پيام نفت -رسانه خبري تحليلي نفت، گاز و انرژي : چگونه روسيه روياهاي گازي ايران را بر باد داد؟
شنبه، 24 مهر 1400 - 04:19 کد خبر:47735
پيام نفت:

 
كشورها به‌ منظور توسعه ارتباطات و پايداري روابط خود از شيوه‌هاي مختلف استفاده مي‌كنند، يكي از روش‌هايي كه ولاديمير پوتين سعي ...
چگونه روسيه روياهاي گازي ايران را بر باد داد؟

كشورها به‌ منظور توسعه ارتباطات و پايداري روابط خود از شيوه‌هاي مختلف استفاده مي‌كنند، يكي از روش‌هايي كه ولاديمير پوتين سعي دارد تا با آن روابط خود را با دنيا مستحكم كند و در عمل راهكاري براي پرهزينه كردن تحريم‌ها است، استفاده از خطوط انتقال گاز است. با توجه‌ به ماهيتي كه گاز دارد، در صورت احداث خط لوله انتقال گاز، آن كشور تا سال‌ها نسبت به مصرف گاز وابسته باقي مي‌ماند. در صورتي‌ كه خطوط انتقال گاز روسيه به هر كشوري برسد آن كشور تا سال‌ها در حوزه انرژي به روسيه وابسته مي‌ماند. يكي از مصداق‌هاي عيني اين پديده را مي‌توان در روابط روسيه و اتحاديه اروپا ديد كه در ادامه به آن مي‌رسيم. بنا به داده‌هاي ارائه شده، روسيه در سال ۲۰۲۰ حدود ۲۵ ميليارد دلار صادرات گاز داشته است كه اين عدد با توجه به كاهش قيمت سوخت در سال ۲۰۲۰ قابل درك است. در سال ۲۰۰۸ و با اوج‌گيري قيمت نفت صادرات گاز روسيه به نزديكي ۷۰ ميليارد دلار رسيده بود، پيش‌بيني مي‌شود با رشد قيمت گاز و نفت در سال ۲۰۲۱، رقم صادرات گاز نيز رشد چشمگيري داشته باشد. 

انتقال گاز روسيه به چين


در سال ۲۰۱۹ بود كه خط انتقال گاز روسيه به چين با نام «قدرت سيبري» گشايش يافت. اين خط لوله كه قرارداد آن در سال ۲۰۱۴ ميان گازپروم و شركت ملي نفت چين امضا شد، ارزشي بيش از ۴۰۰ ميليارد دلار (معادل كل توليد ناخالص داخلي ايران) تخمين زده مي‌شود. تنها هزينه احداث اين خط لوله ۵۵ ميليارد دلار برآورد مي‌شود كه اگر اين اتفاق در ايران رخ مي‌داد، تا سال‌ها مشكل تامين منابع ايران برطرف مي‌شد. بر اساس اين طرح پيش‌بيني مي‌شود از سال ۲۰۲۲ يا ۲۰۲۳ سالانه ۳۸ ميليارد مترمكعب گاز از اين طريق به چين صادر شود كه معادل نزديك به ۱۰ درصد از مصرف كل چين است. با توجه‌ به قيمت حدودي ۱۸۰ دلار به‌ ازاي هر هزار مترمكعب گاز، اين خط لوله سالانه نزديك به هفت ميليارد دلار صادرات گاز به چين خواهد داشت.

انتقال گاز روسيه به اروپا


روسيه در سال‌هاي گذشته تلاش گسترده‌اي براي صادرات گاز خود به اروپا داشته است. ميزان صادرات گاز روسيه در سال ۲۰۰۰ در حدود ۱۳۰ ميليارد مترمكعب بوده است كه اين عدد در سال ۲۰۱۹ حدود ۱۹۹ ميليارد مترمكعب بوده است. در واقع در مدت ۲۰ سال صادرات گاز روسيه حدود ۵۳ درصد رشد داشته است. با توجه‌ به اينكه عمده صادرات گاز روسيه به اروپا بوده است، مي‌توان اين رشد صادرات را به اروپا دانست. در سال ۲۰۱۹ از مجموع ۱۹۹ ميليارد مترمكعب گاز صادرشده حدود ۱۵۳.۳ ميليارد مترمكعب سهم غرب اروپا و تركيه بوده است و حدود ۴۵.۵ ميليارد مترمكعب سهم اروپاي شرقي و مركزي بوده است. با تمام مشكلاتي كه روسيه در مدت اخير با اروپا داشته و تحت تحريم‌هاي گسترده آمريكا و اتحاديه اروپا قرار گرفته است، صادرات گاز روسيه به اروپا نه‌تنها متوقف نشده است، بلكه رشد چشمگيري نيز داشته است.

شكست پروژه‌هاي انتقال گاز در ايران؛

انتقال گاز به هند و پاكستان


ايران با توجه‌ به اهميت انتقال انرژي در تامين امنيت خود، پروژه‌هاي بزرگي را در ذهن داشت كه هيچگاه نتوانست از آن به‌ درستي استفاده كند. پروژه انتقال گاز به پاكستان با عنوان خط لوله صلح با توجه‌ به اينكه ايران بخش مهمي از فرايند انتقال و لوله‌گذاري را انجام داده بود، شكست خورد. هندوستان عامل كناره‌گيري خود از اين طرح را فشار آمريكا عنوان كرد، پاكستان نيز به بهانه عدم تامين منابع مالي نتوانست به تعهدات خود پايبند باشد و در عمل اين پروژه با تمام آرزوهاي بزرگي كه براي كشورمان داشت شكست خورد. به نظر مي‌رسد در اين بخش روسيه توانست از تحريم‌ها و ضعف ايران استفاده كند و با پاكستان به‌ منظور تامين انرژي قراردادي امضا كند. بنا به اين قرارداد خط لوله ۱۱۰۰ كيلومتري گاز مايع از روسيه به سمت پاكستان احداث مي‌شود.  

انتقال گاز به اروپا


خط لوله پارس به‌ منظور انتقال گاز ايران از طريق تركيه به اروپا است كه هدف از اجراي آن انتقال روزانه ۱۱۰ ميليون مترمكعب گاز طبيعي توليدشده در پنج فاز ۲۰ تا ۲۴ ميدان پارس جنوبي به اروپا بود كه به نظر شكست‌خورده است. البته به تازگي معاون وزير نفت اشاراتي به صادرات گاز ايران به اروپا داشته است كه به نظر با واقعيت فاصله طولاني دارد. در واقع روسيه جاي خالي ايران در اين بخش را پر مي‌كند.

اقتصاد توسعه يا معيشت


كشورهاي دنيا به دو شيوه اقتصاد خود را مديريت مي‌كنند: شيوه اول كه راهكار ايران، كره شمالي و كوبا است، اقتصاد خود را نه بر اساس مزيت‌هاي نسبي، بلكه بر اساس حداقل‌سازي وابستگي به كشورهاي مختلف دنيا مديريت مي‌كند، شايد بتوان اين را با كمي تغيير همان اقتصاد مقاومتي دانست.

در سمت ديگر، كشورهاي ديگري همچون كره جنوبي، سنگاپور و بسياري از كشورهاي توسعه‌يافته جهان، اقتصاد خود را بر اساس مزيت‌هاي نسبي و تاكيد بر آن مديريت مي‌كنند. كشورهاي دنيا همچون روسيه و عربستان، با توسعه خطوط انتقال انرژي و وابسته كردن جهان به خود، سعي دارند آثار تحريم را تا حد ممكن بر خود كاهش دهند. در واقع اين كشورها راهكار تحريم نشدن خود را توسعه ارتباطات مي‌دانند.