به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، خلیج فارس در گذشته های دور، زمانی که کشورهای امروز حاشیه خلیج فارس اغلب جزوی از خاک ایران بودند، به طور کلی توسط خاک ایران محصور می شد. اما بعد از گذشت حدود 2 هزار سال، امروز خلیج فارس سواحل متعددی در کشورهای ایران، عربستان، کویت، بحرین، امارات، قطر و عمان دارد.

در بین این 7 کشور، ایران طولانی ترین خط ساحلی و مرز آبی را با خلیج فارس دارد به طوری که طول مرز آبی کشور ایران با خلیج‌فارس، با احتساب جزایر در حدود 1800 کیلومتر و بدون احتساب جزایر در حدود 1400 کیلومتر است.

خلیج فارس که از غرب و شمال و جنوب به کشورهای ذکر شده محصور است، در قسمت شرقی با تنگه هرمز به دریای عمان و از ان طریق به آبهای ازاد راه دارد. این به معنای نامنتهی بودن ذخایر آبی خلیج فارس است.

• یک عقب ماندگی تاریخی در ایجاد زیرساختهای شیرین سازی آب دریا

دریاها یکی از منابع غیرمتعارف تأمین آب برای شرب، کشاورزی و صنعت محسوب می شوند و برای استفاده از این منبع نامنتهی آب، دستگاههای آب شیرین کن اختراع شده اند. تاریخ استفاده از دستگاههای آب شیرین کن به دهه 50 میلادی بازمی گردد.

در نمودار بالا روند رشد سالانه شیرین سازی آب دریا با نصب تجهیزات اب شیرین کن نشان داده شده است. همانطور که مشخص است جهان از دهه 50 میلادی به سراغ شیرین سازی آب دریا به عنوان یک منبع غیرمتعارف تأمین آب رفت. نمودار بالایی مربوط به روند توسعه آب شیرین کن ها در جهان است که این ظرفیت تا سال 2000 به حدود 45 میلیون مترمکعب در روز رسیده بود. نمودار میانی مربوط به ظرفیت نصب شده آب شیرین کن ها در منطقه خاورمیانه و شمال افریقا است و نمودار پایینی مربوط به ظرفیت اب شیرین کن های کشورهای GCC (عربستان، کویت، بحرین، قطر، امارات و عمان) است.

این ظرفیت در طی سالهای بعد نیز به رشد خود ادامه داده به طوری که اکنون روزانه 90 میلیون مترمکعب آب دریا شیرین سازی می شود که نیمی از آن در منطقه شمال فریقا و خاورمیانه است. عربستان سعودی، امریکا، امارات و کویت بزرگترین ظرفیت آب شیرین ها را در جهان در اختیار دارند. تاریخ ورود این کشورها به بحث شیرین سازی آب دریا به دهه 1960 میلادی یعنی حدود 50 سال پیش می رسد اما با ظرفیت های کم شروع کرده اند و در طی 20 سال اخیر ظرفیت خود را در این بخش به سرعت افزایش داده اند. 

• در منطقه ای قرار داریم که بیشترین استفاده از آب دریا می شود

در شکل بالا سهم هر منطقه از جهان در واحدهای نصب شده آب شیرین کن و شیرین سازی آب دریا نشان داده شده است. منطقه MENA که شمال آفریقا و خاورمیانه را شامل می شود با 46.7 درصد، بیشترین سهم را از شیرین سازی آب دریا دارد. در واقع 46.7 درصد از آب شیرین کن های جهان در سواحل خلیج فارس، دریای سرخ و جنوب مدیترانه نصب شده اند.

خلیج فارس نیز مقصد بسیاری از دستگاههای آب شیرین کن دنیا شده و کشورهای حاشیه خلیج فارس، روزانه و به صورت مستمر از منابع آب شور آن برداشت کرده، شیرین سازی می کنند و در بخش های مختلف مورد استفاده قرار می دهند.

بزرگترین پروژه آب شیرین کن جهان که Ras Al-Khair نام دارد در خلیج فارس نصب شده است. این پروژه که در آوریل سال 2014 به مدار بهره برداری وارد شده و روزانه 1 میلیون و 25 هزار مترمکعب آب خلیج فارس را شیرین سازی می کند، متعلق به عربستان است.

در حال حاضر روزانه از مجموع 90 میلیون مترمکعب شیرین سازی آب دریا در جهان، حدود 22 میلیون مترمکعب شیرین سازی آب دریا در خلیج فارس انجام می شود که سهم ایران از این مقدار تنها 200 هزار مترمکعب است. سهم تقریبا یک درصدی ایران از شیرین سازی آب خلیج فارس در صورت تکمیل پروژه های نیمه تمام در این بخش به 450 هزار مترمکعب یعنی حدود 2 درصد خواهد رسید.