ورود کشور چین به فناوری حفاری نفت و گاز در آبهای عمیق یکی از اتفاقات مهم ماه گذشته جهان بود. در ساعت 9.38 صبح روز چهارشنبه 20 اردیبهشت 1391 ، دکل حفاری آبهای عمیق متعلق به شرکت ملی نفت فلات قاره چین (CNOOC)، عملیات خود را آغاز نمود. محل حفاری در دریای جنوب چین و در 320 کیلومتری جنوب‌شرقی هنگ‌کنگ واقع شده و حفاری در عمق 1500 متری آب انجام خواهد شد. ساخت دکل حفاری نیمه‌شناور شرکت چینی، بیش از سه سال به طول انجامیده و حدود 6 میلیارد «یوآن» (952 میلیون دلار) هزینه داشته است. طول سکوی این دکل 114 متر، عرض آن 90 متر (با عرشه‌ای در حدود یک زمین فوتبال استاندارد) و ارتفاع آن 8/137 متر است. وزن این دکل نیز 31 هزار تن بوده و بر اساس اعلام شرکت سازنده یعنی شرکت کشتی‌سازی چین (CSSC)، قادر است در آبهای تا عمق 3000 متر چاه‌های تا عمق 12000 متر را حفاری نماید. آغاز این عملیات حفاری از جهات مختلف حائز اهمیت است:

1-   کشور چین با نرخ  رشد اقتصادی بسیار بالا که بیش از دو دهه ادامه یافته است، دارای بیشترین رشد تقاضای انرژی در جهان است. رشد بالا و مداوم اقتصادی و نیز تاثیر آن بر سطح زندگی و تغییر الگوی مصرف مردم این کشور، رشد مضاعفی را برای تقاضای انرژی در پی دارد. چین از حدود دوسال پیش با سبقت گرفتن از ایالات‌متحده، به اولین مصرف‌کننده انرژی جهان تبدیل شد. اگر چین نتواند انرژی مورد نیاز خود را تامین نماید، مقوله انرژی و خصوصا وابستگی بیش از حد به انرژی وارداتی، می‌تواند به پاشنه‌آشیل رشد شتابان اقتصادی این کشور تبدیل شود. از همین روست که چینی‌ها در همه عرصه‌های تولید انواع انرژی حضور فعال دارند.

نمودار زیر وضعیت تولید و مصرف نفت‌خام چین را نشان می‌دهد. این کشور از سال 1993 به وارد کننده نفت تبدیل شده و شتاب رشد مصرف نفت این کشور بسیار تندتر از رشد تولید نفت آن بوده است و اینک میزان واردات نفت این کشور به بیش از پنج و نیم میلیون بشکه در روز رسیده است ولذا چین شدیدا نیازمند افزایش تولید داخلی نفت است.

برآورد می‌شود که دریای جنوب چین دارای 145 تا 190 میلیون بشکه ذخائر نفتی و 16 تریلیون مترمکعب ذخائر گازی باشد که در اینصورت، حدود یک سوم کل ذخائر نفت و گاز چین را تشکیل می‌دهد. با دستیابی چین به فناوری آبهای عمیق اینک امکان دسترسی به این ذخائر برای چین فراهم گردیده است و این مسئله سهم مهمی در تولید نفت و گاز و تحولات انرژی چین خواهد داشت.

در همین راستا، چین دارای ذخائر قابل‌توجه گاز نهفته در سنگهای رستی یا Gas shale می‌باشد و این جهت در مرتبه سوم جهان قرار دارد و اخیرا دومین مناقصه بین‌المللی را برای توسعه این ذخائر برگزار نموده است.

2-   صرفنظر از ذخائر موجود در دریای جنوبی، دستیابی چین به دانش ساخت و بهره‌برداری از دکل‌های حفاری آبهای عمیق، از اهمیت زیادی برخوردار است. در بستر دریاها و اقیانوس‌ها، اعماق بیشتر از 300 متری، آبهای عمیق شناخته می‌شوند و حفاری در این آبها نیازمند فناوری پیچیده‌ای است، چراکه در این اعماق دیگر نمیتوان از سکوهای حفاری ثابت استفاده نمود. تعداد محدودی از کشورهای جهان دارای فناوری ساخت سکوهای حفاری نیمه شناور هستند و تعداد کمی از شرکت‌های بزرگ نفتی نیز توان بهره‌برداری از این سکوها را دارا هستند. این اولین باری است که یک شرکت چینی بصورت مستقل در آبهای عمیق حفاری اکتشافی انجام می‌دهد و چین اولین کشوری است که در دریای جنوبی این کشور که بین این کشور و چند کشور تایوان، فیلیپین، اندونزی، مالزی و ویتنام واقع است،  به حفاری بر روی منابع هیدروکربنی پرداخته است.

یک متخصص چینی ادعا کرده است که این دکل حفاری می‌تواند تکانه‌های ناشی از طوفانهای شدیدی که از قرن بیستم ( در اثر پدیده تغییر اقلیم) ظهور پیدا کرده‌اند را تحمل کند و سیستم‌های زیرآبی حفاظتی آن می‌توانند به خوبی حوادثی مانند آنچه در سال 2010 در جریان حفاری شرکت بی‌پی در خلیج مکزیک رخ داد را کنترل نمایند.

شرکت‌های چینی با تکمیل تجربیات خود در آبهای تحت حاکمیت کشور، در آینده خواهند توانست در زمینه صدور تجهیزات و خدمات حفاری در آبهای عمیق نیز پیشتاز شوند.

3-   عملیات حفاری چین در فاصله بسیار نزدیکی با منطقه‌ای بنام Scarborough Shoal قراردارد که البته این منطقه در زبان‌های چینی و فیلیپینی نام‌های دیگری دارد. منطقه مذکور که حدود آن در نقشه زیر نشان داده شده است از مجموعه‌ای از جزایر کوچک صخره‌ای یا به عبارتی صخره‌های بیرون زده از آب تشکیل شده است که دو کشور چین و فیلیپین از دیرباز  بر سر مالکیت بر آنها  اختلاف دارند. بنابراین عملیات حفاری چینی‌ها در این منطقه به نوعی تحکیم موقعیت این کشور بر آن نیز تلقی می‌شود.  البته بین چین و تایوان هم اختلافاتی در این زمینه وجود داشته است.

مدیرعامل شرکت CNOOC در مراسم آغاز فعالیت حفاری گفت: « دکل‌های بزرگ حفاری، قلمرو متحرک ما و سلاح استراتژیک ما برای ارتقاء بخشیدن به توسعه صنایع دریائی نفت هستند» و اضافه کرد که: «این حفاری هم به تامین امنیت  انرژی چین کمک می‌کند و هم اقتدار ما را در آبهای تحت حاکمیت‌مان تحکیم‌ می‌کند».

این اقدام چینی‌ها خشم مردم فیلپین را برانگیخت و موجب شد که فلیپینی‌ها چه در در داخل و چه در بسیاری از کشورهای جهان در مقابل سفارت‌خانه‌های چین بر علیه این اقدام تظاهرات کنند.

اقدام اخیر چینی ها و اظهارات آنها یکبار دیگر به خوبی نشان میدهد که مسئله انرژی یک مسئله سیاسی و راهبردی و ذخائر نفت و گاز پدیده‌های ژئوپلتیکی هستند.

فرآیند کاهش تولید پارس جنوبی آغاز شده و هر سال سرعت خواهد گرفت  هیچ جای جهان مثل ایران نیست که تمامی خانه‌ها گازکشی شده باشند  پایان قرن نفت و هزاران میلیارد دلار سرمایه ای که کم ارزش می شود  طرح تبدیل دودکش نیروگاه به خوراک واحد پتروشیمی  تحلیل مقایسه ای مصرف واقعی انرژی برق در ایران