جزئیات تاخیر و عقب ماندگی ایران در توسعه تمامی میادین مشترک نفت و گاز با هفت کشور همسایه نشان می دهد شرکت ملی نفت ایران یک بازنده تمام عیار است. به گزارش خبرگزاری اقتصادی ایران  (econews.ir)  حوزه زاگرس در منطقه خاورمیانه یکی از غنی‌ترین سفره های زیر زمینی هیدروکربوری در سطح منطقه خاورمیانه بوده که با توجه به وجود ساختار یکپارچه هیدروکربوری تعداد قابل توجهی از میادین نفت و گاز این سفره غنی بین کشورهای منطقه همچون ایران، عراق، عربستان، عمان، امارات، کویت و قطر مشترک است. بر این اساس ایران با در اختیار داشتن 28 میدان مشترک هیدروکربوری شامل 18 میدان نفتی، چهار میدان گازی و 6 میدان نفت و گاز با هفت کشور همسایه یکی از معدود کشورهای جهان بوده که از این تعداد ساختار مشترک هیدروکربوری برخوردار است. شرکت ملی نفت ایران تولید از 10 مخزن مشترک نفت و گاز با کشورهای همسایه را از سالهای گذشته تاکنون آغاز کرده و این در حالی است که با وجود به ورود یکصد و سومین کشف طلای سیاه در ایران، تولید از 18 مخزن هیدروکربوری مشترک هنوز آغاز نشده است. در بین میادین مشترک نفت و گاز ایران، 15 مخزن در آب‏های خلیج فارس و 13 مخزن در خشکی قرار گرفته اند که 12 حوزه در مرز مشترک با عراق، هفت مخزن در مرز مشترک با امارات‏، چهار مخزن مشترک با عربستان سعودی، 2 مخزن مشترک با قطر و با عمان و یک مخزن مشترک هیدروکربوری با کویت و ترکمنستان در اختیار داریم.

2 طرح جدید قطر برای تخلیه کامل گاز پارس جنوبی
پیگیری ها از شرکت ملی نفت ایران نشان می دهد که حدود 50 درصد ذخایر گاز طبیعی ایران در مخازن مشترک قرار گرفته‏اند که مطابق با اعلام مسئولان وزارت نفت برای توسعه مخازن مشترک گاز در برنامه پنجم توسعه باید حدود 67 میلیارد دلار سرمایه گذاری انجام شود.
در حال حاضر حجم تولید گاز طبیعی ایران از مخازن مشترک در حدود 255 میلیون متر مکعب در روز بوده که با توسعه تمامی میادین مشترک گازی ظرفیت استخراج گاز ترش از این حوزه های مشترک باید به 880 میلیون متر مکعب در روز تا پایان برنامه پنجم افزایش یابد.
در این میان تولید فعلی شرکت ملی نفت ایران از مخزن پارس‏ جنوبی حدود 210 میلیون متر مکعب در روز است که با توسعه فازهای جدید این میدان مشترک با قطر ظرفیت تولید گاز ترش به 775 میلیون متر مکعب در روز تا سال 1394 افزایش می یابد. در حال حاضر قطر به عنوان مهمترین شریک ایران در میادین مشترک گاز به طور متوسط روزانه 360 میلیون متر مکعب گاز طبیعی از این پارس جنوبی برداشت می کند که با اعمال یک برنامه منطقی و با مشارکت شرکتهای بزرگ بین المللی به زودی ظرفیت تولید گاز خود را به 452 میلیون متر مکعب افزایش می دهد. کارشناسان ارشد شرکت ملی نفت ایران درباره برنامه های جدید قطر برای تخلیه کامل گازهای مشترک پارس جنوبی، می گویند: قطر هم اکنون 2 سناریو برای برداشت سهم ایران در پارس جنوبی را در دستور کار قرار داده است. بر این اساس قطر با مشارکت شرکتهای بزرگ بین المللی صنعت نفت جهان از یک سو به دنبال ایجاد مخازن ذخیره سازی مستقل گاز برای انتقال گاز پارس جنوبی به مخازن مستقل است. از طرف دیگر انجام حفاریهای هوشمند افقی را در دستور کار قرار داده است که این موضوع منجر به افت فشار و افزایش برداشت آب نمک در چاههای بخش ایرانی پارس جنوبی شده است.
نام میادین تعداد میادین مشترک نام کشور مشترک میزان برداشت ایران میزان برداشت کشور همسایه
پارس جنوبی یک قطر 210 میلیون متر مکعب 360 میلیون متر مکعب
لایه نفتی پارس جنوبی یک قطر صفر 450 هزار بشکه نفت
میادین مشترک نفت با عراق 12 عراق 130 هزار بشکه 295 هزار بشکه
میادین مشترک نفت با امارات 7 امارات 56 هزار بشکه 136 هزار بشکه
میادین مشترک نفت با عربستان 4 عربستان 42 هزار بشکه 450 هزار بشکه
گزارشهای مستند شرکت ملی نفت نشان می دهد، هم اکنون تولید ایران از مخازن مشترک نفتی 240 هزار بشکه در روز است اما با توجه به حجم ذخایر و با تکنولوژی و نرخ بازیافت کنونی ظرفیتی برای تولید 1.1 میلیون بشکه نفت توسط ایران از میادین مشترک نفت وجود دارد. در حال حاضر از مخازن نفتی مشترک با عراق، شرکت ملی نفت ایران روزانه حدود 130 هزار بشکه نفت خام تولید می‏ کند که در شرایط فعلی سهم برداشت نفت عراق از میادین مشترک با ایران حدود 295 هزار بشکه در روز است. این در حالی است که وزارت نفت و انرژی عراق در سه سال گذشته با برگزاری دو دور مناقصه، قرارداد توسعه 11 میدان نفتی خود را به شرکتهای نفتی بین المللی واگذار کرد که با اجرای کامل این قراردادها پیش بینی می شود ظرفیت تولید نفت عراق از 2.5 میلیون بشکه به 12 میلیون بشکه در روز افزایش یابد. این در حالی است که ایران اگر تمامی منابع مالی و اعتباری مورد نیاز طرحهای نفت را جذب کند می تواند از محل توسعه میادین مشترک نفتی تا سقف 770 هزار بشکه در روز نفت برداشت کند.

جزئیات عقب ماندگی نفتی از عربستان و امارات
ایران در برداشت نفت و گاز از میادین مشترک با امارات و عربستان سعودی هم عقب مانده است به طوری که در شرایط فعلی میزان برداشت نفت ایران از میادین مشترک با امارات روزانه حدود 56 هزار بشکه است اما طرف اماراتی از این میادین مشترک روزانه 136 هزار بشکه نفت برداشت می کند. شرکت ملی نفت ایران در توسعه میادین مشترک نفتی با عربستان سعودی هم تاکنون به توفیق قابل توجه ای دست نیافته است به طوری که با وجود برداشت 42 هزار بشکه ایران، عربستان سعودی از این میادنی متشرک به طور متوسط روزانه 450 هزار بشکه نفت خام استخراج می کند. (بدون در نظر گرفتن تولید دو میدان حصبه و لولو در عربستان)

سهم صفر ایران در توسعه میدان مشترک نفتی با قطر
در توسعه تنها میدان مشترک نفتی با قطر هم شرکت ملی نفت ایران یک بازنده تمام عیار بوده است به طوری که با وجود برداشت 450 هزار بشکه ای قطر از لایه های مشترک نفتی پارس جنوبی سهم ایران در شرایط فعلی کماکان صفر است.
بر این اساس در سالهای اخیر شرکت ملی نفت با اعلام اینکه لایه نفتی پارس جنوبی به هیچ وجه با کشور قطر مشترک نبوده به نوعی تاخیرهای چندین ساله در این حوزه مشترک نفتی را توجیه کرده است. قطر به زودی با اجرای طرحهای تکمیلی توسعه ظرفیت تولید نفت از میدان شاهین را به بیش از 500 هزار بشکه در روز افزایش می دهد و این در حالی است که طرح توسعه لایه های نفتی پارس جنوبی در طف ایرانی با بیشترین میزان تاخیر ممکن در حال انجام است. قرارداد توسعه لایه نفتی میدان گازی پارس جنوبی میان شرکت ملی نفت و شرکت پترو ایران به عنوان پیمانکار در اسفند سال 1383 امضا شده است. هدف از اجرای این طرح تولید روزانه 35 هزار بشکه نفت خام از ناحیه "A " میدان در فاز نخست و با حفاری 7 حلقه چاه، طراحی، ساخت و نصب سکوی سر چاهی و اجاره شناور چند منظوره FPSO بوده است. بخش دوم گزارش خبرگزاری مهر درباره دلایل عقب ماندگی در توسعه میادین مشترک نفتی و برخی از مسائل در برگزاری مناقصات میادین مشترک و مستقل نفت و گاز به زودی منتشر می شود

فرآیند کاهش تولید پارس جنوبی آغاز شده و هر سال سرعت خواهد گرفت  هیچ جای جهان مثل ایران نیست که تمامی خانه‌ها گازکشی شده باشند  پایان قرن نفت و هزاران میلیارد دلار سرمایه ای که کم ارزش می شود  طرح تبدیل دودکش نیروگاه به خوراک واحد پتروشیمی  تحلیل مقایسه ای مصرف واقعی انرژی برق در ایران