خیلی از مردم هنگامی که روی صندلی هواپیما می نشینند و کمربند خود را می بندند، ته دلشان احساسی را دارند که به آن ها نهیب می زند: نکند هواپیما سقوط کند؟ آیا دوباره پا روی زمین سفت می گذارم؟ همین آدم ها زمانی که هواپیما به سلامت روی زمین می نشیند و از فرودگاه بیرون می آیند، سوار اتوبوس یا تاکسی می شوند، اما با این تفاوت که این بار از ایمن بودن اطمینان خاطر دارند.

این اطمینان در حالی است که بنا بر آمار احتمال کشته شدن در سانحه رانندگی بسیار بیشتر از احتمال مرگ در پی سقوط هواپیماست. به زبان دیگر خطری که در جاده ها، خیابان ها و بزرگراه ها کمین کرده، بیش از آسمان هاست.

این که تا چه اندازه حمل و نقل زمینی کشنده باشد، بسیار بستگی به کشوری دارد که مسافر در آن فرود آمده و پا بر خاکش گذاشته است. در آلمان میزان تلفات سوانح رانندگی در سال ۲۰۱۳ در مقایسه با سال پیش از آن، ۱۰ درصد کاهش داشته است.

کارشناسان اداره آمار این کشور بر اساس اطلاعاتی که از ماه ژانویه تا سپتامبر سال گذشته به دست آمده، تخمین زده اند که در سال ۲۰۱۳ کمتر از ۳۳۰۰ نفر جان خود را در سوانح رانندگی از دست داده اند.

چشم بستن به روی آموزش و ایمنی

تلفات رانندگی در آلمان و دیگر کشورهای پیشرفته صنعتی از ده سال پیش رو به کاهش نهاده است، در حالی است که برخی نقاط دیگر دنیا که عمدتا کشورهای در حال توسعه را شامل می شوند، شاهد روند معکوس بوده اند.

اتین کروگ، مسئول پیش گیری از حوادث جاده ای سازمان جهانی بهداشت، به دویچه وله می گوید: «در حالی که شمار کشته شدگان سوانح رانندگی در حدود نیمی از کشورهای جهان رشد منفی دارد، در نیمه دیگر که کشورهای در حال توسعه هستند، رو به افزایش است.»
 

به گفته وی سرمایه گذاری عظیم در زمینه ایمن سازی خیابان ها و جاده ها، آموزش دقیق و اصولی به همراه بهبود ایمنی خودروهای جدید دست به دست هم داده اند تا انسان های کمتری در کشورهای پیشرفته جان خود را در جاده ها و خیابان ها از دست بدهند.

آقای کروگ در مقابل اضافه می کند که آمار کشته شدگان سوانح رانندگی بیشتر در کشورهایی بالا رفته که از نظر اقتصادی رشدی سریع دارند. در این کشورها سرعت ساخت بزرگراه ها و جاده ها بالا رفته، واردات خودرو افزایش یافته و به این ترتیب بیشتر مردم برای نخستین بار قادر به چشیدن طعم داشتن خودروی شخصی شده اند.

اما همزمان جای آنچه که میان این تغییرات گسترده خالی مانده و به آن بها داده نشده، تکمیل و مدرن سازی زیرساخت های ایمنی حیاتی و مورد نیاز است.

الکل، سرعت غیرمجاز، نسبتن کمربند

بستن کمربند ایمنی در بسیاری از کشورهای در حال توسعه به چشم حرکتی "غیرضروری" پنداشته می شود و کمتر کسی به اهمیت آن در نجات جان به هنگام وقوع حادثه واقف است. طفره رفتن از بستن کمربند ایمنی بعضا جریمه به همراه دارد، اما جریمه هم نتوانسته مردم را ترغیب به اجرای قانون کند.

عدم استفاده از کلاه ایمنی از سوی موتور سواران نیز غالبا موجب وارد آمدن جراحات شدید یا مرگ آنان در پی حوادث رانندگی می شود.

راندن بیش از سرعت مجاز و رانندگی علیرغم مصرف الکل در کشورهای پیشرفته جرایمی سنگین به همراه دارد و گاه می تواند به از دست دادن گواهینامه نیز منجر شود، اما در کشورهای در حال توسعه به ندرت این دو مورد از سوی پلیس کنترل می شود و اگر هم راننده متخلف متوقف شود، احتمال آن که با پرداخت رشوه بتوان از دست پلیس خلاص شد، بالاست.

نتایج این بی توجهی ها در آمار بالای تلفات رانندگی خود را نشان می دهند. نکته تأسف بار در این میان این است که این کشته شدگان لزوما نه سرنشینان خودرو بلکه عابران پیاده یا دوچرخه سواران هستند.

پلیس راهنمایی و رانندگی تهران در سال ۹۱ از محروم کردن ۸۲۹ راننده حادثه ساز و پرخطر به دلیل مثبت بودن تست اعتیاد و الکل خبر داد. حدود دو سال پیش نیز پزشکی قانونی اعلام کرد که در ایران به طور متوسط روزانه ۶۶ نفر در حوادث رانندگی کشته می شوند.