پتروشیمی اردبیل از آن دست پروژه‌هایی است که در طول ۹ سال حیات کلنگ زنی خود مسئولان استانی و کشوری بسیاری را به خود دید و گره آن حتی به دندان باز نشده است.

کلنگ این پروژه که در سال ۸۵ به‌عنوان محور توسعه استان و ورود صنایع مادر در جاده اردبیل – خلخال به زمین زده شد نه‌تنها به دست همان مدیرانی که در مراسم کلنگ زنی حضور یافته بودند به بهره‌برداری نرسید بلکه دولت‌ها تغییر یافتند و استانداران آمدند و رفتند و پتروشیمی پای ثابت تمامی جلسات برنامه‌ریزی و امور زیربنایی باقی ماند.

در مقطعی به فراموشی سپرده شد، در مقطعی مسئولان با وعده‌های تبلیغی از تلاش مثال‌زدنی خود برای گره‌گشایی آن گفتند و در مقطعی پتروشیمی بهانه هنرنمایی کاندیداهایی شد که می‌خواستند از توانمندی‌های بی‌نظیر و محیرالعقول خود بگویند.

بااین‌وجود آفت تبلیغ و وعده ‌و وعید خوره جان پتروشیمی شد و این پروژه به گفته نماینده مردم اردبیل، نیر، نمین و سرعین در مجلس شورای اسلامی در حال حاضر فقط ۲۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد.

پیشرفتی که موجب شد صنعت مادر استان به‌عنوان انبار سیب‌زمینی مورداستفاده قرار گیرد و هنوز که هنوز است گرفتار جواب‌های سربالای مسئولانی است که بی‌شک اگر به بهره‌برداری می‌رسید در ردیف اول مراسم آن برای توانمندی خود کف می‌زدند.

صحبت‌های اخیر با مسئولان استانی در خصوص وضعیت این پروژه و پیشنهاد‌ آن‌ها به‌منظور رفع مشکلات آن نشان می‌دهد هنوز که هنوز است درباره پتروشیمی حتی در بین مسئولان استانی هم دیدگاه مشترک نیست.

از یک سو مسئولی از توقف آن می‌گوید و از سوی دیگر مسئول دیگر از آغاز به کار آن و اینکه به‌کل خط تولید این پروژه را تغییر خواهد داد و از سویی مسئول عالی استان نیز برای چندمین بار اذعان می‌کند که در خصوص این پروژه اظهارنظر نخواهد کرد.

دلیل دستاورد امروز

نماینده مردم  اردبیل در مجلس که پیش‌ از این بارها بر اشتغال‌زایی سه‌هزارنفری این پروژه تأکید داشته، این روزها معتقد است پتروشیمی گرفتار بخشی نگری است.

مصطفی افضلی فرد، در پاسخ به اینکه چرا مسئولان استانی و نمایندگان اردبیل نتوانسته‌اند در راستای تکمیل این پروژه اقدام مؤثری انجام دهند، تصریح کرد: زمانی گفته می‌شد پتروشیمی توجیه ندارد و مقرون‌به‌صرفه نیست اما در حال حاضر استان‌هایی با شرایط به‌مراتب بدتر از اردبیل موفق شده اند پتروشیمی خود را دایر کنند و اردبیل هنوز بعد از سال‌ها موفق نبوده است.

نماینده مردم اردبیل، نیر، نمین و سرعین در مجلس شورای اسلامی با یادآوری رایزنی با سه بانک جهت تأمین مالی این پروژه اضافه کرد: اعتبار لازم از صندوق توسعه اختصاص یافت و سه بانک عقد قرارداد کردند اما عملاً مانع‌تراشی شد و در مرحله آخر پولی پرداخت نشد.

افضلی فرد در خصوص برخی اظهارات مبنی بر مانع‌تراشی در فعالیت پتروشیمی اراک در این مجموعه با قبول این موضوع متذکر شد: استان‌هایی داریم که به‌مراتب بیشتر مانع فنی دارند اما پتروشیمی پا گرفته است ولی به‌واسطه همین مانع‌تراشی‌ها در اردبیل موفق نبودیم.

وی بخش عمده‌ای از ناکامی در تکمیل این پروژه را کم‌کاری بخش دولتی دانست و تأکید کرد: متأسفانه اقدام قابل‌توجهی صورت نمی‌گیرد و این پروژه همچنان بلاتکلیف است.

وی افزود: برخی کاندیداهای مجلس در حال حاضر از این پروژه به‌عنوان نقدی بر عملکرد نمایندگان اردبیل نام می‌برند اما انتظار داریم آنچه بر پروژه گذشته را بررسی کرده و منصفانه قضاوت کنند.

نگاه نقد برون‌گرا که در اظهارات این نماینده به چشم می‌خورد نشان می‌دهد به‌واقع پتروشیمی گرفتار بخشی نگری است. چه آن زمان که کلنگ آن به زمین زده شد و چه امروز که شرمنده مردم است، عزمی برای احداث آن نبوده و پی‌ریزی آن گریزگاه وعده‌های تبلیغی بوده که به نظر نمی‌رسد تمامی داشته باشد.

سکوت در مقابل پاسخگویی یا درایت مسئولانه

پتروشیمی اردبیل به هر سمتی که رفته امروز به‌عنوان یک پروژه سرمایه گریز مطرح می‌شود. هرچند احداث آن منطبق با نظریه پایه توسعه استان است و هرچند گفته می‌شود برای استان اردبیل یک ضرورت است اما در حال حاضر به نظر می‌رسد متولی واحدی برای پیگیری امور خود ندارد.

بطوریکه برای چندمین بار استاندار اردبیل در پاسخ به دغدغه مردم استان نسبت به تکمیل این پروژه تصریح کرد: بنده در خصوص پروژه‌هایی که وضعیت روشنی ندارند صحبت نمی‌کنم و در برخی مواقع حرف‌هایی زده می‌شود که قابل عمل نیست و یا اقدام کلان نیاز است

وی افزود: ازجمله این پروژه‌ها پتروشیمی است که بعد از کلنگ زنی چندین استاندار و وزیر دیده اما هنوز مشکل آن حل‌نشده است.

اینکه این سکوت یک درایت مسئولانه است یا نه البته از زبان شهروندان شنیدنی است. در  این خصوص یکی از شهروندان اردبیلی گفت: مردم از کلنگ زنی این پروژه پشیمان هستند چراکه نه‌تنها به سرانجام نرسیده بلکه به جوان‌ها وعده اشتغال بی‌فرجام داده است.

علی خرمی فوق‌لیسانس شیمی است و امروز از مسئولان و مدیران متولی می‌پرسد اگر آن‌ها مسئول این پروژه نیستند، پس چه کسی مسئول است و آیا به‌غیراز این است که مدیران باید نسبت به تحقق وعده‌های خود اقدام کنند؟

بازی امروز پتروشیمی با تغییر خط تولید

پروژه پتروشیمی با ظرفیت تولید ۱۰۰ هزار تن اوره و ۶۰۰ هزار تن آمونیاک آن‌هم در فاز اول در ۵۳ هکتار مساحت قرار بود مطابق وعده نمایندگان تا سه سال بعد از کلنگ زنی به بهره‌برداری برسد.

این پروژه که در مقطعی به بهانه نداشتن توجیه اقتصادی گرفتار کاغذبازی کاذب شد، هنوز از زیر بار این اظهارات خلاصی نیافته مجدداً ایده‌های جدیدی به خود می‌بیند.

بطوریکه یکی دیگر از نمایندگان مردم اردبیل در مجلس شورای اسلامی از تغییر خط تولید این پروژه آن‌هم باهدف اینکه دو وزارت صنعت و نفت عزمی برای تکمیل آن از خود نشان دهند می‌گوید.

منصور حقیقت پور در این خصوص تصریح کرد: در مقطعی شرکت پتروشیمی شازند اراک برای اجرا انگیزه نداشت و حتی بانک‌ها نیز راغب به تخصیص وام نبودند.

وی با تأکید به اینکه اجرای این پروژه دولت یازدهم مقاومت داشت پیگیری خود برای رفع گره کور آن را مراجعه به وزیران صنعت و نفت و جویا شدن نظر نهایی آن‌ها عنوان کرد.

وی افزود: طی جلساتی که داشتم وزیر نفت درخواستی که مطرح کرد تغییر خط تولید از اوره و آمونیاک به پروپیلن بود و ما بررسی کردیم تولید این محصول آیا محاسنی دارد برای استان یا نه؟

هرچند نماینده مردم اردبیل، نیر، نمین و سرعین در مجلس به این موضوعات که چرا برای اجرا مقاومت شده و چرا درخواست تغییر خط تولید مطرح‌شده پاسخی نداد اما درنهایت موفقیت خود در قطعی سازی تداوم اجرای پتروشیمی را تغییر خط تولید عنوان کرد.

به گفته حقیقت پور دولت قول مساعد داده با تغییر خط تولید خوراک را افزایش دهد و ۳۰ درصد نیز تخفیف قائل شود و تلاش دیگر ما کاهش سهم پتروشیمی اراک به ۱۹.۵ درصد بود.

وی مزیت دیگر خط انتقال را افزایش فرصت شغلی از ۵۰۰ نفر به هزار و ۲۰۰ نفر به دلیل صنایع پایین‌دستی پروپیلن عنوان و تأکید کرد: در حال حاضر سهام این مجموعه در حال انتقال است و به‌محض انتقال در همین زمستان امسال عملیات اجرایی آن آغاز می‌شود.

رقم اشتغالی که پیش‌ازاین سه هزار نفر عنوان‌شده بود و اعداد متنوع نشان می‌دهد حتی ابعاد اجرایی این طرح مشخص نیست و یا اینکه مدیران به‌راحتی می‌توانند اعداد خودخواسته را به بدنه پروژه اضافه کنند.

ما مطالعه بازار سنجی نداریم

معاون توسعه تجارت خارجی صنعت و معدن استان اردبیل این تغییر الگو در محصول پتروشیمی را به سؤالات ظریفی اضافه کرد که به نظر می‌رسد پاسخ مشخص و شفافی برای آن عنوان نشده است.

صدیف بیگ زاده بابیان اینکه در آغاز به کار هر واحد تولیدی باید بازار سنجی انجام شود، تأکید کرد: افرادی که این مطالعات را انجام می‌دهند و تصمیم‌گیری می‌کنند باید استدلال داشته باشند.

وی افزود: اینکه آیا مواد اولیه تأمین نمی‌شود، اینکه آیا بازار فروش با مشکل مواجه است و مسائلی ازاین‌دست باید به‌صورت ریز موردبررسی قرار گیرد.

معاون توسعه تجارت خارجی صنعت و معدن استان این سؤال را مطرح می‌کند که اگر محصول پتروشیمی تغییر می‌کند آیا به این معنی نیست که تولید آمونیاک که در حال حاضر حتی در بازار داخل کشور تقاضا دارد اشتباه بوده است؟

بیگ زاده بابیان اینکه پیش امکان‌سنجی‌ها باید با روش‌های علمی و عملیاتی بوده و به‌ دور از ژست‌های تبلیغی در خصوص توجیه فنی و اقتصادی یک پروژه تصمیم‌گیری شود، اضافه کرد: سؤال اینجا است که اگر پروپیلن تولید کردیم به کجا و کدام بازار خواهیم فروخت و آیا توان رقابت با رقبای فعلی را داریم یا نه.

وی بابیان اینکه سال گذشته ۵۵۹ تن پروپیلن به ارزش یک‌میلیون و ۴۰۰ هزار دلار از گمرک اردبیل صادرشده است که البته تولید خود استان نیست، افزود: ما نیازمند این هستیم که بازارهای فروش محصول خود را بررسی کنیم و نسبت به اینکه فروش تضمین دارد یا نه بررسی‌های علمی انجام دهیم.

وی تأکید دارد که این دیدگاه که صرفاً محصول خاصی در بازار خریدار دارد صحیح نیست و باید بازار دقیق، قیمت فروش، امتیازات ما برای رقابت و مسائلی ازاین‌دست بررسی شود تا بعد از تولید دچار زیان نشویم.

مهر

فرآیند کاهش تولید پارس جنوبی آغاز شده و هر سال سرعت خواهد گرفت  هیچ جای جهان مثل ایران نیست که تمامی خانه‌ها گازکشی شده باشند  پایان قرن نفت و هزاران میلیارد دلار سرمایه ای که کم ارزش می شود  طرح تبدیل دودکش نیروگاه به خوراک واحد پتروشیمی  تحلیل مقایسه ای مصرف واقعی انرژی برق در ایران