اینکه روزانه ۶۰۰ میلیون متر مکعب گاز در بخش خانگی و تجاری صرف گرم کردن محیط و پختن غذامی شود، آن قدر غم انگیز نیست که بدانیم برای تامین این گاز، سوخت و خوراک بسیاری از بخش‌های تولیدی کشور که از این منبع انرژی ارزش افزوده ایجادمی کنند، قطع شده است.

 

آمار مصرف گاز در ۴ ماهه سرد سال، نشان می‌دهد، بیش از ۷۰ درصد گاز تولیدی کشور در بخش خانگی و تجاری مصرف می‌شود و سهم بخش مولد کمتر از ۳۰ درصد است. 

 

محمد رضا جولایی مدیر دیپچینگ شرکت ملی گاز ایران می‌گوید: با تمهیدات اندیشیده شده گاز بخش خانگی و تجاری از ابتدای فصل سرد قطع نشده است، اما این اتفاق به قیمت قطع سوخت و خوراک بسیاری از بخش‌های تولیدی تمام شده است.

 

جولایی می‌گوید: هم اکنون ۵۰ درصد گاز مورد نیاز نیروگاه ها، ۲۵ درصد گاز مورد نیاز صنعت فولاد، گاز مصرفی صنعت سیمان و ۱۵ تا ۲۰ میلیون مترمکعب خوراک صنعت پتروشیمی، قطع شده است. 

 

اما ماجرا به همین جا ختم نمی‌شود، براساس براورد‌ها قطع گاز صنایع با هدف تامین گاز بخش خانگی و تجاری سالانه حدود ۲۰ میلیارد دلار به دومین دارنده ذخایر گازی در جهان خسارت وارد می‌کند. صنعت پتروشیمی یکی از ارزآورترین صنایع کشور، از جمله صنایعی است که پاسوز مصرف افسارگسیخته گاز در بخش خانگی و تجاری در فصل سرد شده.

 

 احمد مهدوی ابهری، رئیس انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پتروشیمی از کاهش ظرفیت تولید صنعت پتروشیمی خبر می‌دهد و می‌گوید: با مدیریتی که انجام شده سعی کردیم خودمان را با این شرایط وفق دهیم، اما هم اکنون برخی از پتروشیمی‌ها با ۵۰ درصد ظرفیت کارمی کنند. برخی به تعمیرات اجباری رفته اند و برخی هم تولید را دریک یا دو فاز خود متوقف کرده اند. 

 

ابهری می‌گوید:کم شدن گاز پتروشیمی‌ها بیشترین آسیب را به مجتمع‌های اوره -امونیاک و متانولی واردکرده که خوراک اصلی آن‌ها گاز است. 

 

اختصاص گاز به پتروشیمی‌ها در حالی کم شده که بگفته حمید حسینی، فعال صنعت نفت وگاز، بازار پتروشیمی یکی از پررونق‌ترین ماه‌های خود را سپری می‌کند. 

 

رئیس هیئت مدیره اتحادیه صادرکنندگان صنعت نفت و گاز و پتروشیمی می‌گوید: چند وقتی است قیمت جهانی متانول، اوره و آمونیاک و پلیمر‌ها افزایش یافته و در این شرایط که صنعت پتروشیمی ما می‌توانست با تولید و صادرات بیشتر ارزآور بیشتری داشته باشد، گاز قطع شده است. 

 

او اضافه می‌کند: باید هرچه سریعتر برای این معضل فکری کرد. زیرانمی شود این صنعت زمستان گاز نداشته باشد، تابستان برق. 

مصرف بالای گاز در بخش خانگی و تجاری در فصل سرد، علاوه بر ایجاد مشکل برای تامین گاز مورد نیاز پتروشیمی، صنایع فولاد و سیمان، منجر به بسته شدن دست ایران برای توسعه صادرات گاز به کشور‌های منطقه نیز شده است.

 

آنطور که حسینعلی محمدحسینی مشاور مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران می‌گوید: این مسئله جایگاه ایران به عنوان سومین تولیدکننده گاز در جهان را به هفدهمین صادرکننده این منبع انرژی تنزل داده است.

 

او می‌گوید: هم اکنون روسیه و ایران در رتبه‌های دوم و سوم تولید گاز در جهان قرار دارند. با این حال سهم روسیه از تجارت جهانی گاز بیش از ۱۹ درصد است، اما سهم ایران از این تجارت تنها ۱/۳ درصد است. 

 

براساس داده‌های موجود، کمبود گاز باعث خروج ۲۵ درصد ظرفیت تولید صنعت پتروشیمی از مدار، کاهش یک میلیارد دلاری صادرات این محصولات و از دست رفتن بازار‌های صادراتی شده است. 

 

در صنعت نیروگاهی نیز تامین ۵۰ درصد سوخت نیروگاه‌ها با گازوئیل و مازوت علاوه بر افزایش آلودگی هوا هزینه ۶ میلیارد دلاری روی دست دولت گذاشته است. تامین ۲۵ درصدی سوخت صنایع سیمان با نفت کوره هم باعث خسارت ۷۰۰ میلیون دلاری به این صنعت شده. قطع برق و گاز هم منجر به توقف ۳۳ درصدی خطوط تولید صنایع فولاد شده و ۶ میلیارد دلار درآمد این صنعت را کاهش داده است.

 

خسارت و عدم‌النفع چند ۱۰ میلیارد دلاری، افزایش قیمت مواد اولیه، کاهش ارزش سهام صنایع عمده و اثرگذاری برشاخص بورس، تشدید آلودگی هوا و بیکاری کارگران از جمله آسیب‌هایی مصرف بی رویه گاز است.

 

با وجود آنکه ایران چهارمین مصرف کننده گاز در جهان است، اما بخاطر مصرف بالای بخش خانگی و تجاری، ارزش افزوده زیادی از این منبع انرژی ایجاد نمی‌کند. این وضعیت تغییر نخواهد کرد مگر با اصلاح تعرفه‌گذاری برای مشترکین پرمصرف و اجرای قوانین بهینه‌سازی مصرف انرژی.

 

گزارش  از: امیر شایان مهر خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما