به گزارش بي باك، امروزه موضوع مطالعات و سرمايه‌گذاري در بخش‌هاي مختلف صنايع بالادستي نفت و گاز، از مهم‌ترين اقدامات در صنعت نفت ايران و عمده كشورهاي نفت‌خيز جهان به شمار مي رود و براين اساس مخازن هيدروكربني ايران، در ميان كشورهاي عمده نفت‌خيز، با داشتن شرايط خاص نيازمند استفاده از راهكارهاي مناسب براي جذب سرمايه‌گذاري‌ها و كاهش خطر‌پذيري سرمايه‌گذاري است؛ در اين راستا بخش بالادستي پژوهشگاه صنعت نفت از سال 1386 اقدام به تهيه درخت فناوري نانو با هدف دستيابي به ميزان نفوذ نانوفناوري در تكنولوژي حفاري كرده است.
از اين رو با توجه نقش نانوها درغلبه بر چالشهاي مربوط به حفاري و توليد و كاربرد نانوفناوري در سيالات حفاري، اجراي چنين طرحي اهدافي چون افزايش سرعت حفاري، بهبود خواصي سيالات با استفاده از نانوافزودني‌ها، بهبود خاصيت انتقال توان هيدروليكي و تامين دانسيته لازم با نانوپودرهايي با وزن مخصوص مناسب و رفع مشكلات خورندگي، خاصيت روان‌كاري و هرزروي را به دنبال خواهد داشت.
با استفاده از نتايج مطالعات اوليه و نقشه راه فناوري نانو در بخش حفاري، پيشنهاد انجام پروژه هاي تحقيقاتي آزمايشگاهي به مديريتهاي مختلف شركت ملي نفت ارسال شد و در نهايت شركت ملي مناطق نفت خيز جنوب، با اجراي 2 پروژه موافقت كرد.
محمد سليماني رئيس مركز طرح هاي تكنولوژي حفاري در پژوهشگاه صنعت نفت به تشريح پروژه تدوين دانش فني، ساخت و بررسي عملكرد نانو افزايه ها در كاهش تقابلات سازندهاي رسي و شيلي با سيال حفاري و كاهش جذب آب و تورم آنها و توليد نيمه صنعتي افزايه هاي پرداخت.
وي با بيان اينكه سازندهاي حفاري را شيلهاي مشكل ساز تشكيل مي دهند كه از چالشهاي بزرگ صنعت حفاري به حساب مي آيند ادامه داد: عمده مشكل شيل هاي متورق با قرار گرفتن در مجاورت سيالات حفاري (به ويژه پايه آبي) شامل ناپايداري و تنگي ديواره، گير لوله هاي حفاري، توپي شدن مته، مشكل تميزسازي، گشادگي و بزرگي قطر چاه، ايجاد شكاف، هرزروي سيال و نيز كنترل چاه است كه سبب افزايش زمان حفاري و نهايتا هزينه هاي فراوان خواهد شد.
سليماني افزود: بررسي اثرات سيال حفاري (با افزايه هاي نانو مقياس ) بر سازندهاي در حال حفاري به ويژه رسها و شيل هاي حساس به آب، به دليل شناسايي و ارزيابي مكانيزمهاي مختلف آسيب سازند ناشي از اين فرآيند كه منجر به ناپايداري ديواره ها و مشكلات ديگر در عمليات حفاري مي شود از اهداف اصلي اين تحقيق است. همچنين حركت و توليد علم و دستيابي به مالكيت فكري در سطوح ملي و بين المللي در زمينه روشهاي جديد كاهش تورم لايه هاي شيلي مناطق عمليات حفاري از ديگر اهداف طرح خواهد بود.
به گفته وي هر چند كه انواع مختلفي از مواد و افزايه ها در طراحي سيالات حفاري بمنظور كنترل شيلهاي مشكل ساز در دنيا توليد و استفاده مي شوند اما نانوذرات جايگزين و هدف اين پروژه مي تواند كارايي بالا داشته و فقط در كشور توليد و از نوع مواد استراتژيك محسوب شود.
رئيس مركز طرح هاي تكنولوژي حفاري در پژوهشگاه صنعت نفت با بيان اينكه در اين شرايط از تحريم ها تهيه مواد از طريق منابع خارجي يا امكان‌پذير نيست و يا حداقل به سختي و با هزينه‌هاي گزاف امكان پذير است ادامه داد: در اين پروژه ساخت افزايه ها با همكاري مراكز مختلف علمي و پژوهشي داخل (مركز تحقيقات نانو تكنولوژي به عنوان دارنده رتبه اول كشوري در توليد نانو مواد و همچنين دانشگاهها و مركز علمي با فعاليتهاي پژوهشي مرتبط) اجرا شده و مدلسازي فيزيكي اثرات سيال حفاري برسازند با استفاده از دستگاه ارتقاء يافته و مدرن موجود استفاده مي شود.
وي گفت: مي توان چنين ادعا كرد كه حتي در خصوص بومي سازي دانش فني توليد اين مواد در داخل كشور تا بحال هيچ اقدام اساسي صورت نگرفته و بكارگيري اين فناوري قابليت توليد محصولات جديد بر اساس نياز صنعت نفت را افزايش و علاوه بر رفع مشكلات عديده در اين صنعت به ويژه بخش حفاري و تكميل چاه، عدم نياز به محصولات خارجي را نيز فراهم مي كند.