درحالي زنگنه وزير نفت روحاني وعده داده بود كه پرونده فلرهاي گازي در دولت دوازدهم بسته خواهد شد كه ايران اكنون يكي از ركورد داران هدر رفت گاز در جهان است و حالا اوجي وعده داده كه اين مشكل را حل مي كند. ۰
به گزارش پايگاه خبري تحليلي نفت آرا، نوعي كورس بين هدر رفت انرژي و توسعه در ايران راه افتاده است. هرچه توليد بيشتر مي شود، مصرف و هدر رفت هم افزايش پيدا مي كند. بر اساس آمار موجود در شرايطي كه توليد در دهه گذشته حدود ۵ برابر افزايش يافته، فلرهاي گازي ايران هم تقريبا ۴ برابر شده است. آمارهاي موجود نشان مي دهد كه ايران سالانه ۵.۱ ميليارد دلار گاز و نفت خود را در هوا مي سوزاند. بانك جهاني مي گويد كه ايران مقام اول هدر رفت گاز از ميادين نفــت و گاز خود را در ميان كشورهاي نفت خيز جهان داشته است.
بر اساس گزارش منتشر شده ميزان هدر رفت گاز كه در سال هاي ۲۰۱۲ حدود ۱.۱۱ ميليارد متر مكعب بود در سال ۲۰۲۱ به حدود ۴.۱ ميليارد متر مكعب رسيده است. اين رشد در شرايطي اتفاق افتاده كه مقدار هدر رفت در ساير كشورهاي نفت خيز دنيا در طي ۱۰ دهه گذشته تقريبا ثابت مانده است. افزايش حجم فلرهاي گازي در شرايطي است كه به گفته جواد اوجي وزير نفت، ايران با كسري ۲۵۰ ميليون مترمكعبي گاز در زمستان امسال مواجه است. با وجود بحراني بودن شرايط تامين انرژي در ايران، اما به نظر مي رسد كه كسي به فكر كاهش فلرهاي گازي و استفاده از آنها نيست.
هم زمان با ثبت ركورد سوخته شدن فلرهاي گازي ايران، بسته شدن پرونده فلرينگ هم به وعده پوشالي در بين مسئولين تبديل شده است. بيژن زنگنه وزير نفت حسن روحاني وعده داد كه تا پايان دولت دوزادهم فلرينگ گاز در كشور را به صفر خواهند رساند. وعده اي كه هيچ گاه محقق نشد. با روي كارآمدن دولت سيزدهم جواد اوجي وزير نفت ابراهيم رييسي هم وعد داد كه پرونده فلرهاي گازي را خواهد بست. اما كارشناسان خيلي اميدي به اين وعده و وعيدها ندارند.
حميد حسيني كارشناس انرژي به مشكل سرمايه گذاري در صنعت نفت و گاز اشاره مي كند و مي گويد تا زماني كه مشكل برجام حل نشده و امكان حضور سرمايه گذاران خارجي و تامين مالي از طرف شركت هاي خارجي فراهم نشود، مشكلات ما در اين صنعت ادامه خواهد داشت.
او مي گويد: بي توجهي به مساله فلرينگ در شرايطي است كه با گاز صرفه جويي ناشي از فلرينگ مي توان بازار بسياري از كشورهاي همسايه را بدست آورد. ضمن اينكه آلايندگي هاي محيط زيستي خود را كاهش دهيم.
صادرات ۱۷ ميليارد مترمكعبي گاز در سال گذشته
اما در شرايطي فلرهاي گازي در كشور تا اين اندازه افزايش يافته كه برخي مدعي كاهش برداشت از پارس جنوبي هستند. عبدالناصر همتي رييس كل پيشين بانك مركزي در چندي قبلي در توييتي ادعا كرده بود كه برداشت از پارس جنوبي به ۶۵۰ ميليون مترمكعب كاهش پيدا كرده است. كاهش توليد از يك سو و افزايش هدر رفت از سوي ديگر موجب شده كه سهم ايران از تجارت گاز دنيا به حدود يك درصد برسد. آنگونه كه آمارها نشان مي دهد ايران سال گذشته ۱۷ ميليارد مترمكعب گاز به كشورهاي همسايه صادر كرده است. مهم ترين بازارهاي صادراتي ايران را عراق و تركيه مي توان دانست. اين سهم اندك ايران از تجارت جهاني گاز در شرايطي است كه بيشتر كشورهايي كه در همسايگي ما قرار دارند، نياز به واردات دارند.
عمان از ديگر بازارهايي است كه نيازمند واردات گاز از ايران است. عمان در چشم‌انداز آتي خود حداقل به ۱۱ ميليارد مترمكعب در سال گاز نياز دارد تا ظرفيت ال ان جي - مايع‌سازي گاز- فعال بماند و در اين رابطه مذاكراتي با ايران داشته است. به عنوان مثال افغانستان ۵ ميليارد مترمكعب در سال تقاضاي گاز دارد. تاجيكستان نيز از مسير افغانستان ۵ الي ۱۰ ميليارد مترمكعب در سال تقاضاي گازي دارد. ناگفته نماند كه تركيه و عراق هم خواهان افزايش واردات گاز از ايران هستند. با وجود اين ظرفيت فوق العاده در همسايگي ايران، نبود ظرفيت مناسب توليد باعث شده كه بازار كشورهاي منطقه را يكي پس از ديگري از دست بدهيم.
خسارت هدر رفت گاز چقدر است؟
براساس گزارش بانك جهاني در يك دهه گذشته سالانه ۱۴۴ ميليارد متر مكعب گاز هدر رفته اســت كه با اين ميزان انرژي گاز مي توان ۱۸۰۰ ميليون مگاوات ساعت برق توليد كرد كه معادل دوسوم برق توليدي در كل اتحاديه اروپاست. در اين مدت توليد گاز در كشور از ۲۸۰ ميليون متر مكعب در روز در سال ۱۳۹۲ به ۷۰۰ ميليون متر مكعب رسيده است. بنابر آمارهاي موجود روزانه ۵.۴۷ ميليون مترمكعب گاز در كشــور هدر مي رود كه بخش عمده آن مربوط به گازهاي همراه نفت است؛ اگر قيمت هر متر مكعب گاز را ۹ ســنت در نظر بگيريم، سالانه حدود ۵.۱ ميليارد دلار ارزش هد ررفت اين ذخاير اســت.