تصور کنید روزی برسد که دیگر هیچ کشوری به نفت و انرژی صادر شده از سوی ما احتیاجی نداشته‌باشد و همه آن‌ها با کمک تکنولوژی انرژی‌های تجدیدپذیر، مستقل شوند! فکرش را کنید، روزی برسد که دنیا، نیازی به سوخت‌فسیلی نداشته باشد و همه کشور‌ها برق و گاز خود را از خورشید تأمین کنند! آن روز که خیلی هم دور نیست، کشور ما ناتوان خواهد شد و مسئولان باید چاره‌ای بیندیشند که چگونه وابستگی خود را به فروش نفت کم کنند؛ که البته آن موقع برای پیدا کردن راه‌حل، خیلی دیر شده‌است! مدت‌هاست که کارشناسان نسبت به ضرورت توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر به‌خصوص انرژی خورشیدی هشدار می‌دهند. دنیا به سمت این تکنولوژی حرکت کرده و نسبت به آن دغدغه دارد، اما مسئولان اجرایی کشورمان با وابسته کردن کشور به فروش نفت، اهمیت چندانی به توسعه و تقویت انرژی‌های غیرفسیلی نمی‌دهند.
سال‌هاست که به اهمیت سرمایه‌گذاری روی انرژی خورشیدی تأکید می‌شود. کارشناسان انرژی معتقدند با توجه به کویر‌های بزرگی که در کشورمان وجود دارد، استفاده از انرژی خورشیدی می‌تواند تا حدی پیشرفت کند که حتی صادر‌کننده برق به کشورهای دیگر نیز باشیم.
دکتر محمدرضا اجتهادی، استاد دانشگاه شریف در فیلمی که مدت‌ها قبل ضبط شده، اما به تازگی منتشر شده است، خطاب به دانشجویانش می‌گوید: «دو منبع بسیار خوب در جهان داریم، یکی از آن‌ها انرژی خورشیدی و دیگری امید برای انرژی جوش هسته‌ای است. حتی اگر جوش هسته‌ای به نتیجه نرسد، احتمالاً در ۲۰ سال آینده هزینه تولید انرژی از انرژی خورشیدی آنقدر پایین می‌آید که دیگر کسی نیاز به انرژی‌های دیگر پیدا نخواهد کرد.»
او در بخش دیگری از این فیلم می‌گوید: «اگر هر کدام از ما به اندازه چند متر مربع، خانه‌ای که در آن زندگی می‌کنیم، انرژی خود را تولید کنیم و حتی مازاد آن را به دولت‌ها بفروشیم، گام اول را برداشته‌ایم. ما باید آنقدر در این زمینه پیشرفت کنیم که تبدیل به یک کشور صادر کننده برق به دنیا باشیم. آن وقت است که هیچ کشوری نمی‌تواند برای ما شاخ و شانه بکشد.»
دکتر اجتهادی ادامه می‌دهد: «جنگ آینده، جنگ انرژی است. اگر امروز به فکر این موضوع نباشیم باید در ۲۰ سال آینده، التماس دنیا کنیم تا این انرژی را به ما بفروشند. لازمه این کار نیز همت است و باید کار به دست دانشمندانی سپرده‌شود که توانایی انجام این کار را دارند. آن وقت است که ما، انرژی اول دنیا خواهیم شد، زیرا که در آینده انرژی، معادل قدرت است و ما برای قدرتمند شدن باید برنامه‌ریزی کنیم.»
سازوکار درستی وجود ندارد!
در همین رابطه دکتر حسن مرادی، استاد حقوق و انرژی دانشگاه تهران به خبرنگار «جوان» می‌گوید: «استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر و توسعه آن یک ضرورت است. در حال حاضر شاهد آن هستیم که ۲۰ درصد انرژی اروپا از انرژی خورشیدی تأمین می‌شود و آن‌ها قصد دارند که انرژی‌های تجدیدپذیر را توسعه دهند، در حالی که کشور ما با وجود ظرفیتی که دارد نسبت به این مسئله بی‌اهمیت است.»
او در پاسخ به این سؤال که چرا ما به سمت توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر حرکت نکرده‌ایم، اظهار می‌دارد: «سرمایه گذاری روی انرژی‌های خورشیدی در حال حاضر به صرفه نیست. به عقیده من، باید آخرین تکنولوژی پنل خورشیدی را به کشور بیاوریم و از آن استفاده کنیم.»
مرادی ادامه می‌دهد: «متأسفانه در خصوص انرژی‌های تجدیدپذیر، غفلت زیادی صورت گرفته‌است. در حالی که کار‌های ابتدایی و بسیار ساده‌ای را می‌توانستیم برای تأمین انرژی انجام دهیم، اما آن کار‌ها را انجام ندادیم و به سمت استفاده از سوخت‌های فسیلی حرکت کردیم.»
استاد حقوق و انرژی دانشگاه تهران درباره کم‌کاری‌های چهار دولت اخیر می‌گوید: «در این چندین سال تنها چند عدد نیروگاه‌های کوچک در سراسر کشور راه‌اندازی شد که در مجموع یک درصد برق کشور هم از این نیروگاه‌ها تأمین نمی‌شود و این برق در مقایسه با نیاز امروز کشور قابل عرضه نیست.»
بی‌توجهی دولت نسبت به توسعه انرژی خورشیدی
مرادی خطاب به رئیس‌جمهور جدیدی که قرار است بر سر کار بیاید، می‌گوید: «دولت جدید نباید مانند دولت‌های پیشین شعار دهد، باید دولت عمل باشد. دولت سیزدهم باید روی انرژی‌های تجدیدپذیر سرمایه‌گذاری کند و حتی برای این کار سرمایه‌گذار خارجی نیز بیاورد. تا با توسعه انرژی خورشیدی و دیگر انرژی‌های تجدیدپذیر به نفع کشور اقدام کند که این کار برای محیط‌زیست نیز منفعت دارد.» او با انتقاد از بی‌توجهی دولت نسبت به توسعه انرژی خورشیدی اظهار می‌دارد: «در حال حاضر ۲۲ میلیون بخاری گازی در کشور داریم که بسیار پرمصرف هستند. در حالی که دولت یازدهم قول داده بود که این تعداد بخاری گازی را عوض خواهد کرد، یک عدد از آن‌ها را هم تعویض نکرده و بی‌توجه نسبت به این مسئله، شعار‌های خود را عملی نکرده‌است.»
مرادی با اشاره به اینکه فناوری مورد نیاز برای توسعه انرژی خورشیدی در کشور را داریم، اما توسعه آن همت نیاز دارد، می‌گوید: «در حال حاضر کشورهای همسایه نیاز به برق دارند که اگر ما در زمینه توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر همت کنیم، می‌توانیم علاوه بر تأمین انرژی مورد نیاز در کشور خود در بلوچستان، هرمزگان و کردستان نیز نیروگاه بزنیم و برق را به عراق، پاکستان و جنوب خلیج فارس صادر کنیم».
برنامه‌ای که نیست
مهندس کلباسی، مدیر فنی یکی از شرکت‌های تأمین‌کننده پنل خورشیدی نیز در این زمینه اظهار می‌دارد: «متأسفانه دولت در زمینه استفاده از انرژی خورشیدی غفلت زیادی کرده و سرمایه‌گذاری جدی رو این مسئله نکرده‌است.»
او ادامه می‌دهد: «باید در این خصوص سیاستگذاری انجام می‌شد که انرژی تجدیدپذیر را در چرخه صنعت وارد کند، اما متأسفانه برنامه‌ریزی منسجم و دقیقی در این رابطه صورت نگرفته‌است.»
نفت هست، انرژی خورشیدی برای مسئولان هیچ اهمیتی ندارد!
نیما دادفر، مدیر کارخانه تولیدکننده پنل خورشیدی نیز درباره عدم حمایت از صنعت انرژی‌های تجدیدپذیر به خصوص انرژی خورشیدی به خبرنگار «جوان» می‌گوید: «انرژی خورشیدی برای تولید برق در کل دنیا مشخص است و تمام کشورهای پیشرفته در این زمینه فعالیت می‌کنند، اما در کشور ما حمایتی از این صنعت نمی‌شود و علت این است که مسئولان راه‌های آسان‌تری برای پول درآوردن دارند، برای همین به توسعه انرژی خورشیدی در کشور حتی فکر هم نکرده‌اند! به عقیده آن‌ها تا وقتی که نفت هست، انرژی خورشیدی هیچ اهمیتی ندارد.»
دادفر به قطعی برق در کشور و مشکلاتی که برای مردم پیش آمده اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: «در حال حاضر با کمبود برق مواجه شدیم و حتی این مسئله نیز باعث نشده تا مسئولان برای توسعه انرژی خورشیدی احساس نیاز کنند. به عقیده من توسعه این صنعت برای دولت هیچ سودی ندارد، به همین دلیل هیچ کاری در این زمینه انجام ندادند.»
او با اشاره به برخی کار‌های نمایشی از سوی دولتی‌ها تصریح می‌کند: «طرح‌های تشویقی زیادی در سایر کشور‌ها وجود دارد که دولت آن را کپی کرده‌است تا مردم را به سمت صنعت انرژی خورشیدی ببرد. طرحی که به ظاهر خوب بود، اما درست اجرا نشد. در این طرح قرار بود که هر کسی برای راه‌اندازی برق مصرفی خانه خود پنل خورشیدی تهیه کند و برق مازاد را به دولت بفروشد. در این قرارداد نوشته شده‌بود که مبلغ خرید برق توسط دولت با تورم افزایش پیدا می‌کند. همان اوایل هر فرد می‌توانست طی مدت سه سال، هزینه تجهیزاتی را که خریداری کرده‌است، تأمین کند، اما به مرور زمان و ارزان خریدن برق توسط دولت، حالا حدود شش سال طول می‌کشد تا هزینه تجهیزات به افراد برگردد. به همین دلیل کمتر کسی تمایل به استفاده از انرژی خورشیدی و فروش برق مازاد به دولت دارد. در واقع مردم دیگر به دولت اعتماد ندارند و بدقولی‌ها در پرداخت پول برق به مردم و مشکلات بانکی نیز دست به دست هم داد که این طرح ناکام بماند.»
دولت باید حمایت صددرصدی داشته باشد
دادفر با بیان مشکلاتی که برای تولیدکنندگان پنل خورشیدی پیش آمده نیز اظهار می‌دارد: «دو تولیدکننده بزرگ پنل‌های خورشیدی در کشور به حالت نیمه تعطیل درآمده‌اند و سوءمدیریت دولت کاری کرده که واردات پنل خورشیدی از تولید آسان‌تر و به صرفه‌تر باشد.»
او با اشاره به اینکه توسعه انرژی خورشیدی تنها در حد نمایش و ثبت عکس برای مسئولان اهمیت دارد، می‌گوید: «اسفندماه سال گذشته و چند روز مانده به عید نوروز، مسئولان از کارخانه ما بازدید کردند، آمدند چند عکس گرفتند و چندین وعده دادند و در نهایت هم تا امروز کاری انجام نشده‌است.»
این تولیدکننده پنل خورشیدی اظهار می‌دارد: «مطالبه ما از دولت جدید این است که از ما و توسعه انرژی خورشیدی حمایت صد در صدی داشته باشد. کشوری مانند ما که به این شدت تابش خورشید دارد، باید از این راه درآمدزایی و برق را به خارج از کشور صادر کند. نه اینکه روزی برسد که محتاج خرید برق از سایر کشور‌ها باشد.»
دادفر با اشاره به اقداماتی که سایر کشور‌ها در زمینه استفاده از انرژی خورشیدی انجام داده و موفق بوده‌اند، می‌گوید: «در چین و آلمان روی پشت‌بام‌ها، پنل خورشیدی می‌گذارند که هم برق خود را تأمین کنند و هم به دولت برق بفروشند. ما نیز می‌توانیم هر خانه را تبدیل به نیروگاه کوچکی کنیم تا روی پشت‌بام‌هایشان پنل خورشیدی قرار دهند و علاوه بر تأمین برق مورد نیز خود، به شبکه‌ای وصل باشند تا برق سایر نقاط را هم تأمین کنند. منتها باید طرحی کاربردی وجود داشته‌باشد و حمایت صد در صدی از این کار شود، نه وعده‌های بی‌عملی که طرح را به سرانجام نرساند.»
کشورهای دیگر چه می‌کنند؟
آژانس بین‌المللی انرژی اعلام کرد که تحویل پروژه‌های انرژی تجدیدپذیر از جمله مزارع بادی و انرژی خورشیدی در سال گذشته به میزان ۴۵ درصد رشد داشته است که این مسئله، تحولی برای این صنعت جهانی به شمار می‌رود. روزنامه گاردین در گزارشی در این مورد نوشت: رونق انرژی پاک، آژانس بین‌المللی انرژی را بر آن داشته‌است تا پیش‌بینی‌هایش در زمینه انرژی تجدیدپذیر برای سال‌های آینده را به میزان تقریباً ۲۵ درصد از رقم رشد قبلی و به‌واسطه استفاده سریع‌تر از حد انتظار انرژی‌های تجدیدپذیر در چین، اروپا و امریکا، مورد بازنگری قرار دهد.
چین با احراز بیش از ۴۰ درصد از رشد جهانی در این بازار در سال‌های گذشته، در قلب رشد صنعت انرژی تجدیدپذیر مانده‌است.
از طرفی به تازگی وزیر انرژی عربستان اعلام کرد: «عربستان دیگر یک کشور تولیدکننده نفت نیست، بلکه یک کشور تولیدکننده انرژی است.» آنطور که عبدالعزیز بن سلمان گفته، عربستان آرزو‌های سبز زیادی دارد که شامل تولید گاز، انرژی‌های تجدیدپذیر و هیدروژن می‌شود. او در ادامه تأکید کرد: «دنیا باید این واقعیت را قبول کند که قرار است ما در این فعالیت‌ها برترین باشیم.»
این در حالی است که نخستین مزرعه شناور تولید انرژی خورشیدی در ارتفاعات کوهستانی سوئیس نیز شروع به کار کرده‌است. این پنل‌ها ۵۰ درصد بیشتر از نمونه‌های مشابه‌شان در ارتفاعات پایین، انرژی تولید می‌کنند. ماکسیم رامشتاین، مدیر پروژه، از شرکت روماند انرژی در این رابطه گفته‌است: «این پروژه آزمایشی، ۸۰۰ هزار کیلو وات در سال برق تولید می‌کند که معادل انرژی لازم برای ۲۲۰ خانه است.»
کشورهای دیگر در تلاش برای استفاده صددرصدی از این انرژی پاک هستند، حتی در سوئیس با وجود کمبود نور خورشید نیز پروژه‌ای بزرگ راه‌اندازی شده تا از انرژی خورشیدی نهایت استفاده را ببرند. کارشناسان حوزه انرژی اعلام می‌کنند، تکنولوژی انرژی خورشیدی دارد جای خود را در جهان آینده باز می‌کند، این در حالی است که در کشور ما هیچ عزمی برای استفاده از این نعمت الهی وجود ندارد. در حال حاضر، ایران با حدود ۳۰۰ روز آفتابی در سال، در زمره بهترین کشورهای جهان در زمینه استفاده از پتانسیل انرژی خورشیدی قرار گرفته و ضروری است که هر چه سریع‌تر از این ظرفیت خود استفاده کند.
فیلم قدرت تخریب انفجار ۲۵ کیلوگرم آمونیوم نیترات
فرآیند کاهش تولید پارس جنوبی آغاز شده و هر سال سرعت خواهد گرفت
ژاپنی‌ها سال ۲۰۲۵ با یک ماهواره، به زمین انرژی خورشیدی منتقل می‌کنند
