روسيه در حال انتقال تجارت انرژي خود به شرق است. بزرگترين صادركننده گاز طبيعي جهان، خط لوله عظيمي را از سيبري تا مرز چين ساخته است تا اشتهاي سيري ناپذير انرژي چين را تأمين كند. كانال جديد به نام قدرت سيبري، بخشي از طرحي است كه ولاديمير پوتين رئيس جمهور روسيه براي كاهش وابستگي كشورش به بازارهاي گاز در اروپا و ورود به اقتصادهاي رو به رشد آسيا در نظر دارد. براي چين كه توليد انرژي داخلي آن كفاف تقاضاي داخلي را نمي دهد، اين خط لوله منبع حياتي جديدي را ارائه مي‌نمايد.
قدرت سيبري چيست؟
اين خط لوله كه توسط غول انرژي روسيه، گازپروم به طول 3000 كيلومترساخته شده است، از ميادين جديد گازي Chayanda و Kovykta در سردترين بخش سيبري تا بلاگووشنسك ، در نزديكي مرز چين كشيده شده است. خط لوله گاز ديگري در چين به اين خط متصل مي شود و در نهايت 3،370 كيلومتر ديگر در جنوب به شانگهاي خواهد رسيد. بخش روسي اين خط توسط گازپروم اداره مي شود، كه در سال 2014 قرارداد 400 ميليارد دلاري براي تأمين سالانه 38 ميليارد متر مكعب گاز به مدت 30 سال را با شركت ملي پتروليوم چين امضا كرد. اين بزرگترين قرارداد اين شركت روسي است.
وضعيت خط لوله قدرت سيبري، چگونه است؟
به گفته ديميتري پسكوف، سخنگوي كرملين؛ گازپروم در ماه اكتبر تزريق گاز به خط را آغاز كرده است و احتمالاً راه اندازي رسمي آن در تاريخ 2 دسامبر اتفاق مي افتد، كه در آن پوتين و رئيس جمهور چين شي جين پينگ در يك ارتباط ويدئويي مشترك در مراسمي براي اين مناسبت حضور پيدا كنند.
گازپروم قصد دارد با تحويل10 ميليون متر مكعب، روز فعاليت را شروع كند و در نهايت در سال 2025 به ظرفيت حداكثري برسد. روسيه ممكن است سرانجام اين سيستم را به سمت غرب گسترش دهد و گاز سيبري در غرب هم جريان يابد.
چرا اين ارتباط براي روسيه مهم است؟
قدرت سيبري سپري به منظور پيشگيري از تنش ها با اروپا مي باشد. تاكنون، بيشتر توليد گاز روسيه به غرب رفته است و بخش اعظم آن از طريق خطوط لوله اوكراين انجام مي شود. برخي از محموله ها نيز با استفاده از نفتكش به صورت گاز طبيعي مايع كه در شبه جزيره يامال در شمال سيبري و در جزيره ساخالين در نزديكي ژاپن توليد مي شود؛ منتقل مي شوند. روسيه و اوكراين سال‌هاست كه در مورد هزينه ترانزيت گاز اختلاف دارند و در دو نوبت روسيه گاز اكراين را در ميانه زمستان قطع كرده است. روابط سياسي روسيه و اروپا نيز از زمان الحاق كريمه در سال 2014 به تيرگي گراييده است و ايالات متحده و اروپا با تحريم روسيه به اين مساله واكنس نشان داده اند. به علاوه، روسيه داراي ذخاير گسترده گاز استفاده نشده در شرق دور خود است كه به چين نزديكتر از اروپا است.
چرا چين قدرت سيبري را مي خواهد؟
چين بزرگترين مصرف كننده و وارد كننده انرژي جهان است. گاز روسيه مكمل گاز توليد داخلي چين خواهد بود و ارزان تر از واردات LNG توسط كشتي است. دو كشور در حال حاضر در مورد خط لوله دوم موسوم به Power Siberia 2 مذاكره مي كنند، كه مي تواند به مناطق صنعتي در سواحل شرقي چين گاز رساني كند. چين همچنين خط لوله گاز آسياي ميانه و چين را نيز در دستور كار دارد كه گاز تركمنستان را از طريق ازبكستان و قزاقستان وارد مي كند. پوتين پيشبيني مي كند رشد بالاي نيازهاي انرژي چين، سبب مي‌شود كه به خط لوله و ظرفيت LNG بيشتري نياز داشته باشد، اين موضوع در نهايت به سود شركت‌هاي گازپروم و Novatek كه در حال توسعه LNG در شبه جزيره يامال واقع در درياي كارا است، منتهي مي گردد.
اكنون چين از كجا گاز مورد نياز را دريافت مي كند؟
بنابر اعلام آژانس بين المللي انرژي، ميزان مصرف گاز چين طي يك دهه گذشته رو به افزايش بوده است و فقط در دو سال گذشته 33 درصد رشد داشته است. واردات سهم فزاينده اي را تشكيل مي‌دهد و در سال 2018 به 43 درصد رسيده است؛ حدود دو پنجم آن از طريق خط لوله گاز آسياي ميانه و چين تامين شدند، در حالي كه بقيه وارداتLNG بوده كه عمدتا از استراليا، قطر، مالزي و اندونزي تامين شده است. تقاضا در حال صعود است؛ زيرا دولت ميليون ها كارخانه و خانه را مجبور كرده است به منظور مقابله با دود و كاهش انتشار دي اكسيد كربن بجاي زغال سنگ از گازهاي پاك استفاده كنند.
تمامي اين موضوعات براي اروپا، چه معني مي‌دهد؟
قدرت سيبري دست روسيه را در مذاكرات مربوط به قراردادهاي گاز با كشورهاي اروپايي تقويت مي كند. اگر روسيه بتواند توليد خود را به جاي اروپا به شرق بفرستد، غرب بايد براي اطمينان از تأمين منابع، هزينه بيشتري بپردازد. به طور جداگانه، گازپروم همچنين خط لوله جديدي را در زير درياي بالتيك موسوم به Nord Stream 2 در حال ساخت دارد كه ظرفيت آن را در مسير شمالي موجود دو برابر مي كند. اين امر به روسيه اين امكان را مي دهد در صورت افزايش تنش، اوكراين را به طور كامل دور بزند.
قيمت گاز چگونه خواهد بود؟
پوتين گفته است كه گازهاي منتقل شده از طريق قدرت سيبري، مشابه سيستم مورد استفاده خريداران اروپايي، با قيمت نفت مرتبط خواهد بود. به گفته مقامات روسي، قيمت پايه در اين فرمول حدود 360 دلار در هر هزار متر مكعب، نزديك به سطح قرارداد گازپروم با آلمان تعيين شده است. به گزارش پتروچينا قيمت گاز عرضه شده از طريق قدرت سيبري در مقايسه با محموله هاي آسياي ميانه؛ رقابتي خواهد بود.
منبع: بلومبرگ