در حالي كشور با پديده عجيب قطعي با برنامه قبلي برق مواجه شده كه در دهههاي اخير از جيب مردم، هزينههاي معنوي و مادي زيادي براي دستيابي به انرژي پايدار هستهاي صرف شده است!
به گزارش آژانس رويدادهاي مهم نفت و انرژي"نفت ما "، اين روزها تلويزيون در حال پخش سريالي است كه در آن زندگي مجيد شهرياري از شهداي هستهاي كشورمان به تصوير كشيده شده است. شهرياري نماد توسعه همراه با مشروعيت بخشي به علم در كشوري است كه استعدادها و ظرفيتها در آن به فراواني ديده ميشود؛ اما اين استعداد به اين دليل شكوفا نميشود چون؛ پاي مديريت در آن ميلنگد.
همزمان با پخش اين سريال شاهد ارائه جدول خاموشي سراسري در كل كشور هستيم، وقتي از جدول خاموشي صحبت ميكنيم منظور قطعي پي در پي و مكرر در روزهاي داغ خرداد ۱۴۰۰ است.
چرا برق قطع ميشود؟
چرا گرفتار قطعي برق هستيم و علت كمبود نيرو در كشور چيست؟ اين پرسش محل پاسخگويي مسئولان دولتي و متوليان صنعت برق و نيرو و انرژي است. اما از آنجا كه هميشه در دولت چند صدايي وجود داشته است، علل مختلفي براي كمبود انرژي الكتريسيته عنوان ميشود. روزي صحبت از خشكسالي و كمبود آب و كاهش ذخاير آب سدهاي كشور است، روزي از فرسوده بودن تجهيزات سخن به ميان ميآيد و روز ديگر، فعاليت استخراج كنندگان رمز ارزها عامل اين وضعيت معرفي ميشود!
در اينكه يك علت براي اين خاموشيها به زبان نميآيد، معنايش اين است كه خود دولت نميداند علت اصلي چيست تا درد را از ريشه درمان كند. از همين روست كه اقدام به فرافكني در اين باره ميكنند و هر بار توجيهي براي ناكارآمدي مديريت انرژي در كشور بيان ميكنند، مانند آنچه در سطور بالا گفته شد.
در حالي صحبت از خشكسالي به ميان آمده كه سال گذشته بيان ميشد مسئولان امر نميدانند با آب اضافي ناشي از ترسالي چه كنند!
شخص ديگري استخراج بيتكوين و ديگر رمز ارزها را به عنوان متهم اصلي كمبود برق معرفي ميكند در حاليكه قوانين كشور استخراج رمز ارز را به رسميت نميشناسد و آن را اقدامي غيرقانوني عنوان ميكند و حال نميدانيم كه اين فعاليت غيرقانونيِ در خفا، از طرف كدام افراد و گروهها تا چه حد دنبال ميشود كه صنعت برق را اينگونه به چالش كشيده است.
اگر متهم اصلي فرسودگي تجهيزات است كه متوليان امر بايد پاسخگوي ترك فعل خود از ناحيه بهروزرساني تجهيزات باشند و براي اينكه در اين مدت نسبت به آن اقدامي نكردهاند حتي بايد محاكمه شوند.
افزايش مصرف برق غير عادي نيست
يكي از بهانههاي اعلامي اخير براي قطعي مكرر برق، افزايش ۲۰ درصدي مصرف برق است. البته مشخص نشده كه اين ۲۰ درصد نسبت به چه بازه زماني افزايش يافته است، اگر اعلام ميشد اين رشد نسبت به سال گذشته يا فصل گذشته رخ داده، ميتوانستيم تحليل بهتري ارائه دهيم ولي در نخستين گام، انگشت اتهامات به سمت فعاليت ماينرها براي استخراج رمز ارز نشانه رفته است كه نميتواند عامل اصلي معرفي شود. استخراج و استفاده از رمز ارزها پديدهاي جهاني است كه كشورهاي مختلفي به آن ورود كردهاند و حتي با معرفي آن به عنوان پول رسمي، براي رسيدن به توسعه اقتصادي مردم خود را تشويق به استخراج بيشتر رمز ارز ميكنند.
استخراج رمز ارز يا توسعه عمراني، هركدام دليلي براي افزايش مصرف برق هستند كه تقريبآً همه كشورها و تحقيقاً تمام كشورهاي پيشرفته و در حال توسعه، دچار آن هستند و به عنوان يكي از مؤلفههاي پيشرفت زمينههاي تأمين هميشگي آن را فراهم ميسازند. بنابراين بايد تأكيد كنيم كه هر جامعه و كشوري بر اثر پيشرفتهاي جهاني، با موضوع افزايش مصرف برق مواجه شده است و اين افزايش مصرف دليل بر قطعي و جيرهبندي برق نيست.
يقين بدانيد كه تمامي كشورها شاهد افزايش مصرف انرژي هستند و حالا كاربران شبكههاي اجتماعي به طعنه و طنز ميگويند؛ آن كشورها جدول زماني تزريق واكسن كرونا را منتشر ميكند و كشور ما جدول زماني قطعي برق مناطق را!
انرژي هستهاي ارزان است؟
يك راهكار دستيابي به انرژي مطمئن، استفاده از انرژي هستهاي است؛ همان انرژياي كه در وروديه اين مطلب اشاره غيرمستقيم به آن شد. دستيابي و استخراج انرژي هستهاي امري گران و پرهزينه است اما به محض بهرهبرداري از آن نه تنها هزينه ها را جبران ميكند بلكه بسياري از هزينههاي تحميلي ديگر را كاهش داده و فوايد بسياري را نصيب كشور ميكند.
كشور ما نيز با استناد به اين مهم، استفاده از انرژي هستهاي را در دستور كار قرار داد و حتي در دو دهه گذشته آن را "حق مسلم" ملت خود عنوان كرد. اولين گام براي داشتن انرژي هستهاي، احداث و راهاندازي نيروگاه هستهاي در پيش از انقلاب بود كه مطالعات آن انجام شد.
پس از انقلاب و در زمان جنگ، اين طرح مسكوت باقي مانده بود تا اينكه در ابتداي دهه ۷۰ و در دولت سازندگي، كار احداث نيروگاه اتمي بوشهر سرعت گرفت.
علاقمندي كشورمان براي داشتن انرژي هستهاي در كنار نگاه ايدئولوژيك نظام حاكم بر كشور كه شامل مضامين دفاع از مستضعفان و ايستادگي مقابل مستكبران است، باعث شد تا جامعه جهاني به رهبري غرب به ويژه آمريكا و همچنين كشور اسرائيل، فعاليت هستهاي ايران را با اخلال مواجه كند.
اين مقابله نامتوازن هزينههاي بسياري بر كشورمان تحميل كرده است كه گرانترين آنها ترور و شهادت دانشمندان جوان هستهاي بود؛ از جمله شهيد مجيد شهرياري كه سرنوشت زندگياش از شبكه دو سيما در حال پخش است.
براي انرژي هستهاي چقدر هزينه شده است؟
اما هزينه هاي بسيار ديگري هم براي رسيدن به انرژي پاك هستهاي داده شده است؛ دلارهاي حاصل از درآمد كلان نفتي در دهههاي ۷۰ و ۸۰ براي احداث نيروگاه اتمي بوشهر در قالب نقد و اعتبار در حساب شركتهاي دولتي روسي مينشست. غرب براي اينكه محور ايراني ـ روسي را برنده اين روند نبيند، تحريمهاي گستردهاي بر عليه ايران تحميل كرد. هدف اين تحريمها جلوگيري از رشد صنعت هستهاي ايران بود كه از عوامل اصلي رشد شاخص فلاكت، افزايش بيرويه تورم، كاهش قدرت پول ملي و ... در كشور به ويژه طي 10 سال اخير شد.
با پايان يافتن منابع مالي ناشي از فروش آزادانه نفت، در اواخر دهه ۸۰ و اوايل دهه ۹۰ كشور ميبايست تصميم جدي براي برونرفت از اين وضعيت اتخاذ ميكرد. بنابراين راه گفتوگوي مستقيم با آمريكا انتخاب شد و در نتيجه برجام به امضا رسيد كه هيچگاه كارايي و كارآمدي لازم را براي مردم و كشور نداشت. تا اينكه رئيس جمهور سابق آمريكا از برجام خارج و بزرگترين ضربه اقتصادي در تاريخ معاصر به كشور وارد شد كه شامل كاهش 10 برابري ارزش ريال به نسبت دلار است.
بنابراين هزينه هايي كه كشور و مردم بابت دستيابي به انرژي هستهاي پرداخت كردهاند بسيار فراتر از آن چيزي است كه در تصورات بگنجد اما ناراحتكننده زماني است كه بدانيم اين جهاد مقدس و اين خونهاي پاك ريخته شده و اين گرفتاري مردم در اقتصادي تضعيف شده در حالي نصيب كشور و مردم شده كه نيروگاه اتمي بوشهر حتي از تأمين برق مورد نياز خود نيز ناتوان است. اين تعبير قابل تأمل است كه؛ ما حساب خود براي دستيابي به انرژي پاك و ارزان هستهاي را روي قالب يخ و مقابل آفتاب نوشتيم و شاهد ادعا، محروميت امروز ما از انرژي برق است.
شكايت را پيش چه كسي مطرح كنيم؟
شكايت را بايد به كجا برد؟ اين مديريت ضعيف و اين توليگري غير مطمئن و اين تئوري شكست خورده را به پيش كدام مسئولان عالي بايد ببريم؟ مسئول كدام قوه جرأت اقامه دعوا عليه ناكارآمدي نيروگاه اتمي بوشهر را دارد؟ چه كسي بايد از حقوق عامهاي كه اعاده نشده، از سختيهايي كه تحميل شده و از خونهايي كه ريخته شده است دفاع كند؟
امروز جدول خاموشي مناطق تهران و كشور در حالي منتشر شده كه ما در سوداي انرژي پايدار و ارزان هستهاي تصميم رسيدن به توسعه و رفاه را داشتيم و اكنون نه تنها توسعه و رفاه را از دست دادهايم؛ بلكه داشتن بدون دردسر همان انرژي فسيلي قبلي تبديل به آرزو ميشود و چه تلخ است وقتي وعده دولتمرد شماره يك كشور در كمتر از يك سال نتيجه عكس ميدهد؛ روزي كه او گفت برق قطع نشده است، حالا برق قطع شده و نگران آب هستيم كه ميگويند قطع نميشود.