سلامت نیوز: هشدار مقامات دولتی نسبت به وقوع بحران در صندوق های بازنشستگی بیش از 17 میلیون بازنشسته مستمری بگیر از صندوق های تأمین اجتماعی و کشوری را نگران کرده است؛ این نگرانی زمانی تشدید می شود که راه حال ها برای حل این بحران بیشتر حول محور افزایش سن بازنشستگی می گردد.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از خبرآنلاین، رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی در تازه ترین اظهاراتش از مشکلات صندوق های بازنشستگی به عنوان یکی از یه بحران نگران کننده کشور در آینده نزدیک نام برده است. محمدباقر نوبخت در تشریح این بحران تنها به این نکته اشاره کرد که «اکنون دولت حقوق بازنشستگی لشکری و کشوری را از جیب خود می‌پردازد. در حال حاضر ما از یک نفر بازنشستگی کم می‌کنیم و به هفت نفر حقوق بازنشستگی می‌دهیم. به عبارت دیگر صندوق‌های بازنشستگی ورشکسته هستند».

بررسی ها نشان می دهد در مورد یکی از بزرگترین صندوق های بازنشستگی کشور یعنی صندوق بازنشستگی کشوری در حال حاضر «نســبت پشــتیبانی» به یک رسیده اســت. به عبارت دیگر یک نفر حقوق می گیرد و یک نفر حق بیمه می پــردازد. این در حالی است که رقمی که از حقوق یک نفر کارمند به عنوان ســهم صندوق کم می شود، 27 درصد است، یعنی باید از حقوق سه نفر حق بیمه کم شــود تا به یک نفر حقوق بازنشســتگی داده شود و در صورتی که کســورات در نظر گرفته شود، این نسبت باید حداقل یک به 4 باشد.

به گفته مسئولان، صنــدوق تامین اجتماعــی هم اکنون از نســبت پشــتیبانی 6 به یک برخوردار است و مشکلی ندارد ولی 70 درصد درآمد صندوق بازنشســتگی کشوری از محــل بودجه عمومی اســت. صندوق بازنشستگی لشگری وضع نامطلوب تری دارد و حقوق تمام بازنشستگان آن توسط دولت پرداخت می شود!

صندوق های بازنشستگی چگونه اداره می شود؟

صندوق های بازنشســتگی بخشی از نظام تامین اجتماعی و آن هم بخشی از نظام رفاه اجتماعی اســت و هدف آنها هم این اســت که معیشت و زندگانــی و کرامت انســان ها را حفظ کنند. شــکل اداره صندوق ها این گونه است که افراد در زمــان توانایی و اشــتغال مبالغــی را در آن ذخیره می کنند تا در زمان بازنشســتگی از آن منابع اســتفاده کنند. به عبارت دیگر مستمری بازنشســتگی به عنوان نیاز اولیه معیشــتی فرد بیمه شده یا بازماندگان وی محسوب می شود. این صندوق ها ســاختاری بین نسلی دارند. یعنی در حال حاضر کسانی که ســهمی از حقوق خود را به صندوق می پردازند، در واقع حقوق بازنشســتگی کسانی را پرداخت می کنند که اکنون بازنشســته اند. در سال های بعد هم کســانی که کار می کنند حقوق فردی را که در حال حاضر مشــغول کار است، خواهند پرداخت.

چنــد صندوق بازنشستگی در کشور فعالیت می کنند؟

علاوه بر صنــدوق تامیــن اجتماعی که کارگــران را تحت پوشــش قرار داده است،. صندوق بازنشستگی کشوری برای مســتخدمین دولت، صندوق بازنشســتگی لشــگری برای نیروهای مســلح،. صنــدوق کشــاورزان، روستاییان و عشایر نیز جمعیت روستایی کشور را تحت پوشش دارند. 18 صندوق دیگر نیز حوزه های دیگر را پوشش می دهند و به این ترتیب 22 صندوق بازنشستگی در کشور فعالیت می کنند.

عوامل مؤثر بر پایداری صندوق های بازنشستگی

صندوق بازنشستگی از دو مولفه مهم متاثر می شود؛ جمعیــت و منابــع و مصارف آن صندوق. در مرحلــه جوانی هر صندوق، تعداد کســانی که ســهم خود را به آن می پردازند، زیاد اســت و تعداد کسانی که از آن سهمی دریافت می کنند کم است. در این مرحله صندوق پایدار است اما به مرور که تعداد بازنشستگان زیاد می شــود، منابع و مصارف تغییــر می کند.

از سوی دیگر منابع و مصارف نیــز از عوامل مهم و تأثیر گذار بــر روی یک صندوق بیمه ای اســت. در ســال 1357 امید به زندگی در کشور ما بین 58 تا 60 سال بود. در واقع کسی که در سن 52 سالگی بازنشسته می شد، حداکثر 8 سال حق بازنشستگی می گرفت و بعد فوت می کرد. امروز اما امید به زندگی در کشــور ما به 72 سال رســیده است، به این ترتیب کسی که در سن 52 سالگی بازنشسته می شود، 20 سال هم باید حقوق بازنشستگی بگیرد. بنابراین در صندوق های بازنشســتگی اگر نسبت پشتیبانی درســت نباشــد، تعادل منابع و مصارف به هم می خورد.

چه زمانی یک صندوق پایدار است؟

اگر نســبت پشــیبانی یک صندوق حداقل 6 به 1 نباشد، یعنی در آن 6 نفر حق بیمه بپردازند و یک نفر حقوق بازنشستگی بگیرد، ایــن صندوق به ســمت میرایی خواهد رفت. چنیــن صندوقی عدم تعــادل دارد.

واقعیت بسیار نگران کننده در مورد صندوق های بازنشستگی این است که اگر صندوقی ورشکست شود، ممکن است حق کسانی که سال ها بخشی از حقوق خودشان را به صندوق پرداخت کرده اند، پایمال خواهدشد.

ریشه بحران در صندوق های بازنشستگی

دکتر حمید پوراصغری رئیس امور رفاه اجتماعی سازمان مدیریت و برنامه ریزی درباره ریشه های ایجاد مشکل در صندوق های بازنشستگی کشور می گوید:« ایــن مشکلات علل متعــددی دارد؛ در سال های گذشته قوانین متعددی برای بازنشستگی زودرس تصویب شده است. به عنوان مثال فردی با 20 سال سابقه کار در سن 45 سالگی بازنشسته شده است اما قرار است تا 75 سالگی حقوق بگیرد. این نشان می دهد در تصویب قوانین مربوط به بازنشستگی به این موضوع دقت نشده است. یکی دیگر از این مشکلات به قانون بازنشستگی پیش از موعد صاحبان مشاغل سخت و زیان آور مربوط اســت. بســیاری از گروه ها ازاین قانون استفاده کرده و با 15 سال سابقه کار بازنشسته شده اند. نکتــه دیگــر این اســت کــه در صندوق های بازنشســتگی برخــورداری از مزایا متناســب با ســنوات و میزان بیمه پردازی نیســت به همین دلیل همه ســعی دارند زودتر بازنشسته شوند تا آن حقوق را بگیرند».

وی می افزاید: « از سوی دیگر سیاست گذاری ها هم گاه غلط بوده است. به عنوان مثال، از سال 1382 به بعد پس از تصویب قانون مدیریت خدمات کشــوری هر کس که به اســتخدام دولت درآمد، پیمانی شد و به صورت طبیعی زیرمجموعه ســازمان تامین اجتماعی قرار گرفــت. در چنین حالتی ورودی صندوق بازنشســتگی کشوری بســته شد و به شدت کاهش یافت. از آن سال تا کنون جمعیــت ورودی صندوق بازنشستگی کشوری از یک میلیون و 500 هزار نفر به یک میلیون و 50 هزار نفر کاهش یافته است. یعنی 450 هزار نفر از تعداد ورودی ها کم شد، در حالی که جمعیت بازنشسته تحت پوشش آن از 600 هزار نفر به یک میلیون و 200 هزار نفر رسیده است».

رئیس امور رفاه اجتماعی سازمان مدیریت و برنامه ریزی برای نمونه صندوق فولاد اشاره می کند و می گوید:« در این صنــدوق افراد متعددی از مدیرعامل گرفته تا کارگر ســاده عضویت دارنــد اما از زمانی که قانون اصل 44 اجرایی شــد،صنعت فولاد در قســمت های مختلف به بخش خصوصی واگذار شد. حاصل این روند این بود که ورودی صندوق فــولاد کاهش یافت اما تعداد بازنشســتگان رو به تزاید رفــت و نتیجه آن عدم توانایی پرداخت حقوق بازنشستگی از طریق منابع صندوق است».

راه حل چیست؟ افزایش سن بازنشستگی؟ یا..

مسئولان دولت برای حل بحران صندوق های بازنشستگی چند راه حل را برمی شمارند؛ افزایش سن بازنشستگی، تغییر محاسبه حقوق بازنشستگی و تغییر قوانین فعالیت این صندوق ها.

پوراصغری در مورد تغییر سن بازنشستگی می گوید:« در قانــون تامین اجتماعی که در ســال 1354 نوشته شــده، آمده است قوانین این بخش باید هر سه ســال یک بار بر اساس محاسبات اکچوئری بازنگری شود ولی 30 سال است که این قوانین در مورد عواملی مثل سن بازنشستگی تغییری پیدا نکرده است. در کشوری که امید به زندگی بالا می رود، ســن بازنشستگی هم باید بالا برود».

به گفته وی یکــی از مواردی که صندوق های بازنشســتگی خیلی ضــرر دیدند، این بود کــه صندوق ها به دلایــل مختلف، حقوق بازنشستگی را تمام شماری نکردند. یعنی صندوق باید حقوق 30 سال را معدل گیری می کرد، در حالی که الان معدل حقوق دو سال آخر را می پردازند و به این خاطر بنیه صندوق ها ضعیف شد. نکتــه بعدی حداقل ســنوات مورد نیــاز برای بازنشســتگی اســت. در همه جای دنیا حداقل ســنوات را بالا می گیرند تا از آن سوء استفاده نشود، در حالی که در کشور ما این امکان وجود دارد که کسی با سابقه کار 10 سال و حتی کمتر بازنشسته شود. از ســوی دیگر باید تغییرات سیســتماتیک در فرایند اعمال شــود. در همه جــای دنیا حقوق بازنشســتگی طوری تعیین می شــود که عدد آن متناســب با ســنوات بیمه پردازی باشد. این کار باعث می شــود انگیزه برای بازنشسته شدن زودهنگام کم شود. نتیجه این می شود که حتی اگــر قانون اجــازه بدهد،افراد ســعی می کنند بازنشسته نشوند. در کشــور ما این طور نیست و افراد پس از بازنشســتگی تــازه جذب بخش خصوصی می شــوند و کار دوم خود را شــروع می کنند.

سلامت نیوز: ریشه بحران در صندوق های بازنشستگی

فرآیند کاهش تولید پارس جنوبی آغاز شده و هر سال سرعت خواهد گرفت  هیچ جای جهان مثل ایران نیست که تمامی خانه‌ها گازکشی شده باشند  پایان قرن نفت و هزاران میلیارد دلار سرمایه ای که کم ارزش می شود  طرح تبدیل دودکش نیروگاه به خوراک واحد پتروشیمی  تحلیل مقایسه ای مصرف واقعی انرژی برق در ایران