پرونده کرسنت؛ از سوء‌مدیریت تا خسارات میلیاردی

«اقتصاد معاصر» بررسی می‌کند؛

قرارداد کرسنت که در ابتدا با هدف تقویت موقعیت ایران در بازار انرژی منطقه منعقد شد، به یکی از مهم‌ترین پرونده‌های فساد در تاریخ معاملات دولتی کشور تبدیل شد.

کد خبر:۱۳۹۰۱

به گزارش خبرنگار اقتصاد معاصر؛ پرونده کرسنت یکی از مهم‌ترین موارد فساد در معاملات دولتی ایران بوده که برای سال‌ها توجه دستگاه‌های نظارتی و قضایی کشور را به خود جلب کرده است. این قرارداد که در تاریخ ۵ اردیبهشت ۱۳۸۰ (۲۵ آوریل ۲۰۰۱) بین شرکت ملی نفت ایران و شرکت بین‌المللی کرسنت منعقد شد، در برهه‌ای از زمان به یکی از نمادهای سوءمدیریت و فساد تبدیل شد. آنچه در ادامه می‌آید، گزارشی جامع و مستند از ابعاد مختلف این پرونده، افراد دخیل و روند شکل‌گیری فساد است.

پیشینه قرارداد

قرارداد کرسنت به‌ عنوان توافقی برای فروش گاز ایران به امارات متحده عربی، با هدف تقویت حضور ایران در بازار انرژی منطقه طراحی شد. این قرارداد به مدت ۲۵ سال اعتبار داشت و قرار بود گاز تولیدی از میدان گازی سلمان به شارجه صادر شود اما شرایط غیرمتعارف قرارداد از جمله قیمت پایین گاز، واگذاری انحصاری صادرات به شرکت کرسنت و ضعف در مفاد حقوقی، از همان ابتدا مورد انتقاد قرار گرفت.

مراحل شکل‌گیری فساد

فساد در این پرونده در چند مرحله کلیدی و با دخالت افراد مختلف شکل گرفت:

نفوذ واسطه‌ها و دلالان: علی ترقی‌جاه به‌ عنوان یکی از واسطه‌های اصلی در این پرونده، نقشی کلیدی در تسهیل ارتباط میان شرکت کرسنت و مقامات وزارت نفت ایفا کرد. ترقی‌جاه در چندین مرحله با حمید ضیاء جعفر، مدیرعامل شرکت کرسنت ملاقات کرد و از طریق پرداخت رشوه به مقامات، شرایط قرارداد را به نفع کرسنت تغییر داد.

جعل اسناد و صورت‌جلسات: یکی از تخلفات اصلی در این پرونده، جعل صورت‌جلسه شماره ۱۴۲۲ هیات‌ مدیره شرکت ملی نفت بود. در صورت‌‌جلسه اصلی، مقرر شده بود که شرکت ملی نفت ایران حق فروش گاز به شارجه را به کرسنت واگذار کند. این تغییر به‌ صورت غیرقانونی و بدون اطلاع اعضای هیات‌ مدیره انجام شد.

پرداخت رشوه: رشوه‌دهی به مقامات و افراد مرتبط از جمله مهم‌ترین ابزارهای فساد در این پرونده بود. به‌ عنوان مثال حسین رضایی، منشی وقت وزیر نفت مبلغ ۵۰۰ میلیون ریال به‌ عنوان رشوه دریافت کرد، حسین آفریده، نماینده وقت مجلس شورای اسلامی مبلغ ۸۵ میلیون تومان از نماینده شرکت کرسنت در ایران دریافت کرد تا از این قرارداد حمایت کند و حمید ظاهری، نماینده شرکت کرسنت در ایران نیز مبالغی را به افراد مختلف از جمله نمایندگان مجلس و مدیران وزارت نفت پرداخت کرد.

غفلت نظارتی و مدیریتی: سازمان‌های نظارتی نظیر دیوان محاسبات و سازمان بازرسی کل کشور، در مراحل اولیه انعقاد قرارداد نتوانستند نقش موثری در جلوگیری از تخلفات ایفا کنند. این ضعف نظارتی، فضای مناسبی برای انجام اقدامات غیرقانونی فراهم کرد.

اقدامات زنگنه در حمایت از قرارداد

برگزاری جلسات متعدد با نمایندگان شرکت کرسنت، اعطای امتیازات گسترده به شرکت کرسنت بدون تضمین منافع ملی و نادیده گرفتن هشدارهای کارشناسان در مورد پیامدهای منفی قرارداد، از جمله اقدامات زنگنه در حمایت از قرارداد مذکور بود.

پیامدهای قرارداد کرسنت برای ایران

قرارداد کرسنت پیامدهای گسترده‌ای در حوزه‌های مالی، حقوقی و بین‌المللی به‌ همراه داشت که عبارتند از:

خسارات مالی: قیمت پایین گاز در این قرارداد باعث شد تا ایران میلیاردها دلار ضرر کند. علاوه بر این، ایران در دادگاه‌های بین‌المللی به پرداخت غرامت‌های سنگین محکوم شد.

آسیب به اعتبار ملی: این پرونده به‌ عنوان مثالی از فساد و سوءمدیریت در عرصه بین‌المللی مطرح شد و باعث شد که ایران تحت فشارهای بیشتری قرار گیرد.

تعمیق فساد در ساختار مدیریتی: پرونده کرسنت نشان داد که فساد چگونه می‌تواند به‌ صورت سیستماتیک در ساختارهای مدیریتی نفوذ کند و منافع ملی را تحت تاثیر قرار دهد.

بیژن نامدار زنگنه، وزیر نفت وقت یکی از افراد کلیدی در پرونده کرسنت بود. وی به‌ عنوان مسؤول نهایی امضای قرارداد، نقش مستقیمی در تصویب این توافق داشت. زنگنه بارها از این قرارداد دفاع کرده و تاکید کرد که تصمیمات وی بر اساس منافع ملی بوده است. با این‌ حال، شواهد موجود نشان می‌دهد که زنگنه از برخی تخلفات صورت‌گرفته در جریان این قرارداد، مطلع بوده است.

کد : 1374

گروه : اخبار رسانه ها

تاریخ : 10 ماه پیش

پرینت

کپی لینک کوتاه