یکی از مهمترین دغدغه های مدیر عامل افزایش ظرفیت تولید کل واحد های تولیدی خصوصا واحد الفین به عنوان قلب مجتمع پتروشیمی جم بود. برنامه افزایش ظرفیت واحد الفین تا 15 درصد بالاتر از ظرفیت اسمی واقعی و افزایش ظرفت واحد های پلی اتیلن سنگین تا حداقل 20 درصد، پلی اتیلن سبک خطی حداقل 20 درصد، پلی پروپیلن تا 30درصد، واحد بوتادین تا 30 درصد رسما ابلاغ گردید و هر هفته مدیر عامل راسا این طرح ها را از طریق واحد مهندسی و طرح ها و همچنین مدیران ارشد مجتمع پیگیری می نمود. اما تمرکز افزایش ظرفیت بر روی قلب مجتمع یعنی واحد الفین بود برای این منظور چند برنامه بصورت موازی پیگیری می شدند که عبارت بودند از

1- افزایش ظرفیت تاورهایی که در گام اول بیشترین ممانعت را برای افزایش تولید ایجاد می کردند که عبارت بودند از تاورهای D.B و  D.P و D.E یعنی برج های جدا کننده بوتان و پروپان و اتان

2- افزایش ظرفیت کوره های گازی و دوگانه(با قابلیت خوراک گاز و مایع) با اصلاحات سخت افزاری،  نرم افزاری و قرآیندی

3- اصلاحات در کمپرسور اصلی یعنی کمپرسور 301 

4- بررسی روش های مختلف جهت افزایش ظرفیت چند تاور مهم دیگر

5- سایر اقدامات لازم مرتبط با افزایش ظرفیت

 

در خصوص افزایش ظرفیت برج های جدا کننده مطالعاتی خوبی انجام شد هم در واحد مهندسی و طرح ها و هم در واحد خدمات فنی و با چند شرکت داخلی و خارجی مذاکره شد و نهایتا پس از بررسی سابقه عملکردی و بررسی رضایت مشتریان قبلی با شرکت پنتان شیمی قرار داد طراحی و ساخت سینی های مربوط به سه برج جدا کننده یاد شده منعقد گردید و شرکت پنتان شیمی متعهد گردید ظرفیت سه تاور یاد شده را 15 تا 20 درصد افزایش دهد. به یک شرکت دانش بنیان داخلی اعتماد شد و نتیجه نسبتا خوبی نیز از این اعتماد حاصل شد در زمان اورهال با نظارت ناظر شرکت پنتان شیمی جایگزینی و نصب سینی های سه تاور انجام گردید. با انجام این پروژه باهزینه کمتر از 2.5 میلیارد تومان ظرفیت تاورهای فوق افزایش یافت و قابلیت دریافت خوراک ارزشمند C3+ در حالت در مدار بودن 3 کوره مایع،  ازحدود 15 تن به حدود 27 تن افزایش یافت. یعنی در حالتی که واحد الفین با 3 کوره مایع در مدار تولید قرار دارد اکنون می تواند حدود 12 تن خوراک C3+ بیشتری دریافت نماید. 

خوراک C3+ از جهات متعددی دارای اهمیت خاص خود می باشند از جمله اینکه این خوراک وارد کوره ها نمی شود و هیچ فشار و مزاحمتی برای کوره ها و کمپرسور اصلی 301 ایجاد نمی کند چون از وسط واحد الفین به خوراک ها اضافه می شود نه از ابتدای واحد(یعنی کوره ها)  از طرف دیگر این خوراک بسیار ارزشمند است زیرا بدون نیاز به شکستن آن و هزینه های جانبی حدود  30 درصد آن محصول ارزشمند بوتادین است که قیمت این محصول گاهی به 3000 دلار بر تن هم می رسد البته قیمت معمول آن حدود 950 دلار است. همچنین 30 درصد آن بنزین پیرولیز و18 درصد آن پروپیلن و مابقی اتان و بوتان و سایرترکیبات گازی می باشند. با توجه به کمبود شدید خوراک پروپیلن برای واحد پلی پروپیلن، تامین 2 تا 3 تن در ساعت یعنی حدود 20 هزار تن خوراک پروپیلن در سال از این طریق برای واحد پلی پروپیلن از اهمیت اقتصادی ویژه ای برخوردار است. قیمت محصول پلی پروپیلن بین 1000 تا 1200 دلار بر تن است. بنزین پیرولیز نیز با قیمت مناسب تحویل پتروشیمی نوری می شود که حدود 40 درصد آن بنزن است و این بنزن جداسازی و تحویل پتروشیمی پارس می شود تا پس ترکیب آن با اتیلن محصول ارزشمند استایرن تولید شود و خوراک شرکت های متعدد پلی استایرن کشور تامین گردد.( البته بنزن پتروشیمی جم بخشی از نیاز پتروشیمی پارس را تامین می کند نه همه نیاز آن را)

قیمت خوراک C3+ حدود 70 درصد خوراک LPG است با افزایش ظرفیت انجام شده در اورهال آذر 1397،  سالانه 100هزار تن خوراک C3+ بیشتر قابل دریافت است. با لحاظ قیمت 400 دلار برای LPG قیمت خوراک C3+ حدود 280 دلار بر تن و 28 میلیون دلار برای 100 هزار تن مصرف جدید سالیانه می شود اما ارزش محصولات حاصل از آن برای پتروشیمی جم  بطور متوسط 70 میلیون دلار در سال خواهد شد. 

اما در خصوص بوتادین این توضیح لازم است که با بهره برداری از شرکتهای پاد جم و صدف و PBR تخت جمشید کل تولید بوتادین پتروشیمی جم صرف تامین نیاز داخل خواهد شد و بوتادین در داخل کشور به محصولات ارزشمند حدود 1800 دلار بر تن تبدیل می شود و اگر واحد بوتادین جم افزایش ظرفیت نمی یافت این شرکتها می بایست با صرف هزینه زیاد بوتادین را از خارج کشور تامین می نمودند. با افزایش ظرفیت و اصلاحات در برج جدا ساز بوتان از بوتادین مشکل خلوط 1-3 بوتادین بر طرف شد تا قبل از این اصلاح به دلیل نفوذ ایزوپرن در خوراک واحد بوتادین، این واحد دچار مشکل تشکیل پاپ کورن و مشکلات دیگر در مبدل ها و تاورها میشد و ظرفیت تولید پتروشیمی جم بطور متوسط 9 تا 10 تن بر ساعت بود اما اکنون قابلیت تولید 15 تن بر ساعت بوتادین نیز وجود دارد.

مطلب مهم دیگر اینکه به دلیل مشکلات ناشی از تحریم تامین کشتی های مخصوص حمل C3+ سخت وپر هزینه شده لذا فروش این محصول برای پتروشیمی های ساسول و کاویان و مروارید سخت است و بعضا مجبور می شدند این محصول را بسوزانند که به دلیل آلودگی های ناشی از آن با جرایم و اخطارهای سازمان محیط زیست مواجه می شدند از طرف دیگر سوزاندن این محصول ارزشمند ظلم به اقتصاد ملی بود که با افزایش ظرفیت دریافت C3+ در اورهال آذر 97 این مشکل نیز چاره اندیشی شد و اکنون بجای سوزاندن در موارد یاد شده،  آن را به قیمت مناسب به پتروشیمی جم می فروشند.

 

جهت مشاهده  بخشی از اقدامات ماندگار انجام شده در پتروشیمی جم این فیلم ها را مشاهده نمائید

 

 

گزارش و فیلم بومی‌سازی هزار قطعه صنعتی در پتروشیمی جم را اینجا مشاهده نمائید

 

گزارش و فیلم بخش اول پروژ افزایش ظرفیت کوره های واحد الفین را اینجا مشاهده نمائید

 

فیلم مستند HSE پتروشیمی جم  را اینجا مشاهده نمائید

 

 

ادامه دارد....