در مطالب گذشته با کود سولفات آمونیوم به طور کلی آشنا شدیم در این مطلب بیشتر سعی گردیده است که بر روی استفاده سولفات آمونیوم بر گوجه تمرکز شود البته نباید فراموش کرد که گیاهان در عین حال که با هم متفاوت هستند مشترکات بسیاری دارند از این رو برخی مطالب مهم را دوباره بازگو میکنیم.

سولفات آمونیوم نوعی ترکیب شیمیایی نمکی با فرمول شیمیایی  (NH_۴)_۲SO_۴ است که از واکنش دو ماده اسیدسولفوریک و دو اکی والان آمونیاک به دست می آید. این ترکیب شامل ۲۱ درصد نیتروژن و ۲۴ درصد سولفور (گوکرد) است.

۲ NH_۳ + H_۲SO_۴ → (NH_۴)_۲SO_۴

کود سولفات آمونیوم اصولا پودری و یا گرانوله است که کاملا بی بو و غیرقابل اشتغال است با توجه به اینکه به صورت محلول در آب نیز استفاده می شود باید از حلالیت بالا برخوردار باشد.

نزدیک به ۹۰ درصد سولفات آمونیم تولید شده به صورت کود مصرف میگردد و ۱۰ درصد مابقی در صنایع شیمیایی و تولید فلزات و … مورد استفاده قرار می گیرد.

مزایای استفاده از کود سولفات آمونیوم

سولفات آمونیم یک افزودنی مجاز است (۰.۰۱۵ درصد) که گاها در تهیه مواد خوراکی نیز مورد استفاده قرار می گیرد پس برای محیط زیست چندان مشکل ساز نیست.

از نظر مصرف انرژی کم مصرف و از نظر جذب به آسانی توسط گیاه جذب می گردد.

وجود گوگرد باعث تقلیل اسیدیته خاک و تسهیل جذب سایر میکرومغذی ها نظیر روی، آهن، مس و منگنز از خاک می شود.

این کود به این دلیل که به ذرات رس میچسبد کمتر از سطح خاک شسته میشود و بعبارتی آبشویی پایینی دارد.

استفاده از کود سولفات آمونیوم و سولفات روی در خاک های قلیایی و آهکی مناسب تر از اوره است.

مزیت های این کود برای گوجه

سولفات آمونیوم برای تشکیل و تکامل بذر گوجه مفید است و برای رشد سریع تر و با کیفیت تر گیاه سودمند می باشد این کود باعث بهبود شکل گوجه نیز می شود.

به طور کلی و با توجه به آزمون خاک توصیه می شود به میزان ۱۵۰ تا ۲۰۰ کیلوگرم سولفات آمونیم را بین بازه های زمانی مهم سیکل رشدی گیاه گوجه فرنگی تقسیم و مصرف کنید.

البته دقت نمایید استفاده بی رویه و بیش از حد این کود باعث ایجاد حساسیت در گوجه فرنگی خواهد شد بنابراین با توجه به نیاز گیاه و شرایط خاک اقدام به استفاده از این محصول نمایید.

لازم به ذکر است که این کود تامین کننده نیتروژن گیاه است و برای بهبود رشد رویشی موثر تر است فسفات آمونیم تامین کننده فسفر و نیتروژن است که باعث افزایش رشد ریشه نیز می گردد.

طی آزمایشات انجام شده محققین مشاهده کردند که در کشت هیدروپونیک گوجه فرنگی افزودن سولفات آمونیوم باعث افزایش عملکرد گوجه فرنگی شده است که این افزایش عملکرد به صورت معنی داری با تیمار شاهد تفاوت داشته است.

در تحقیقی که بر روی علف هرز Orobanch  گوجه فرنگی انجام شد محققین دریافتند که کاربرد کود سولفات آمونیوم باعث کاهش اتصال این علف هرز به گوجه میگردد اربانچ یک علف هرز انگلی است که به شدت در مزارع گوجه خسارت زاست.

در برخی موارد نیز برای مبارزه با آفات و بیماری ها از سولفات آمونیوم استفاده می شود. همچنین کود سولفات منیزیم نیز مزایای بسیاری دارد.

گوجه از گیاهانی به شمار می آید که از میزان ویتامین C یا اسیداسکوربیک بالایی برخوردار می باشد افزودن آمونیوم سولفات به افزایش محتوای این ویتامین در گیاه گوجه کمک می کند در مزارعی که حد متعارف و لازم این کود بکار رفته بود ویتامین سی موجود در گوجه با افزایش همراه بوده است.

باتوجه به اینکه کود سولفات آمونیوم دارای منبع نیتروژن است باعث افزایش کروفیل در گیاه می شود. کلروفیل در سبزینگی و فتوسنتز گیاه نقش دارد.

زمان مصرف سولفات-آمونیوم

کشاورزان این کود را در اواسط فصل رشد برای رشد بهتر و حفظ سلامت گیاه گوجه بکار می برند. هنگامی که سایز گوجه ها به یک و یک و نیم اینچ رسید گلخانه داران و کشاورزان یه میزان یک قاشق غذاخوری از کود سولفات آمونیوم را دور یک بوته گوجه فرنگی پخش می کنند.

برای نتیجه بهتر دوبار بعد از لقاح اولیه  نیز به کوددهی با سولفات آمونیوم مبادرت می نمایند ( دقت کنید منظور در خاک هایی است که کمبود نیتروژن در آنها مشهود است در غیر این صورت کاربرد این کود ضرورتی ندارد).

خرید کود سولفات آمونیوم

کود سولفات آمونیومی که برای گیاه گوجه استفاده می گردد از نظر ترکیبات شیمیایی و محتوا با سایر کودهای سولفات های آمونیوم تفاوتی ندارد بلکه میزان مصرف این کود و تعداد دفعات محلول پاشی یا خاک مصرف سولفات آمونیوم است که برای هر گیاهی مقادیر متفاوتی دارد.

این کود اغلب به صورت جامد در بسته های چندین کیلوگرمی قابل خریداری است.

بهتر است قبل از اقدام به خرید کود سولفات آمونیوم ابتدا آزمون خاک انجام دهید تا از میزان عناصر موجود در خاک مطلع شود و در صورت مشاهده کمبود گوگرد و یا نیتروژن با یک متخصص تغذیه گیاهی (یا متخصص کشاورزی) مشورت نمایید تا دستور مصرف دقیقی برای گیاهان شما تعیین نمایید زیرا کاربرد نامتعارف این کود نه تنها منجر به افزایش عملکرد نمی گردد بلکه ممکن است گیاه سوزی و کاهش عملکرد را به دنبال داشته باشد.

خصوصیات این کود

کود های فسفات آمونیوم برای اولین بار در دهه ۱۹۶۰ وارد بازار شدند و کود دی آمونیوم فسفات از این میان به سرعت به یک کود پرطرفدار تبدیل شد. برای تولید کود دی آمونیوم فسفات ۲ – ۵/۱ تن سنگ فسفات، ۴/۰ تن گوگرد جهت حل شدن سنگ فسفات و ۲/۰ تن آمونیاک مورد نیاز است.

این کود منبع عالی فسفر و نیتروژن جهت تغذیه گیاهان است. از قابلیت انحلال بالایی برخوردار است و به سرعت در خاک حل می شود و فسفات و نیتروژن موجود در آن در اختیار گیاه قرار می گیرد. از خاصیت این کود این است که یک پی اچ قلیایی اطراف دانه های کود ایجاد می شود و به حل شدن آن کمک می کند.

کود دی آمونیوم فسفات منبع عالی فسفر و نیتروژن جهت تغذیه گیاهان است.

در کنار فواید زیادی که این کود دارد، کشاورز نباید بیش از حد از این کود استفاده کند چون با حل شدن کود دی آمونیوم فسفات مقادیری آمونیاک اطراف ریشه گیاه آزاد می شود و استفاده بیش از حد از این کود می توان سبب تجمع مقدار زیادی آمونیاک در اطراف گیاه شود و سبب از بین رفتن گیاه گردد.

آمونیوم موجود در این کود منبع عالی نیتروژن است که توسط باکتری های خاک به نیترات تبدیل می شود و در نتیجه پی اچ کاهش می یابد. بنابراین افزایش پی اچ خاک در اطراف گرانول های کود دی آمونیوم فسفات یک اثر موقتی است. این افزایش اولیه پی اچ خاک می تواند بر واکنش های میکروسکوپی فسفات و مواد آلی خاک تاثیر بگذارد. از دیگر کود های مناسب می توان به کود آهن اشاره کرد.

روش استفاده از کود دی آمونیوم فسفات

فسفات موجود در این کود تحرک زیادی ندارد به همین جهت در زمان بذرکاری باید در  عمق ۵ – ۳ سانتی متری بذر قرار داده شود. میزان کود مورد استفاده در مزرعه غلات حدود ۲۰ کیلوگرم است. اگر بخواهید این کود را برای درختان میوه استفاده کنید باید به صورت چالکود در فصل پاییز بعد از خزان برگ ها و آخر زمستان قبل از این که درخت میوه رشد رویشی خود را آغاز کند مورد استفاده قرار دهید. این میزان تحت تاثیر سن درخت و روش آبیاری مورد استفاده قرار می گیرد.