یافت. (دلیل کاهش تولید حدود ۸ درصدی تعمیرات خط تولید ۲ و برخی مشکلات عملیاتی بیان شده است.) بنابراین شرایط خارجی به نحوی است که ریسک ها و فرصت های زیادی را در برابر این غول متانول کشور قرار داده است.

مرکز مطالعات زنجیره ارزش معتقد است؛ اگرچه بازار متانول وضعیت مناسبی داشته و از فروش صادراتی جذابی برخوردار است؛ لیکن تهدیدهایی نیز همراه آن می باشد. ریسک های مختلفی نظیر قیمت خوراک، قیمت ارز، کاهش جهانی قیمت متانول و … که می بایست از مسیر توسعه صنایع پایین دستی تا حد زیادی مقاومت لازم برای این ریسک ها اندیشیده شود.

مرکز مطالعات زنجیره ارزش معتقد است؛ امروزه دیگر چیزی به نام رقابت مجتمع های پتروشیمی با یکدیگر وجود نداشته و رقابت ها از جنس رقابت های زنجیره تامین است. زنجیره تامینی که توانایی بالایی در پاسخ دهی و کارآیی داشته باشد، می تواند در بازار سهم عمده را به خود اختصاص دهد. بدیهی است که تولیدکنندگان متانول نیز می بایست بخشی از تولید خود را به منظور صادرات از مسیر زنجیره تامین کامل و جامع به دست مشتری های انتهای زنجیره برسانند. اقدام پتروشیمی زاگرس در استفاده از ترم CFR برای عرضه محصولات خود نشان دهنده گام رو به جلو این مجتمع می باشد. در ضمن این نکته را نیز می بایست یادآور شد که متانول محصولی است که در بازار اصطلاح بالغ یا mature را برای آن به کار می برند. بازار بالغ به این معناست که عرضه بیش از تقاضاست و در این شرایط حفظ و افزایش کارآیی داخلی و همچنین سطوح بالای خدمت دهی به مشتری از اصول توسعه و حفظ رقابت در این زنجیره تامین است.

یادداشت های مرتبط :