پيام نفت:پايان قرن نفت و هزاران ميليارد دلار سرمايه اي كه كم ارزش مي شود

سيدحسين ميرافضلي - ما مي بايست از طريق اقدامات ذكر شده توليد نفت را به بيش از 7 ميليون بشكه در روز برسانيم. مشكل تحريم فروش نفت مي بايست بهر طريق حل شود تا بتوانيم نفتمان را در شرايط قيمت هاي بالا بفروشيم وگرنه قطعا مجبور خواهيم شد نفت را با قيمت بسيار نازل و محدوده حدود20 دلار بر بشكه بفروشيم كه عدم النفع آن براي ملت و نسل هاي آينده هزاران ميليارد دلار خواهد بود. ما نبايد اجازه دهيم چنين ظلم دردناكي بر ملت ايران تحمل شود.

حدود 80 درصد نفت توليدي جهان به بنزين و گازوئيل تبديل مي شود و بيش از 80 درصد بنزين و گازوئيل در صنعت حمل و نقل مورد استفاده قرار مي گيرد. بنزين و گازوئيل و گاز متان عامل اصلي انتشار CO2 و آلودگي كره زمين مي باشند. دي اكسيد كربن از عوامل اصلي آلودگي هوا و گرم شدن كره زمين و گسترش انوع بيماري ها و حركت كره زمين به سمت آينده اي تيره و خطرناك گرديده است لذا نخبگان جهان به اين جمع بندي رسيده اند تا بهر طريق ممكن بحران هاي پيش رو را با مهار انتشار اين گاز خطرناك كنترل نمايند. سالانه حدود 40 ميليارد تن co2 در هوا منتشر ميشود. از ابتداي قرن بيست و يكم دماي متوسط زمين ۰.۸ درجه افزايش يافته است و پيش‌بيني مي‌شود در صد سال آينده زمين بين ۱ تا ۶.۵ درجه نيز گرم‌تر شود.مصرف بي رويه انرژي هاي فسيلي از قبيل نفت و گاز و ذغال سنگ عامل انتشار co2 در جهان مي باشد.

بزرگان جهان بر كاهش مصرف انرژي هاي فسيلي مصمم گرديده اند لذا برنامه ريزي هاي آتي بر توسعه استفاده از انرژي هاي تجديد پذير تمركز گرديده است. با توسعه خودروهاي برقي و توسعه استفاده از انرژي هاي خورشيدي، بادي، آبي و ساير انرژي هاي تجديد پذير، وابستگي ساكنين جهان به نفت به شدت كاهش خواهد يافت و تا 20 سال آينده مصرف و توليد نفت حداقل 50% كاهش مي يابد. قيمت نفت نيز با كاهش تقاضا افول جدي را تجربه خواهد نمود و نهايتا از سال هاي حدود 2040 در محدوده زير 30 دلار در بشكه فراز و فرود خواهد داشت.

با توسعه دانش و فناوري نيروگاه هاي خورشيدي، قيمت تمام شده برق نيروگاه هاي خورشيدي نسبت به ساير روش ها رقابتي خواهد شد و بخش عمده برق مورد نياز بسياري از كشورها از طريق انرژي خورشيد تامين خواهد گرديد. دانش و فناوري ساير روش هاي توليد برق از انرژي هاي تجديد پذير نيز ارتقاء خواهد يافت.

ذخاير نفت قابل برداشت و اقتصادي در آمريكا و اروپا رو به افول است و ۷ كشوري كه حدود ۷۴درصد نفت جهان را وارد مي كنند با تمام توان در حال سرمايه گذاري روي انرژي هاي نو خصوصا انرژي خورشيدي و توليد خودروهاي برقي اقتصادي مي باشند

ميزان ذخاير نفت اعلام شده ايران حدود 800 ميليارد بشكه مي باشد چنانچه با استفاده از انواع روش هاي ازدياد برداشت صرفا 25درصد اين سرمايه قابل برداشت باشد به مفهوم قابليت برداشت 200 ميليارد بشكه مي باشد. چنانچه 200 ميليارد بشكه را با قيمت بشكه اي 80 دلار محاسبه نمائيم ارزش اين سرمايه ملي 16 هزار ميليارد دلار است و چنانچه متوسط قيمت نفت را 25 دلار لحاظ نمائيم ارزش اين سرمايه ملي 5هزار ميليارد دلار خواهد بود. حال مهم اين است كه ما بتوانيد بهر طريق ممكن بيشترين ميزان ممكن را با قيمت نزديك 80 دلار بر بشكه بفروشيم و طي 25 سال بيش از چهار هزار ميليارد دلار درآمد براي ملت و نسل هاي آينده خلق نمائيم تا اينكه بلعكس مجبور شويم عمده اين سرمايه ملي را به قيمت 25 يا حتي 20 دلار بفروش رسانيم. در پيش بيني هاي بد بينانه متوسط قيمت نفت را تا 25 سال آينده زير 20 دلار برآورد مي نمايند.

ما بايد به روش هايي كه شرح داده مي شود توليد نفتمان را به 7 تا 10 ميليون بشكه در روز برسانيم و با تمام توان نفت را در بالاترين قيمت هاي جهاني به فروش برسانيم تا در آينده مجبور به مفت فروشي اين سرمايه گرانسنگ نشويم.

متاسفانه ايران بلعكس عربستان سعودي طي50 سال گذشته، روي پروژه هاي افزايش ظرفيت توجه چنداني ننمود عربستان به ازاي 12 ميليون بشكه نفتي كه برداشت مي كند 12 ميليون بشكه آب به ميادين نفتي خود تزريق مي كند اين كشور روي ساير روش هاي افزايش ظرفيت نيز سرمايه گذاري نموده است. تنها راه دستيابي به توليد هفت ميليون بشكه در روز اجراي پروژه هاي افزايش ظرفيت متناسب با شرايط هر ميدان از قبيل: تزريق آب، تزريق گاز، تزريق co2 تزريق نيتروژن، حفاري افقي و حفاري هاي هوشمند و ساير روش هاي ازدياد برداشت مي باشد.

كوچكترين كم كاري، اشتباه و عدم تصميم گيري سريع در اجرايي نمودن امور ذكر شده، منجر به از دست دادن ده ها و صدها ميليارد دلار فرصت از دستان ملت ايران خواهد بود. نخبگان و دوست داران ايران و نظام نبايد اجازه چنين خطاي غير قابل جبرتان و نابخشودني را بدهند

براي دستيابي به هدف اجلاس پاريس، انتشار گازهاي گلخانه اي جهاني بايد تا سال 2030 به ميزان 45 درصد كاهش يابد و تا اواسط قرن به صفر خالص برسد و هر گونه انتشار باقيمانده با حذف CO2 از جو جبران شود.

نظر به مراتب فوق ملت ايران زمان محدود حداكثر 20 ساله براي فروش نفت با قيمت هاي بالا دارد و بعد از آن به مرور قيمت نفت به محدوه 20 دلار خواهد رسيد. چنانچه با اين روال به توليد نفت ادامه دهيم طي 20 سال آينده در مجموع 16 ميليارد بشكه از ذخاير نفت را برداشت خواهيم نمود و حدود 200 ميليارد بشكه نفت باقي مانده را مي بايست در محدود قيمت 20 دلاري به فروش رسانيم. اما جنانچه توليد نفت را به 7 ميليون بشكه در روز برسانيم طي 20 سال آتي 51 ميليارد بشكه از ذخاير نفت را در قيمت هاي بالا به فروش خواهيم رساند و طي 20 سال فرصتي كه در اختيار داريم خواهيم توانست سالانه 140 ميليارد دلار نفت صادر نمائيم.

براي دستيابي به توليد روزانه 7 ميليون بشكه نفت و همچنين جلوگيري از افت شديد توليد گاز ميدان پارس جنوبي كه بزودي واقع خواهد شد؛ مي بايست متناسب با شرايط هر ميدان نفتي و گازي از روش هاي زير استفاده نمائيم:

توسعه حفاري هاي افقي درون سنگ مخزن
تزريق آب به مخازن متناسب با شرايط مخزن
تزريق بخار به مخازن مد نظر
تزريق co2 با مخازن نفت انتخاب شده
تزريق نيتروژن به مخازن نفت مد نظر
افزايش تعمير و تكميل چاه هاي در حال بهره برداري

افزايش پروژه هاي حفاري و توسعه حفاري هاي افقي درون سنگ مخزن
در حال حاضر تقريباً در هيچ يك از ميادين نفتي عربستان حفاري عمودي انجام نمي‌شود. عربستان در دهه ۱۹۹۰ از حفاري افقي براي توسعه و نگهداشت توان توليد ميادين نفتي خود استفاده ‌كرد كه اكنون اين نوع حفاري هم كمتر مورد استفاده قرار مي‌گيرد و عمدتاً از روش ۵MRC استفاده مي‌شود.در واقع، تفاوت چاه‌هاي عمودي و افقي با MRC هاي مشابه را مي‌توان به تفاوت ميان ماهي‌گيري با نخ، قلاب يا تور تشبيه كرد. با به‌كارگيري چاه‌هاي MRC كه هشت شاخه هستند سطح تماس چاه و مخزن به ۱۰ تا ۱۲ كيلومتر مي‌رسد. از مجموع ۱۲ ميليون بشكه، ۸ ميليون بشكه به ميدان قوار و ۴ ميليون بشكه به ميادين بري و آبقيق تزريق مي‌شود. شركت آرامكو با وجود گذشت ۴ دهه از شروع تزريق آب به مخازن نفتي، هنوز هم از اين عمليات درس مي‌گيرد.

هم اكنون تعداد كل چاه هاي نفت كشور تنها حدود دو هزار حلقه است، در حالي كه در كشوري مانند آمريكا سالانه دو هزار و ۵۰۰ حلقه چاه حفر مي شود. طي ده هاي گذشته بين 2 تا 4 هزار دكل حفاري در ميادين نفت آمريكا فعاليت نموده اند. ساليانه بيش 2500 چاه نفت در آمريكا حفر مي شود در حالي كه تعداد كل چاه هاي حفاري شده در ايران طي يكصد سال گذشته حدود شش هزار حلقه بوده است

براي افزايش توليد از ميادين نفت مي بايست متناسب با شرايط هر مخزن و پروژه هاي ازدياد برداشت در هر ميدان نفتي نسبت به حفاري عمودي و افقي چاه هاي جديد خصوصا درون لايه نفتي اقدام نمائيم.

برخي از ميادين نفت و گاز ايران آب دوست هستند لذا مي بايست در استان هاي خوزستان و بوشهر و حاشيه خليج فارس نيروگاه و واحدهاي بزرگ آب شيرين كن احداث و آب مورد نياز ميادين نفت و گازي كه قابليت تزريق آب در آنها وجود دارد از اين طريق تامين گردد. در حاشيه دريا مي توان نيروگاه بهمراه آبشيرين كن با راندمان كل 80درصد احداث نمود. به اين مفهوم كه از انرژي حرارتي مازاد نيروگاه جهت شيرين سازي آب دريا استفاده و راندمان كل واحدهاي نيروگاهي و آبشيرين كن به بالاي 80 درصد مي رسد چنين نيروگاهي در كشور امارات متحده احداث و بهره برداري گرديده است. در اين واحد مي توان نيتروژن مورد نياز جهت تزريق به ميادين را با احداث واحد جدا سازي هوا تامين نمود و از طريق خط لوله به ميادين نفتي كه در فاصله حدود صد كيلومتري قرار دارند منتقل نمود. اكسيژن و آرگون توليدي اين واحد را نيز مي توان به مصرف كنندگان داخلي و صادرات اختصاص داد. ( حدود 78% هوا يا جو زمين نيتروژن و 20% اكسيژن است) به اين ترتيب آب و نيتروژن مورد نياز براي تزريق به ميادين نفتي تامين مي گردد.

كشور عربستان از اواسط دهه ۱۹۵۰ جهت حفظ فشار ميادين توليدي، شروع به تزريق گاز همراه نفت كرد. اولين واحد تزريق گاز در سال ۱۹۵۴ در ميدان آبقيق و دومين واحد در سال ۱۹۵۹ در ميدان عين‌دار احداث شد. پس از چندي به دليل اينكه تزريق گاز نتوانست به طور كامل از افت فشار مخازن جلوگيري كند، به تزريق آب روي آوردند اين كشور از حدود 70 سال پيش پروژه هاي تزريق آب به ميادين نفتي را آغاز نموده و روزانه 12 ميليون بشكه آب به ميادين نفت خود تزريق مي نمايد كه ۷ ميليون بشكه آن از تصفيه آب دريا، ۳ ميليون بشكه از واحدهاي جداسازي نفت و گاز و ۳ ميليون بشكه نيز از سفره‌هاي آب زيرزميني تأمين مي‌شود

تزريق بخار يكي از روش‌هايي است كه به‌طور گسترده براي استخراج نفت‌هاي سنگين به كار مي‌رود. تزريق بخار به كرات در آلبرتاي كانادا و ونزوئلا و كاليفرنياي آمريكا صورت پذيرفته‌است. در اين روش يعني steam flooding يك سري از چاه‌ها، تزريقي بوده و بقيه توليدي هستند. تزريق بخار به اين صورت طي دو مكانيزم به بهبود برداشت نفت كمك مي‌كند: ۱- با گرم كردن نفت و كاستن گرانروي آن. ۲ – هل دادن نفت به سمت چاه‌هاي توليدي زمانيكه گرماي خود را به نفت انتقال داده و ميعان مي‌كند و مثل مكانيزم سيلاب زني عمل مي‌كند. اين روش قادر است بيش از۵۰٪ نفت درجا را توليد كند.

تزريق تناوبي
در اين روش كه توسط كمپاني شِل كشف شد؛ چاه توليد و تزريق يكي است و مكانيزم آن به اين صورت است كه بخار از طريق چاه به مخزن تريق شده و پس از تزريق حجم مشخصي، چاه بسته شده و مرحله خيساندن يا گرمايش آغاز مي‌شود و طي اين مدت بخار گرماي خود را به نفت داده، آن را گرم كرده و خود سرد مي‌شود. سپس چاه باز شده و توليد از همان چاه شروع مي‌شود. اين روش قادر است ۲۰ ٪ نفت درجا را توليد كند.

ريزش ثقلي به كمك بخار
يكي از روش‌هاي ازدياد برداشت براي توليد نفت خام‌هاي سنگين مي‌باشد. در اين روش دو چاه افقي در مخزن حفر شده كه يكي، ۴ تا ۶ متر بالاتر بوده و حكم چاه تزريقي را دارد و چاهي كه در پايين قرار گرفته، توليدي است. مكانيزم اين روش به اين صورت است كه بخار با فشار كم به‌طور پيوسته از طريق چاه بالايي به مخزن تزريق مي‌شود و پس از گرمايش نفت و بيتومن با عث ريزش نفت به چاه توليدي مي‌شود. اساس اين روش تشكيل اتاق بخار يا steam chamber است كه به صورت عمودي و افقي رشد و گسترش مي‌يابد. اين روش در مخازن مناسب مي‌تواند ۷۰ تا ۸۰٪ نفت درجا را توليد كند.

براي افزايش توليد نفت خصوصا در ميادين نفت سنگين مي بايست استفاده از اين روش به جد مورد پيگيري قرار گيرد.

بر اساس اطلاعات دريافتي ازدياد برداشت نفت از طريق تزريق CO2، تكنولوژي جديد اما كاملاً شناخته شده اي است كه در ايالات متحده آمريكا به طور گسترده اي استفاده مي شود .شبكه اي با بيش از 3500 كيلومتر لوله هاي حاوي CO2 با فشار در حدود 200 بار، حجم عظيمي از گاز كربنيك بالغ بر 45 ميليون متر مكعب در روز را انتقال مي دهد و با تزريق آن به چاه هاي نفت بيش از 170000بشكه نفت در روز توليد ميشود.در ايالتSaskatchewan كانادا شركت براي تزريق ساليانه 18 ميليون تن CO2 با برداشت كلي حدود 130 ميليون بشكه نفت فعاليت مي كند كه باعث افزايش طول عمر چاه نفت در حدود 25 سال مي گردد.

نزديك به 5 درصد نفت آمريكا (237 هزار بشكه در روز) با استفاده از فناوري بازيافت نفت با روش تزريق گاز دي‌اكسيد كربن توليد مي‌شود.

به گزارش پايگاه اينترنتي وزارت انرژي آمريكا، درصورت وجود مشوق‌هاي مناسب، تحقيقات و توسعه و در دسترس بودن مقادير لازم گاز دي‌اكسيد كربن، كاربرد اين شيوه در مورد ميدان‌هاي موجود، اين ظرفيت را دارد كه توليد نفت از طريق تزريق دي‌اكسيد كربن را تا سال ۲۰۱۲ به ۵۰۰ هزار بشكه در روز افزايش دهد. اين شيوه همچنين مي‌تواند توليد نفت را تا سال ۲۰۲۰ به ۲ ميليون بشكه در روز برساند. فناوري تزريق گاز دي‌اكسيد كربن (گازكربنيك) فرآيندي است كه كاربرد آن براي بهبود بازيافت ميدان‌هاي نفتي، سريع‌ترين رشد را دارد. وزارت انرژي آمريكا برآرد كرده است كه فناوري پيشرفته بازيافت ميدان با گاز دي‌اكسيد كربن مي‌تواند 8.9 ميليارد بشكه به ذخاير نفتي قابل بازيافت آمريكا اضافه كند. هم‌اكنون ذخاير اثبات شده نفت آمريكا ۲۱ ميليارد و ۹۰۰ ميليون بشكه است.

طبق اطلاعات محققان دانشگاه سهند تبريز در دومين سمينار ازدياد برداشت، از دهه ۱۹۵۰ گازهايي مانند co2 و N2 با هدف افزايش توليد به چاه هاي نفتي جهان تزريق مي شوند، اما به نظر مي رسد در كشور ما با وجود مشكلات افت فشار، به پروژه هاي تزريق دي اكسيد كربن كم توجهي مي شود.

در حال حاضر در آمريكا از سه روش تزريق بخار، تزريق co2، تزريق شيميايي،و تزريق گاز براي ازدياد برداشت (EOR) استفاده مي شود.

روش تزريق گاز شامل تزريق گاز طبيعي، گاز نيتروژن و co2 است و بر اساس گزارش نشريه نفت و گاز تا پايان سال 2010 ، تعداد 114 پروژه تزريق co2 با ظرفيت 2 ميليارد فوت مكعب و ازدياد برداشت روزانه 280 هزار بشكه نفت خام، عملياتي شده اند.

در يكي از آخرين پروژه هاي اين حوزه، دي اكسيد كربن توليدي در يك كارخانه در شمال داكوتا از طريق خط لوله به طول 330 كيلومتر به يك مخزن نفتي در كانادا انتقال يافته است و انتظار مي رود طي 25 سال آينده، سبب ازدياد برداشت به ميزان 130 ميليون بشكه از اين مخزن شود. www.shana.ir/news/258767/

هم اكنون دربيش از150مخزن درسرتاسردنياازروش تزريق co2درمخازن استفاده ميكنند.به عنوان نمونه مي توان به پروژ هاي بسيارموفق ازدياد برداشت ازميدان نفتي WEYBURNكاناداوهمچنين دربزرگترين ميدان گازي درياي شمال توسط شركت استات اويل باروش تزريق گازco2اشاره كرد. ناگفته نماندكه فشارمخزن يكي ازشاخص هاي تعيين كننده دراين موضوع است به خصوص كه هم اكنون بيشترفشارمخازن كشوراز2هزارpsiبالاتراست بنابراين براساس نظركارشناسان صنعت نفت (ازلحاظ بعدفشارمخزن)هم اكنون قريب90درصدمخازن كشورآمادگي تزريق گازدي اكسيدكربن رادارند.ضمن اينكه لايه هاي نفتي موجوددرپارس جنوبي ومخازن فهليان وسروك وسروش ونوروزازنظرتزريق co2ظرفيت خيلي خوبي دارندومي توان درمرحله بعدازمخازن نفت وگازتخليه شده ومخازن درحال توليد(بمنظورازديادبرداشت)وآبرانهاي مخازن وگنبدهاي نمكي بعنوان گزينه هاي تزريق گازco2بهره برد به خصوص كه بااستفاده ازروش دودكش . زباله سوزي وكربن زدايي ازاتان به عنوان سه منبع اصلي توليدكننده گازدي اكسيدكربن درپارس جنوبي اشاره كرد. براساس مطالعات وپژوهش هاي كه شركت ملي نفت ايران برروي تزريق دي اكسيد كربن در مخازن نفت وگازبا هدف ازدياد برداشت صورت داده مشخص شده كه اين موضوع دربيش از90درصدمخازن كشوراجراشدني است به همين خاطر طبق قراردادي كه ميان پژوهشكده ازدياد برداشت نفت و شركت ملي مناطق نفت خيز جنوب منعقد شد. اين روش براي نخستين بار درميدان نفتي رامين اهواز به صورت پايلوت انجام شد به گونه اي كه دي اكسيد كربن مورد نياز از نيروگاه رامين اهواز دريافت وپس ازتصفيه و خالص سازي مجددا به ميدان نفتي رامين تزريق مي شود براساس گزارشات تاثيراين روش به گونه اي بوده كه با تزريق co2 به ميادين ضريب بازيافت بين 16 تا 80 درصد افزايش مي يابد

طبق بررسي‌هاي صورت گرفته در ميان گازهاي تزريقي غيرهيدروكربني، گاز CO2 مناسب‌ترين گاز جهت تزريق به ميادين آمريكا بوده و روز به روز تعداد پروژه‌هاي تزريق گاز CO2 در اين كشور در حال افزايش است

روش ازدياد برداشت از طريق تزريق CO2، يك تكنولوژي كاملاً شناخته‌شده ميباشد و استفاده از اين روش داراي توجيه اقتصادي بوده و در ايالات متحده امريكا نيز در سطح وسيعي مورد استفاده قرار گرفته است. در حال حاضر، ۷۴ پروژه ازدياد برداشت از چاههاي نفت اين كشور با استفاده از تزريق CO2 دنبال ميشود. گاز دي‌اكسيد‌كربن CO2، هم به‌صورت مختلط با نفت و هم به صورت غير‌مختلط، مي‌تواند بر فشار مخزن تاثير مطلوب بگذارد.

در حالت مختلط، CO2سبب ايجاد حالت تورم در نفت ميگردد و باعث ميشود كه گرانروي نفت خام كاهش يابد. كاهش گرانروي، باعث حركت آسانتر نفت به طرف چاههاي توليدي ميگردد. هم‌چنين CO2 به صورت غير‌مختلط نيز باعث افزايش فشار مخزن ميگردد. تركيب اين عوامل سبب ميشود كه ميزان استحصال نفت افزايش يابد. ميزان افزايش بازده در اين روش حداقل ۲۵ درصد مي‌باشد، اما نتيجه حقيقي بسيار قابل ملاحظهتر است، زيرا با تزريق CO2 به مخازن نفت، يكي از مهمترين آلايندههاي محيط‌زيست، كاهش مييابد.

دي‌اكسيد‌كربن مورد نظر براي تزريق را ميتوان از طريق واحدهاي NGL و واحدهاي بازيافت اتانC2Recovery، نيروگاه هاو كارخانههاي كود‌شيميايي و ساير مجتع هاس پتروشيمي و صنعتي بزرگ تامين نمود. در آينده، يكي از روشها براي كاهش آلايندههايي نظير CO2، تزريق آن به مخازن نفت ميباشد. به همين منظور دولت فدرال آمريكا، اين روش را جزء برنامههاي استراتژيك براي صيانت و افزايش توليد ذخاير نفتي خود قرار داده است. اغلب پروژههاي ازدياد برداشت از طريق دي‌اكسيد‌كربن، در غرب ايالت تگزاس‌مورد استفاده قرار مي‌گيرند. البته در نواحي ديگري مانند كانزاس و كاليفرنيا نيز از CO2 استفاده ميشود؛ به‌طوري‌كه، در حدود ۵۵ درصد از نفت توليد شده در كاليفرنيا با استفاده از روش تزريق CO2 به دست ميآيد. هم‌چنين بررسيهاي فني نشان داده است كه استفاده از روش تزريق CO2 در كاليفرنيا محصول بيشتري نسبت به ساير روشها ارائه ميدهد. https://itan.ir/6190

نظر به مراتب فوق پيشنهاد مي شود كمبود گاز مورد نياز خطوط تزريق گاز به ميادين نفتي جنوب از جمله ميدان آغاجاري از طريق تركيب co2 و نيتروژن موجود در دودكش واحدهاي نيروگاهي و صنعتي منطقه تامين گردد. و با توجه به مطالعاتي كه طي سي سال گذشته در اين خصوص انجام شده، بدون فوت وقت در اين خصوص اقدام شود

تزريق نيتروژن با اهدافي مانند جابه‌جايي غير امتزاجي، جابه‌جايي امتزاجي، تزريق با هدف تثبيت فشار و يا فشارافزايي، بالا بردن راندمان جابه‌جايي ثقلي به همراه تزريق CO2، در برداشت ثالثيه (برداشت نفت ته مانده بعد از تزريق آب)، براي بازگرداني گاز در مخازن گاز قطران و تزريق از نوع WAG
در مخازن نفتي و گازي قابل انجام است.

گاز دي‌اكسيد كربن (CO2) جهت تزريق گاز از نوع امتزاجي و گاه غيرامتزاجي كاربرد دارد، اما (N2) جهت تزريق گاز از نوع امتزاجي (با شرايط محدود) و غير امتزاجي در مخازن شكافدار و بدون شكاف، جهت تثببيت فشار مخزن، در بازيافت ثالثيه بعد از تزريق آب جهت توليد نفت باقي‌مانده، تزريق به صورت WAG و هم‌چنين در مخازن گاز ميعاني جهت جلوگيري از تشكيل مايعات گازي در شرايط مخزن و يا بالا بردن تحرك‌پذيري مايعات گازي تشكيل شده كاربرد دارد.

امروزه در مخازن متعددي در آمريكا و كانادا تزريق گاز ازت به طور خالص و يا همراه گاز CO2 حاصل از سوخت به صورت امتزاجي و غيرامتزاجي انجام مي‌گيرد.

ازت لازم براي پروژه‌هاي تزريق در اين كشورها بيشتر از طريق جداسازي ازت از هوا (Cryogenic Air Separation) تامين مي‌شود.

تزريق گاز ازت باري ازدياد برداشت از مخازن نفت در سال هاي اخير مورد توجه قرار گرفته است. اولين پروژه تزريق گاز نيتروژن درمخزنField Fordoche ايالت لوئيزياناي آمريكا در سال 1977 ميلادي شروع گرديد. در اين مخزن قبل از تزريق گاز ازت, گاز متان تزريق مي شد اما به علت عدم دسترسي به مقدار قابل نياز متان و گران بودن آن, ازت جايگزين متان شد. يك نمونه مشخص از تزريق گاز ازت به مخازن در ميدان نفتي اتريش در 50 كيلومتري شمال شهر وين است كه در سال 1994 به صورت scale full حدود 450 هزار متر مكعب در ماه نيتروژن تزريق شد.
در ميدان اتريش نوع ازدياد برداشت جا به جايي عمودي نفت باقي مانده و و زياد كردن ريزش ثقلي ازدياد برداشت ثالثيه بعد از تزريق به پايين مخزن آب بوده و 2 درصد ازدياد برداشت داشته و بيش از 4 دلار به منظور عمليات تزريق ازت براي هر بشكه نفت هزينه شده است.

در مخازن گاز ميعاني با درصد مايعات گازي بالا تزريق گاز ازت جهت تثبيت فشار و عدم كاهش آن به زير فشار نقطه شبنم از تشكيل مايعات گازي در شرايط مخزن و به تله افتادن آنها جلوگيري كرده و بسيار موثر است.

با توجه به وجود چند مخزن بزرگ گاز ازت با درصد بالا همچون مخزن گازي كبيركوه (دهرم با حجم گاز درجاي 21 تريليون فوت مكعب (TCF)، مخزن ميلاتون (سورمه با حجم گاز درجاي بيش از 24 تي سي اف)، مخزن سمند (دالان بالايي با حجم گاز درجاي بيش از 75 تي.سي. اف)، با در نظر گرفتن اين گاز به عنوان جانشين مناسب براي گاز طبيعي بعد از انجام آزمايش‌هاي لازم منطقي به نظر مي‌رسد.

آزمايش‌هاي لازم شامل اندازه‌گيري حداقل فشار امتزاج (MMP) و تعيين درصد برداشت در نمونه سنگ واقعي مخزن در شرايط فشار و درجه حرارت مخزن با نمونه سيال واقعي مخزن با اعمال مكانيزم‌هاي مختلف و مقايسه آنها، انجام آزمايش‌هاي سرچاهي، مطالعات اقتصادي و انجام پروژه‌هاي نمونه صنعتي (Pilot) است.

سه مخزن بزرگ نيتروژن خدا دادي ايران عبارتند از:

* مخزن گازي كبيركوه (دهرم با حجم گاز درجاي 21 تريليون فوت مكعب (TCF)

*مخزن ميلاتون (سورمه با حجم گاز درجاي بيش از 24 تي سي اف)

*مخزن سمند (دالان بالايي با حجم گاز درجاي بيش از 75 تي.سي. اف)

پيشنهاي مي شود پروژه تزريق گاز اين سه مخزن به ميادين نفتي هر چه سريعتر مورد پيگيري جدي قرار گيرد.

6- افزايش تعمير و تكميل چاه هاي در حال بهره برداري

با انجام به موقع و دقيق عمليات تعمير و تكميل چاه هاي نفت مي توان ميزان روند افت توليد چاه هاي نفت را كاهش و در نتيجه در مجموع نفت بيشتري از چاه ها برداشت نمود.

پس از عمليات حفاري يك چاه, يكي از مهمترين دغدغه هاي تيم مهندسي نفت, عمليات تكميل چاه مي باشد. ازجمله خدمات حفاري عبارتند از: سيمان‌كاري، اسيدكاري گسترده و ويژه، تزريق‌پذيري، لوله مغزي سيار، آزمايش چاه با ساق مته و حفاري با هوا و به روش فروتعادلي، لوله‌گذاري چاه، نصب آويزه و آزمايش بهره‌دهي چاه مي باشد.

ما مي بايست از طريق اقدامات ذكر شده توليد نفت را به بيش از 7 ميليون بشكه در روز برسانيم. مشكل تحريم فروش نفت مي بايست بهر طريق حل شود تا بتوانيم نفتمان را در شرايط قيمت هاي بالا بفروشيم وگرنه قطعا مجبور خواهيم شد نفت را با قيمت بسيار نازل و محدوده حدود20 دلار بر بشكه بفروشيم كه عدم النفع آن براي ملت و نسل هاي آينده هزاران ميليارد دلار خواهد بود. ما نبايد اجازه دهيم چنين ظلم دردناكي بر ملت ايران تحمل شود. عربستان سالانه بيش از 500 ميليارد دلار درآمد نفتي دارد عراق سالانه حدود صد ميليارد دلار نفت صادر مي كند كه بخشي از آن را از ميادين مشترك با ايران برداشت مي كند و ملت ايران براي اجراي پروژه هاي زير بنايي و تامين نياز هاي خود حتي نمي تواند يك سوم آن كشورها از منابع نفتي خود استفاده نمايد. ما بايد با درايت و مبنا قراردادن منافع ملي مشكلات تحريم را براي هميشه حل كنيم خط قرمز دولت ها مي بايست منافع ملي باشد هر آنچه به استقلال و آزادي و منافع ملي آسيب وارد مي كند مي بايست براي آن چاره انديشي شود.ادامه وضعيت كنوني، حفظ نظام كه آن را بالاتر از ساير امور مي دانيم با خطرات بسيار جدي مواجه مي كند. اگر حفظ نظام در گرو تعامل با قدرتهاي جهاني است بايد با جديت در اين مسير گام برداريم. اگر اقتصاد بسته دولتي به نظام آسيب وارد مي نمايد مي بايست همانند چين اقتصاد دولتي را كنار بگذاريم و با بازكردن درهاي اقتصاد بروي سرمايه گذاران داخلي و خارجي، ايران را از اقتصاد دولتي كه ويرانگر بسياري از شاخص ها توسعه است نجات بخشيم.