بهره‌وری انرژی یکی از منابع بزرگ انرژی در دنیاست که همه کشورها به نحوی از آن بهره‌مند هستند.

به گزارش انرژی امروز، به نقل از IEA، سیاست‌های قوی در زمینه بهره‌وری انرژی لازم است تا بتوان به اهداف کاهش هزینه‌های انرژی، شناسایی تغییرات اقلیم و آلودگی‌ها، بهبود امنیت انرژی و افزایش دسترسی به انرژی دست‌یافت.

بر همین اساس، IEA در گزارش ۱۵۰ صفحه‌ای بهر‌ه‌وری انرژی سال ۲۰۱۶ خود، به دنبال شاخص‌های حرکت‌های رو به جلو بهره‌وری و توسعه سیاست‌های جهانی مربوط به آن است.

بهبود شدت انرژی دنیا

IEA در بخشی از این گزارش، خبر خوبی دارد: بهبود شدت انرژی در حال افزایش است.

بر اساس این گزارش، در سال ۲۰۱۵، شدت انرژی ۱.۸ درصد بهبود یافت. این مقدار، سه برابر بیشتر از بهبود شدت انرژی بین سال‌های ۲۰۰۳ و ۲۰۱۳ بوده است. نکته قابل توجه در این گزارش این است که این بهبود شدت انرژی، با وجود سقوط بی‌سابقه ۶۰ درصدی قیمت نفت از سال ۲۰۱۴ بوده است.

بهره‌وری، تقاضای انرژی را پایین می‌آورد

IEA در توییتی تاکید کرده است: در طی ۱۵ سال گذشته، اقتصاد ما رو به رشد بوده است، جمعیت ما افزایش پیدا کرده است، و استفاده از خودروها بیشتر شده است. اگر سطح بهره‌وری بهبود پیدا نمی‌کرد، تقاضای انرژی در کشورهای عضو IEA بایستی ۱۲ درصد بیشتر می‌بود و در سال ۲۰۱۵ از پیک سال ۲۰۰۷ سبقت می‌گرفت.

بهبود بهره‌وری در کشورهای عضو IEA به میزان بالاتر از سال ۲۰۰۰، آنقدر در مصرف انرژی صرفه‌جویی کرد که این مقدار انرژی قادر بود انرژی مورد نیاز ژاپن را برای یک سال تامین کند.

در همین زمینه در گزارش IEA آمده است که در سال ۲۰۱۵، در کشورهای عضو IEA، بهره‌وری انرژی توانست از مصرف ۸۷۰ میلیون بشکه نفت، ۲۰۵ میلیون تن زغال سنگ، و ۲۲۴ میلیارد متر مکعب گاز طبیعی جلوگیری کند.

بر همین اساس، کنار گذاشتن این مقدار سوخت فسیلی باعث شد تا انتشارات گازهای گلخانه‌ای این کشورها ۱.۵ گیگاتن، در حدود ۱۳ درصد کل انتشارات حاصل از احتراق سوخت‌های فسیلی در ۲۰۱۵ کاهش یابد.

چین، اقتدار جهانی بهره‌وری

  در سال ۲۰۱۴، بهره‌وری در چین، باعث شد این کشور از سوزاندن ۳۵۰ میلیون تن زغال سنگ بی‌نیاز شود. از طرفی میزان انرژی صرفه‌جویی شده از طریق بهره‌وری انرژی در چین، برابر با تولید انرژی‌های تجدیدپذیر این کشور است. بهره‌وری و انرژی‌های تجدیدپذیر هم اکنون تبدیل به داستان موفقیت‌آمیز دوگانه «سوخت‌های پاک» چین شده‌اند.

بهره‌وری انرژی در چین، از تولید و انتشار ۱.۲ میلیارد تن CO2 جلوگیری کرده است، ۲۳۰ میلیارد دلار آمریکا در ساخت نیروگاه‌های جدید صرفه‌جویی کرده است و شدت انرژی آن در دنیا کاهش پیدا کرده است.

سیاست‌گذاری‌هایی که باعث این موفقیت‌ها شده‌‌اند

هیچ کشوری قادر نیست بدون سیاست‌گذاری در این راه، بهره‌وری انرژی را به چنگ آورد. بهبود بهره‌وری با شناسایی سیاست‌های خوب طراحی شده و خوب اجرا شده سرعت می‌گیرد.

پتانسل موفقیت بیشتر در این زمینه بسیار است و در حال حاضر ۷۰ درصد مصرف جهانی انرژی در حیطه اهداف استانداردهای بهره‌وری الزام‌اور قرار نگرفته‌اند.

توییت IEA نوشته است: پیشرفت‌های سریعی رخ داده است، در سال ۲۰۱۵، سیاست‌های الزام‌آور بهره‌وری انرژی ۳۰ درصد کل انرژی مصرفی دنیا را تحت پوشش خود داشت و این ۳۰ درصد در حدود ۱۱ درصد از مقدار خود در سال ۲۰۰۰ بیشتر بود.

بر اساس اعلام IEA، مصرف انرژی برای روشنایی، در صدر پوشش این سیاست‌ها قرار گرفته است، استانداردهای الزام‌آور هم‌اکنون ۶۰ درصد مصرف انرژی روشنایی در کل دنیا را تحت پوشش خود دارند. همچنین این استانداردها بیش از نیمی از کل مصرف انرژی خودروهای سبک را تحت پوشش دارند. در حالی این پوشش در زمینه گرمایش داخلی و تجهیزات به دو برابر می‌رسد.

سال گذشته، استانداردهای اقتصادی سوخت خودروها و خودروهای بارکش در دنیا باعث صرفه‌جویی در مصرف  ۲.۳ میلیون بشکه در روز سوخت شده‌اند. این مقدار، برابر با ۲.۵ درصد تقاضای جهانی نفت است، یعنی تقریبا برابر با کل تولید نفت سالانه کشور برزیل.

حالا استانداردهای بهره‌وری سوخت خودروها در تمام دنیا ۷۴ درصد فروش خودروها را پوشش داده‌اند اما این پیشرفت‌ها از کشوری به کشور دیگر فرق دارد.

IEA معتقد است اگر استاندارهای بهترین کلاس در تمام دنیا پذیرفته می‌شد صرفه‌جویی در مصرف نفت به ۴.۳ میلیون بشکه در روز در ۲۰۱۵ می‌رسید. این مقدار نفت، برابر با نفت تولیدی کانادا به عنوان چهارمین تولید کننده بزرگ نفت خواهد بود.

IEA در توییتر خود نوشته بود: در بخش خنک سازی داخل ساختمان‌ها، ۵۸ درصد مصرف انرژی حتی از حداقل استانداردها هم برخوردار نیستند، و اگر بتوان استانداردهای سختگیرانه‌ای به‌کار برد می‌توان میزان این مصرف انرژی را تا ۳۰ درصد کاهش داد.

این توییت ادامه می‌دهد: در گمایش فضای داخلی نیز، استفاده از تکنولوژی‌های بهینه مثل پمپ‌های حرارتی می‌توانند در امر بهره‌وری کمک شایان توجهی داشته باشد.

اگر در تمام دنیا استانداردهای جهانی سخت‌گیرانه روشنایی به‌کار گرفته شود، انرژی مورد نیاز این بخش به نصف کاهش خواهد یافت.

اجرای بهترین استانداردهای انرژی در گرمایش، سرمایش و روشنایی، می‌توانست ۱۳ اگزاژول EJ انرژی در سال ۲۰۱۵ را کمتر کند یا مصرف خانگی انرژی در دنیا را تا ۱۴ درصد کاهش دهد.

سیاست‌های حامی بهره‌وری انرژی در برابر کاهش قیمت نفت

سیاست‌های کلیدی چون مالیات انرژی و استانداردهای اقتصادی سوخت خودروها تضمین می‌کند که حتی در صورت کاهش قیمت انرژی، باز هم بهره‌وری انرژی بهبود یابد.

برای بسیاری از مصرف کنندگان، این کاهش قیمت چندان زیاد نیست، در حالی که قیمت نفت خام تا ۶۰ درصد کاهش یافته است، به مدد وجود مالیات‌های انرژی قیمت انرژی در اروپا و آسیا عموما فقط ۱۰ درصد تا ۲۵ درصد کاهش داشته است.

در ایالات متحده، که مالیات سوخت بخش حمل و نقل کم است، قیمت گازوییل تا ۴۰ درصد کاهش یافت. مصرف تا ۲.۷ درصد افزایش یافت و فروش خودروهای سبک با بهره‌وری کم، به رکورد بیش از ۹.۵ میلیون خودرو در سال ۲۰۱۵ رسید.

IEA می‌گوید: به طور متوسط، خودروهای سبک نسبت به سال ۲۰۱۰، حدود ۹ درصد کارآمدتر شده‌‌اند.

در حالی که بین سال‌های ۲۰۰۵ و ۲۰۱۳، کل بهره‌وری تمامی ناوگان خودروهای جدید سالانه ۱.۸ درصد بهبود یافته است، بین سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۵، این رقم به یک درصد رسیده است.

آن‌جا که پول جریان دارد

در سال ۲۰۱۵، سرمایه‌گذاری ۲۲۱ میلیارد دلاری در بهره‌وری انرژی، ۶ درصد بیشتر از سال ۲۰۱۴ بود.

بهره‌وری انرژی ۱۴ درصد سرمایه ۱.۶ تریلیون دلاری جهانی در انرژی را در سال گذشته از آن خود کرده بود. سرمایه‌گذاری در بهره‌وری انرژی دو سوم بیشتر از سرمایه‌گذاری در تولید متداول برق بوده است.

سرمایه‌گذاری جهانی در بهره‌وری انرژی ساختمان‌ها هم در سال ۲۰۱۵، ۱۱۸ میلیارد دلار بود. از این مقدار سرمایه‌گذاری، ۶۲ میلیارد دلار آن به بخش تجهیزات خانگی و روشنایی رسید.

کاهش شدید قیمت لامپ‌های LED باعث شد تا ۱۲۰ تراوات ساعت برق صرفه‌جویی شود که برابر با نیمی از رشد تولید برق در سال ۲۰۱۵ بود.

بر اساس اعلام IEA در سال ۲۰۱۵، سرمایه‌گذاری در بهره‌وری انرژی در حمل و نقل نیز به ۶۴ میلیارد دلار رسید. در همین سال، فروش خودروهای برق به بیش از ۷۰ درصد فروش خودروهای برقی سال ۲۰۱۴ رسید. و هم اکنون بیش از یک میلیون خودروی برق در جاده‌های دنیا وجود دارند. همین امر باعث کاهش مصرف ۳۳ میلیون بشکه نفت در طول عمر این خودروها می‌شود، هرچند هنوز هم این عدد با ۰.۰۱ درصد، بخش ناچیزی از کل تقاضای جهانی نفت است.

در نهایت

IEA از این گزارش خود استفاده می‌کند تا سیاست‌های درستی را در زمینه بهره‌وری انرژی برای کشورهای عضو خود تعریف نماید. بهره‌وری انرژی یکی از منابع مهم و فراوان کشورها در انرژی است. و در دنیا فقط بخش کوچکی از این منبع عظیم انرژی استفاده می‌شود.