در حال حاضر ترافیک در شهرهای بزرگ و خصوصا شهرتهران یکی از دردناک ترین معضلات زندگی در این شهرهای بزرگ می باشد. هزاران نفر بخاطر آلودگی هوا به انواع بیماری ها گرفتار و یا از دنیا رفته اند. ترافیک منجر به افزایش شدید مصرف بنزین در کلانشهر ها شده است. در شهر تهران روزانه حدود 5 میلیون خودرو سواری تردد می کنند که مصرف بنزین آنها حدود 20 میلیون لیتر در روز است. با لحاظ قیمت جهانی بنزین ارزش این میزان بنزین روزانه 10 میلیون دلار  و سالانه 3.6 میلیارد دلار است. بطور متوسط بین 60 تا 70 درصد خودروهایی که در تهران و کلانشهرها تردد می کنند تک سرنشین هستند.

تعداد اتوبوس های فعال در شهر تهران حدود 7 هزار دستگاه است اینجا  و اینجا  هر اتوبوس در تهران روزانه 1200 نفر را جابجا می کند منبع  با لحاظ 12 ساعت فعالیت برای هر اتوبوس در هر ساعت 100 مسافر جابجا می شوند با لحاظ اینکه مسافر ها در طول مسیر مبدا تا مقصد پیاده و سوار می شوند این آمار نشان می دهد اتوبوس ها با سرعت کمی تردد می کنند یا در ترافیک ها توقف زیادی دارند. چنانچه ترافیک در تهران کاهش یابد تعداد رفت و برگشت های اتوبوس ها در هر مسیر بین 2 تا 3 برابر قابل افزایش است و اگر چنین شود تعداد مسافرین قابل جابجایی با 7000 اتوبوس موجود به 2 تا 3 برابر خواهند رسید یعنی از حدود 8 میلیون به 16 تا بیش از 20 میلیون جابجایی در روز خواهد رسید. البته با روان شدن ترافیک جابجایی مسافر توسط تاکسی ها و مینی بوس ها و خودرو های اسنپ و تپسی و سایر شیوه های حمل و نقل عمومی افزایش خواهند یافت.

روش های پیشنهادی جهت کاهش ترافیک تهران و سایر کلانشهرها:

 

1- جریمه حداقل 10 تا 20 هزار تومان برای هر خودرو تک سرنشین که وارد محدوده ترافیک شهر شود

- با توجه به تسلط دوربین ها به تردد خودروها در تهران و کلانشهرها امکان شناسایی خودروهای تک سرنشین وجود دارد.

- مبلغ جریمه های فوق که روزانه حداقل معادل خرید یک اتوبوس است می بایست صرفا در حساب خاصی جهت خرید اتوبوس توسط سازمان اتوبسرانی هر کلانشهر اختصاص یابد. با این مبالغ جریمه فقط در تهران می توان حداقل سالانه  200 تا 300 اتوبوس جدید خریداری نمود.

- با اجرای این طرح بسیاری از شاغلین در ادارات و مشاغل مختلف دیگر سعی در شناسایی همکاران و دوستانی که مسیر تردد مشترک دارند خواهند نمود و بدین ترتیب استفاده از خودروهای شخصی کاسته خواهد شد.

با اجرای این طرح قطعا از ترافیک تهران و کلانشهرها کاسته خواهد شد و سرعت تردد اتوبوس های عمومی و سایر وسایل حمل و نقل عمومی افزایش و تعداد جابجایی مسافرین نیز به مرور  زیاد و زیاد تر خواهد شد.

2- ایجاد مسیر ویژه تردد موتور سیکلت و دوچرخه :

میزان مصرف بنزین موتور سیکلت حدود یک سوم خودروهای تک سرنشین و میزان فضایی که اشغال می کند حدود یک چهارم است لذا ایجاد مسیر ویژه تردد موتور سیکلت منجر به کاهش قابل توجه ترافیک و کاهش مصرف بنزین و کاهش آلودگی هوا خواهد گردید. این موضوع در برخی کشورها از جمله چین تجربه شده و اگر موتور سیکلت ها نبودند وضعیت ترافیک آن کشورها خیلی بدتر می شد.

3- حمایت از سامانه جامع جابجایی شاغلین

- نرم افزار این سامانه جامع تا حدودی شبیه نرم افزار اسنپ یا تپسی خواهد بود و همه شرکتهای دولتی و غیر دولتی واقع در سطح شهر تهران و سایر کلان شهر ها مکلف هستند محدود اقامت کارکنان خود را در آن ثبت کنند.

- نرم افزار مناطق مختلف را به زون یا بخش های با طول و عرض مشخص تقسیم و بر اساس تعداد افراد واقع در هر بخش و محل کار آنها تقسیم بندی لازم را انجام می دهد مثلا تعیین می کند که 20 نفر در نزدیک میدان استخر زندگی می کنند که محل کار آنها نزدیک خیابان طالقانی تقاطع قرنی است

- از طریق سامانه پیامکی برای شاغل واقع در هر بخش ارسال می شود و به آنها اطلاع رسانی می شود که ون یا مینی بوس یا اتوبوس یا ماشین سواری در فلان ساعت در فلان ایستگاه تعیین شده شما را به مقصد می رساند در صورت تائید عدد 1 را وارد کنیدبه این طریق و همچنین از طریق سایت و رمز عبوری که برای هر یک از شاغلین ارسال می شود افراد می توانند هم مسیرهای خود را انتخاب کنند محل انتظار خود برای آمدن سرویس مد نظر را انتخاب نمایند

بدین ترتیب سامانه جابجایی شاغلین متناسب با نظر و سلیقه آنها جمع کثیری از شاغلین را به صورت جمعی به محل های کار خود منتقل می نماید. انواع آپشن یا گزینه ها در این نرم افزار وجود خواهد داشت.

- وزارت نفت می بایست مکلف است طبق تبصره قانون برنامه بابت صرفه جویی که از این طریق در مصرف بنزین می شود به شرکت یا سازمان متولی این برنامه متناسب با میزان عملکرد آنها یارانه اختصاص دهد بخش کمی از این یارانه برای شرکت یا سازمان متولی و بخش عمده آن به عنوان تخفیف یا امتیاز یا پاداش استفاده از این سیستم از کرایه دریافتی از شاغلین کسر و به مالکین خودرو اختصاص می یابد. به این ترتیب کسانی که از مینی بوس  یا ون های این سیستم استفاده می کنند به دلیل میزان بالای صرفه جویی در مصرف سوخت کرایه بسیار کمتری پرداخت خواهند نمود و در زمان کوتاه با آرامش به محل کار یا منزل خود می رسند.

جزئیات بیشتر این سامانه در فرصت دیگری تشریح خواهد گردید و امیداست شهرداری تهران و کلانشهر ها و سایر دستگاه های متولی این پیشنهاد را پخته تر و تکمیل نمایند و شیوه های اجرایی آن را مشخص و آن را عملیاتی کنند.

 

4- حمایت شهرداری ها از ایجاد مراکز فروش در مناطق مختلف شهر و کاهش وابستگی به مراکز خریدموجود

- به عنوان مثال یافت آباد تهران معروف شده به مرکز فروش مبلمان و تخت خواب یا میدان جمهور، میدان 7 تیر و نقاط مختلف دیگر به عنوان مرکز خرید لوازم مختلف، این موضوع ترافیک کلانشهرها را افزایش می دهد. جمعیت مناطق مختلف تهران مثلا حکمیه، جنت آباد، چیتگر و سایر نقاط از بسیاری از شهرهای متوسط کشور بیشتر است اما مراکز خرید لازم در این مناطق وجود ندارد و مردم به مراکز معروف خرید می روند و این وضعیت قابل تداوم نیست چرا که ضمن اتلاف وقت و عمر ملت منجر به افزایش ترافیک  و اتلاف سوخت و آلودگی هوا می گردد  و قطعا شهرداری ها می بایست برای حل این معضل تصمیم های جدی و عملیاتی اتخاذ نمایند. البته افزایش قیمت بنزین این وضعیت را کاهش خواهد داد.

 

5- حمایت از فروش اینترنتی

ضرورت دارد شهرداری کلانشهر ها و سازمان بهینه سازی مصرف سوخت(زیر مجموعه وزارت نفت) از ایجاد سامانه های جامع فروش اینترنتی همانند دیجی کالا حمایت کنند در چارچوب مشخصی بابت هر فروش کالا بصورت اینترنتی پاداش نقدی برای اینگونه فعالیت ها و فروش های اینترنتی لحاظ و هر ماهه پرداخت شود. توسعه فروش اینترنتی می تواند منجر به صرفه جویی ده ها میلیون دلار در مصرف بنزین در تهران و سایر کلان شهرها شود.

6- تغییر ساعت کار ادارات:

تعیین ساعت شروع ادارات از ساعت 7 صبح تا ساعت 14 منجر به کاهش ترافیک صبحگاهی می شود

احتمال می رود اجرای این طرح منجر به افزایش بهره وری کارکنان شود.

 

7- انتخاب مدرسه و تغییر ساعت شروع و پایان مدرسه ها

در تهران و کلانشهرها تعداد زیادی از دانش آموزان در مدارس با فاصله دور از محل زندگی دانش آموز ثبت نام می شوند و این موضوع ترافیک را از ابتدای مهر تا پایان فصل مدرسه ها افزایش می دهد. پیشنهاد می شود مدارس مکلف شوند هزینه ای تحت عنوان عوارض آلودگی هوا و لطمه به سلامت شهروندان از والدین اینگونه دانش آموزان دریافت کنند و این مبلغ صرف توسعه امکانات مدارس مناطق ضعیف تر آن شهرها شود.  همچنین تعیین ساعت شروع مدارس نیز از ساعت 9 تا 14.30 قابل بررسی می باشد.
 

در حال حاضر روزانه 100 میلیون لیتر بنزین در کشور مصرف می شود که بخش عمده آن مربوط به حمل و نقل درون شهری و خصوصا در کلانشهرها است. روزانه حدود 90 میلیون لیتر گازوئیل هم در کشور مصرف می شود که سهم حمل و نقل درون شهری قابل توجه است. قیمت جهانی هر لیتر بنزین و گازوئیل بین 45 تا 55 سنت معادل  5تا 6 هزار تومان است. با اجرای برنامه های فوق احتمالا روزانه حدود ده میلیون لیتر در مصرف بنزین و گازوئیل صرفه جویی شود که ارزش ریالی آن معادل 2هزار میلیارد تومان در سال می شود. انتظار است حداقل نیمی از این مبلغ جهت توسعه سریع مترو و شبکه ریلی درون شهری هزینه و خرید اتوبوس های مناسب حمل و نقل درون شهری اختصاص یاید.

منبع:

اقدام تحسین برانگیز و قابل ستایش وزارت نفت در قطع گاز نیروگاه های راندمان پائین  فقط ۸ سال تا تغییر چهره انرژی جهان باقی مانده است  ضرورت‌های احداث سریع خط آهن ورزقان  قیمت نفت و ارزش کل ذخایر نفت ایران یک سوم می شود  میزان مصرف انرژی در ساختمان سردترین کشورها به ازای هر متر مکعب فضا ۱۲۰ و ایران ۵۸۰کیلو وات ساعت است