یکی از دلایل ترکیه برای توسعه گازمایع، قیمت کمتر این سوخت نسبت به بنزین است. همچنین توسعه استفاده از گاز مایع برخی از چالش‌های زیست محیطی این کشور را نیز حل کرده است.

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، سوخت LPG یکی از سوخت‌های موجود برای جایگزینی با بنزین به عنوان سوخت خودروها است. محاسبات اقتصادی نشان می‌دهد که جایگزینی LPG‌ به جای بنزین درآمد 7 هزار میلیارد تومانی برای دولت به همراه دارد. همچنین استفاده از این سوخت می‌تواند بر کاهش الودگی هوا و افزایش بازده موتور خودروها کمک کند. در این راستا خبرگزاری فارس در نظر دارد با در پرونده « LPG به عنوان سوخت» به بررسی تجربه‌های کشورهای پیشگام در استفاده از LPG به عنوان سوخت خودرو بپردازد و ظرفیت موجود در کشور برای جایگزینی LPG به جای بنزین را مورد واکاوی قرار دهد. در قسمت اول این پرونده، به بررسی کشور ترکیه می پردازیم:

در بسیاری از کشورهای دنیا از گاز مایع به عنوان سوخت اتومبیل استفاده می‌شود. این سوخت از ترکیب دو هیدروکربن پروپان و بوتان با نسبت­‌های مختلف (بسته به مکان و زمان استفاده) تشکیل شده است. به عنوان مثال در آمریکا بیش از 90 درصد ترکیب این سوخت پروپان بوده و به همین دلیل آن را با نام ترکیب اصلی یعنی «پروپان» می‌­شناسند؛ اما در کشورهایی مثل ترکیه، گازمایع مخلوطی از پروپان و بوتان است و «اتوگاز» نامیده می‌شود.

به طور کلی ترکیه یکی از کشورهای پیشتاز در حوزه استفاده از گازمایع به عنوان سوخت خودروها بوده و استفاده از این سوخت از اوایل دهه 1980 موردتوجه سیاست‌گذاران ترک قرار گرفته است. بنابر گزارش انجمن جهانی ال.پی.جی (WLPGA) تا سال 2017 کره‌جنوبی بزرگترین مصرف کننده اتوگاز در دنیا بود؛ اما در سال‌های اخیر کشور ترکیه با رشد چشم­گیری که در این زمینه داشته است، بزرگترین بازار استفاده از گاز مایع به عنوان یک سوخت پاک در خودروها را در اختیار گرفته است.

 نمودار مصرف اتوگاز در ترکیه و تعداد خودروهایی که از آن استفاده می‌­کنند در شکل 1 قابل مشاهده است.

در این راستا رضا رحیمی، کارشناس انرژی در گفتگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس با اشاره به تجربه ترکیه در استفاده از گازمایع به عنوان سوخت خودروها گفت: «روند افزایش استفاده از اتوگاز در ترکیه از سال 1990 و با لغو ممنوعیت استفاده از این سوخت در خودروها آغاز شد. این روند رو به رشد بدون توقف ادامه یافت تا جایی که در سال 2009، ترکیه تنها کشوری در دنیا بود که مقدار مصرف اتوگاز در آن از مقدار مصرف بنزین بیش­تر است».

وی در ادامه اظهار داشت:‌ «نکته جالب توجه اینکه از سال 2010 تا 2018 مقدار مصرف اتوگاز ترکیه شیب‌ بیشتری گرفته و 2 برابر شده است. در سال 2018 مقدار مصرف اتوگاز کشور ترکیه، به 3.28 میلیون تن رسید که در تعداد 4.7 میلیون وسیله نقلیه استفاده می‌­شد. این تعداد خودرو از 10390 جایگاه عرضه اتوگاز سوخت‌گیری می­‌کردند. جالب است بدانید 40 درصد خودروهای مسافری ترکیه از گاز LPG  به عنوان سوخت استفاده می‌­کنند».

* مزیت قیمتی استفاده از گازمایع به جای بنزین به عنوان سوخت خودروها

گزارش‌ها نشان می‌دهد مقدار مصرف اتوگاز در حمل و نقل ترکیه، 79 درصد از کل مصرف گاز مایع را شامل می­‌شود. مقدار کل مصرف LPG در ترکیه 4.2 میلیون تن در سال است که تنها مقدار 917 هزار تن از آن در داخل تولید شده و بقیه از طریق واردات تأمین می­‌شود. بنابراین با وجود اینکه ترکیه 3.3 میلیون تن در سال یعنی 78 درصد از مصرف داخلی گازمایع را از طریق واردات تامین می‌کند، اما باز هم استفاده از اتوگاز در این کشور در حال رشد است، زیرا قیمت LPG در بازار جهانی حداقل 150 دلار در هر تن ارزان تر از بنزین و سوخت دیزل است.

 شکل 2 مقدار و سهم مصرف گازمایع بخش­‌های مختلف در ترکیه در سال­‌های 2005 و 2018 را نشان می‌­دهد.

از مقدار کل مصرف اتوگاز ترکیه 7 درصد آن در تاکسی‌­ها و بقیه در سایر خودروها استفاده می‌­شود. اما پیش بینی می‌­شود در سال­‌های آینده روند استفاده تاکسی‌­ها از LPG شیب بیشتری خواهد داشت؛ زیرا انتشار آلایند‌‌ه‌­ها از این سوخت بسیار کمتر از بنزین و گازوییل است.
نمودار شکل 3 نسبت تعداد خودروهای سبک LPG سوز به تمام خودروهای سبک در ترکیه را در سال‌های 2014 تا 2018 نشان می‌دهد.

* تأثیر خودروهای LPG سوز بر کاهش آلودگی هوا در ترکیه

رضا رحیمی، کارشناس انرژی در گفتگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس با اشاره به تاثیر استفاده از گازمایع در کاهش آلودگی هوا گفت: «یکی از دلایل اصلی ترغیب و تشویق دولت­‌ها به استفاده از اتوگاز، مباحث مربوط به محیط‌زیستی است. زیرا تولید گازهای گلخانه‌ای و به ویژه آلاینده­‌های مضر ناشی از سوختن اتوگاز، کمتر از بنزین بوده؛ فلذا استفاده از گازمایع به جای بنزین می‌تواند یکی از سیاست‌های کاهش آلودگی هوا برای دولت‌ها باشد».      
وی در ادامه خاطرنشان کرد: «نتایج یک تحقیق در سال 2012 با موضوع اثرات خودروها برروی آلودگی در ترکیه نشان می‌دهد که میزان آلودگی در این کشور  تا سال 2030 افزایش خواهد داشت؛ اما مقدار  در طی این سال‌­ها به دلیل افزایش خودروهای LPG سوز، در یک سطح مانده و افزایش نخواهد یافت».

*سیاست­‌های تشویقی ترکیه برای استفاده از اتوگاز

بررسی‌ها نشان میدهد بسیاری از خودروسازها در ترکیه، خودروهای پایه گازسوز (از نوع LPG) عرضه می‌­کنند و بسیاری از فروشندگان نیز برای جذب مشتری بیش­تر و جلب رضایت آنها، با مراکز تبدیل خودرو به گازسوز قرار دادهایی منعقد می‌کنند تا مشتری بتواند پس از خرید اتومبیل،­ آن را به دوگانه سوز با سوخت گاز مایع تبدیل کند.

رشد استفاده از گاز مایع در خودرو در کشور ترکیه، ناشی از سیاست­‌های اجتماعی و مالیات کم اتوگاز یوده که یک سیاست تشویقی برای ترویج استفاده از LPG به عنوان سوخت جایگزین بنزین و گازوییل است. همچنین به گزارش WLPGA بزرگترین انگیزه رانندگان ترکیه‌­ای برای استفاده از گاز مایع، قیمت پایین آن نسبت به سایر سوخت­‌ها است. در جدول 1 قیمت LPG، گازوییل و بنزین نشان داده شده است.

در مجموع بررسی تجربه ترکیه در استفاده از گازمایع به جای بنزین به عنوان سوخت خودروها نشان میدهد که یکی از دلایل توسعه گازمایع در این کشور، قیمت کمتر این سوخت نسبت به بنزین است. همچنین توسعه استفاده از گاز مایع برخی از چالش‌های زیست محیطی این کشور را نیز حل کرده است. در نتیجه ترکیه با اتخاذ سیاست‌های تشویقی توانسته است طی بازه زمانی 8 ساله گازمایع را جایگزین بنزین در خودروها کند.