بررسی سرمایه گذاری در صنعت نفت ایران و جمع درآمد های حاصل از صادرات نفت و گاز طی ده سال گذشته. 

محمد هیراد حاتمی/خبر: « سرمایه گذاری در صنعت نفت » به زعم بسیاری از کارشناسان اقتصادی سرفصلی است که اگر چه به راحتی می توان آن را مطرح کرد اما به سادگی نمی توان از کنار آن گذر کرد. به عبارتی ساده تر سرمایه گذاری در صنعت نفت در زیر مجموعه سرمایه گذاری هایی جای می گیرد که با وسوسه خاصی از سوی فعالان اقتصادی همواره همراه بوده است اما سوالی که شاید در این میان برای بسیاری از مردم عامه شکل گرفته باشد این است: « آیا در سرمایه گذاری صنعت نفت، پس از صد سال برای خود اتکایی و کاهش وابستگی به نیروی های خارجی برنامه ریزی خاصی صورت گرفته است یا اینکه همچنان باید گرفتار در حلقه نامناسب استخراج، مصرف و صدور ماده خام باقی بمانیم؟ »
روند سرمایه گذاری در صنعت نفت ایران طی سال های اخیر بر اساس گفته های غلامحسین نوذری، وزیر نفت در دولت نهم به این شکل بوده است که سرمایه گذاری در این صنعت در دولت هشتم ( 1384-1380 ) رقمی معادل 31 میلیارد و هفتصد میلیون دلار بوده است و این رقم در چهار سال دولت نهم به 66 میلیارد دلار رسیده است: « سرمایه گذاری در این صنعت ( نفت ) در دولت هشتم ( 1384- 1380 ) 31700000000 دلار بوده که در چهار سال دولت نهم ( 1388-1384 ) به 66000000000 دلار رسیده... که از این میزان 48000000000 دلار از محل منابع داخلی و بقیه از محل فاینانس، جذب صنعت نفت کشور شده است. »
نوذری که در آن زمان هنوز از وزارت نفت کنار نگذاشته شده بود سه ماه بعد از این از این اظهار نظر بار دیگر اعلام کرد که بر اساس آماری که به شخصه از وزیر اقتصاد دریافت کرده است در تمامی وزارتخانه های کشور طی چهار سال دولت نهم 62,400 میلیارد ریال در اعتبارات عمرانی سرمایه گذاری شده است، در حالیکه این میزان به تنهایی در وزارت نفت 65,000 میلیارد تومان بوده است.
نخ داستان سرمایه گذاری در صنعت نفت ایران » طی سال های اخیر را اگر بگیریم و به سال 1389 برسیم در رابطه با شرح آن می توان به گفته های عبدالمحمد دلپریش، مدیر برنامه ریزی تلفیقی، شرکت ملی نفت ایران استناد کرد. او در تشریح سرمایه گذاری در صنعت نفت ایران طی سال 1389 در گفت گویی که به نقل از او در ششمین روز فروردین 90 جام جم آنلاین منتشر کرد گفت: « سال گذشته (1389 ) در مجموع بیش از 20 میلیارد دلار منابع مالی در بخش بالادستی صنعت جذب شده است..... سال گذشته از محل انتشار اوراق مشارکت حدود 6 میلیارد دلار اعتبار جذب شده.....در ده ماهه نخست سال گذشته بالغ بر 6 میلیارد و 700 میلیون دلار از محل منابع داخلی شرکت ملی نفت ایران و حدود 10 میلیارد دلار از محل اعتبارات بانک های داخلی، فاینانس و بیع متقابل به پروژه های اولویت دار صنعت نفت تزریق مالی شده است.... در زمینه جذب سرمایه گذاری از محل منابع غیر داخلی شرکت ملی نفت، تا کنون 4 میلیارد و 500 میلیون دلار از محل انتشار اوراق مشارکت ارزی و ریالی برای طرح های پارس جنوبی تامین شده است که به 6 میلیارد دلار افزایش یافته است. »
از سال 1389 نیز که گذر کنیم و به سال 1390 برسیم می توان در رابطه با میزان سرمایه گذاری در صنعت نفت به گفته های رستم قاسمی، وزیر نفت اشاره کرد. قاسمی در 29 امین روز فروردین سال جاری اعلام کرد: « حجم سرمایه گذاری ها در صنعت نفت کشور در سال گذشته (1390 ) به بیش از 30 میلیارد دلار رسیده است. »

بر اساس آنچه به نقل از مدیران اجرایی کشور به آنها اشاره شد می توان نتیجه گرفت طی سال های 1390- 1380 بالغ بر 147 میلیارد دلار در صنعت نفت سرمایه گذاری شده است. در ادامه نکته قابل توجه دیگری که در رابطه با موضوع شزمایه گذاری در صنعت نفت باید مورد توجه قرار بگیرد جمع در آمد های حاصل از صادرات نفت و گاز طی این سال ها است.
بر اساس آنچه در جدول زیر مشاهده می شود جمع درآمد های حاصل از صادرات نفت و گاز طی ده سال گذشته بالغ بر 538 میلیارد دلار بوده است.

البته باید به این نکته نیز در رابطه با سرمایه گذاری در صنعت نفت طی ده سال گذشته اشاره کرد که علاوه بر آنچه در این رابطه گفته شد در صنایع پتروشیمی کشور نیز از سال 1368 تا 1389 بالغ بر 41 میلیارد دلار سرمایه گذاری شده که بنا به اظهارات عبدالحسین بیات، مدیر عامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی 80 درصد صادرات پتروشیمی کشور خام فروشی بوده است: « 80 درصد صادرات پتروشیمی کشور خام فروشی است، امیدوارم روزی فرا رسد که منابع هیدروکربوری هرگز خام فروشی نشود. در حال حاضر منابع ارزی مورد نیاز کشور از فروش منابع هیدروکربوری تامین می شود. »
از نسبت دو عدد سرمایه گذاری در صنعت نفت ایران و جمع درآمد های حاصل از صادرات نفت و گاز طی ده سال گذشته به این نتیجه می رسیم که 27.2 درصد از درآمدهای نفت و گاز کشور را صرف سرمایه گذاری مجدد در استحصال این پروسه کرده ایم.

فرآیند کاهش تولید پارس جنوبی آغاز شده و هر سال سرعت خواهد گرفت  هیچ جای جهان مثل ایران نیست که تمامی خانه‌ها گازکشی شده باشند  پایان قرن نفت و هزاران میلیارد دلار سرمایه ای که کم ارزش می شود  طرح تبدیل دودکش نیروگاه به خوراک واحد پتروشیمی  تحلیل مقایسه ای مصرف واقعی انرژی برق در ایران