رازهای کشف نشده شهادت شهید تندگویان -

به گزارش خبرنگار دفاعی - امنیتی باشگاه خبرنگاران، "محمدجواد تندگویان" وزیر نفت ایران در کابینهٔ شهید محمدعلی رجایی بود که در سال ۱۳۵۹ توسط نیروهای ارتش عراق اسیر شد و پس از سال‌ها اسارت به شهادت رسید، به همین خاطر باشگاه خبرنگاران برای حفظ یاد و خاطره آن شهید والامقام گوشه‌هایی از خاطرات این وزیر شهید را منتشر می‌کند.

ارتباط عاطفی با مأموران

در زندان، آقای تندگویان وقتی آثار انحراف سازمان منافقین مشخص شد، بلافاصله خط خود را جدا کرد و بدون اینکه مورد سوء استفاده ساواک قرار گیرد، اختلاف خود را با آن‌ها آشکار کرد، منتهی با سلوکی دوستانه و جدای از هر گونه بی‌احترامی به آن‌ها.

آقای تندگویان به قدری شخصیتش جذاب بود که مأموران و پاسبان‌ها نیز با ایشان ارتباط عاطفی پیدا می‌کردند. به همین ترتیب بود که ما اطلاعات مربوط به بیرون از زندان را از این مأموران دریافت می‌کردیم، در تمام مدتی که با ایشان در زندان بودم، هیچ‌گاه ندیدم که با وجود جوانی‌اش، دچار عزلت‌گزینی و افسردگی شود و به اصطلاح توی خودش فرو برود.

همواره با شدت و حرارت در حال فعالیت بود و می‌کوشید نظم را در کار خود رعایت کند دیگر کاری نداشت که در زندان است و مثلا محکوم شده، هر روز صبح سر وقت بیدار می‌شد و نمازش را می‌خواند و تا شب در تکاپو بود در کنار این‌ها از شوخی کردن با دوستان نیز غافل نمی‌شد.

افشاگری

من در زندان کمیته ضد خرابکاری صحبت خاصی نمی‌توانستم بکنم و صبحت‌های معمولی انجام می‌شد - سلام و احوال پرسی- و در زندان هم تنها مطلبی را که توانستند بگویند این بود که به قم بروید و به علما بگویید که این‌جا اجازه نمی‌دهند تا ما نماز جماعت بخوانیم و ما را برای مجازات به بند زیر هشت می‌برند، حتی اجازه نمی‌دهند که از مهر نماز استفاده کنیم. (سرکار خانم بتول اشکوری، همسر شهید )

تندگویان از زبان شکنجه‌گرش

او یک تکه سنگ است، سنگ به تمام معنی، همه‌اش مشغول ذکر و دعا خواندن بود.

آیه‌های قرآن را مرتبا زمزمه می‌کند. هیچ‌گونه وعده و وعید و شکنجه‌های گوناگون در او اثر ندارد و قبل از آمدن به مرخصی، من رئیس اکیپ بازجویی از ایشان بودم، خواب از چشم ما برد ولی حرفی نزد؛ ما می‌خواهیم از رادیو تلویزیون صحبت کند، اما او مقاومت می کند.

شکنجه اش می‌کنیم؛ از سقف آویزانش می‌کنیم، کابلش می‌زنیم. تا به حال استخوان چند جای بدنش شکسته، ولی سکوت او همه ما را دیوانه کرده است. گاهی در لحظه‌ای که زیر شکنجه می‌خواهد بیهوش شود، با اشاره او (از دستگاه) پایین می‌آوریم. می‌گوییم: حاضری؟ با سر اشاره مثبت می‌کند. وقتی می‌خورد و می‌نوشد و خوب جان می‌گیرد، زیر قولش می‌زند به جای حرف زدن در مقابل دستگاه‌های ضبط صدا، با انگشت به ما اشاره می‌کند که کور خوانده‌اید. (نشریه شاهد یاران)

ساده زیست

شهید تندگویان زندگی بسیار مختصری داشت هر وقت می‌خواست خانه‌اش را جا به جا کند وسایلش توی‌ی وانت جا می‌گرفت.

تلویزیون نگاه نمی‌کرد، اصلا تلویزیون نداشت. موقع پیروزی انقلاب 50 هزار تومان حقوقش بود، چون مدیر کارخانه توشیبا بود.

بعد از پیروزی انقلاب، یک شب جشنی گرفت و یک تلویزیون دست دوم خرید در تهران من و همسرم را هم دعوت کرد آن موقع دو تا بچه داشتم و یک شام به ما داد و آن را افتتاح کرد و گفت: حالا می‌خواهم تلویزیون جمهوری اسلامی را روشن کنم. (مهندس بهروز بوشهری، معاون پیشین وزیر نفت)

وزیر انقلابی

در دوران وزارت نفت آقای معین‌فر، جواد دعوت به کار شد و وظیفه پاک‌سازی آبادان به او سپرده شد به مدت یک سال و نیم در این مأموریت مشغول بود خانواده خود را هم به آبادان برده بود، خداوند سومین فرزندش به نام مریم را در همین زمان به آن‌ها داد و جالب این که جواد، از وزارت نفت هیچ حقوقی دریافت نمی‌کرد و به پدرش می‌گفت که خدا را شکر که شما آن قدر دارید که خرجی ما را هم بدهید.

به تهران که برگشت، اطراف سفارت بلژیک، یک واحد مسکونی اجاره کرد، ولی زیاد در آن جا زندگی نکرد، چون به آبادان رفت و توسط عراقی‌ها دستگیر شد در تهران پست وزارت از طرف شهید رجایی به او پیشنهاد شد به یاد دارم که خیلی مقاومت کرد این پست را نپذیرد، ولی نشد. چون او، استعداد و هوش بالایی داشت و به قول دوستانش هر کاری را که یک شبانه روز وقت می‌برد تا محاسبه شود، او در یک فرصت کم و از روی حافظه محاسبه می‌کرد.

برنامه کوپن نفت و کوپن بنزین و پروژه کشیدن لوله گاز از ابتکارات جواد بود. (سرکار خانم اشرف السادات مینونشان، مادر شهید)

دکترمحمدمهدی اعتمادی، دوست صمیمی شهید تندگویان، کسی است که به‌سبب رسیدگی به دندان‌های آن شهید در زمان حیات، برای تشخیص پیکر پاک آن عزیز همراه هیأت اعزامی به عراق رفت تا در صورتی که جسد قابل شناسایی نبود، از روی شکل دندان‌های شهید،جنازه را تشخیص دهد.

شهید تندگویان بعد از آزادی اسرا شهید شدند

وقتی به عراق رفتیم تا پیکر شهید تندگویان را شناسایی کنیم، دیدیم که به‌گونة خاصی آن را مومیایی کرده بودند. این‌ها آمده بودند کاری کنند که مثلاً زمان مرگ شهید را از ما پنهان کنند. در آن گزارشی که راجع به زمان شهادت شهید مهندس تندگویان نوشته بودند، دکترِ پزشکی قانونی عراق گفته بود که این اتفاق در همان زمانی افتاده است که وزیر نفت ما دستگیر شده، حالا مثلاً به فاصلة چند ماه، تاریخ اوراق هم مال همان موقع بود. ولی دکتر توفیقی میگفت این نحوة عمل که روی این جسد شده، نشان میدهد که اینها می‌خواستند زمان فوت را مخدوش کنند، از جمله وقتی که رفتیم به سالن تشریح، دکتر توفیقی چند تا برش به ران جنازه زد، برای تشخیص عضلة زیر پوست که تازه می‌نمود، درحالی‌که روی پوست مانند چرم شده بود، یعنی نشان می‌داد که این اتفاق مربوط به ده دوازده سال پیش نیست، بلکه تازگی‌ها این اتفاق چون زیر پوست تازه بود افتاده. البته با روحیه‌ای که ما از تندگویان میشناختیم، ایشان شدیداً مقاومت می‌کرده، شدیداً هم کتک میخورده، به‌طوری‌که ما جسد را که نگاه میکردیم، شکستگی‌های متعددی در ناحیة جمجمه، جناق سینه دندانهای شهید نمودار بود. همان اول که عراقی‌ها مهندس تندگویان را به اسارت گرفته بودند، آنقدر مورد شکنجه بوده که طحالش پاره شده بود که این نکته را خودشان هم در تلویزیون‌شان گفتند. ایشان احتمالاً بعد از آزادی اسرا شهید شده است.

ایشان تازه از زندان آمده بود و دندان‌هایش مشکل داشت. من جواد را به عنوان مدل برای کارآموزی به دانشکده معرفی کردم تا بتوانم دندانهایش را درست کنم. برای دندان‌های بالایش روکش چینی گذاشتم. به من میگفت من از آمپول می‌ترسم، هر بار که به او آمپول زدم، بیهوش شدم. ما هم به شوخی آمپول به او بیشتر میزدیم و دیگر بی‌هوش نمیشد! دندان‌های جواد، یک عامل مهم در تشخیص جسد او بود که در آن سفر به عراق، ما از طریق شکل دندان‌هایش اطلاعات خوبی به صلیب سرخ داده بودیم که جنازه به‌خوبی برای‌شان قابل تشخیص بود. البته برای ما فقط دیدنش کافی و کاملاً معلوم و کار‌ساز در تشخیص جسد او بود.