دنیای اقتصاد : مصرف انرژی الکتریسیته، تقاضای واقعی انرژی است که در منابع موجود برق ایجاد می شود. بر اساس گزارش اداره اطلاعات انرژی ایالات متحده (EIA)، مصرف جهانی برق همچنان در حال افزایش است و سرعت آن بیشتر از رشد جمعیت جهان است. این امر نشان دهنده افزایش میانگین مصرف برق برای هر نفر (سرانه مصرف برق) در سراسر جهان است. تقریبا تمام افزایش مصرف جهانی به افزایش مصرف برق در کشورهای در حال توسعه خارج از سازمان همکاری اقتصادی و توسعه (OECD) نسبت داده می شود و رشد مصرف جهانی برق با رشد اقتصادی مرتبط است. افزایش در مصرف سرانه برق منعکس کننده تغییرات در ترکیب اقتصاد کشورها، مانند تقاضای رو به رشد برای لوازم خانگی، روشنایی و تهویه مطبوع است.

در سال 2000، مصرف خالص جهانی برق به 13277 میلیارد کیلووات ساعت رسید که این رقم در سال 2017 به 22347 میلیارد کیلووات ساعت افزایش یافت. در حالی که مصرف برق جهان در نیم قرن گذشته به طور مداوم رشد داشته، در سال 2022 به حدود 25500 تراوات ساعت رسیده است. این در حالی است که بین سال های 1980 تا 2022، مصرف برق بیش از سه برابر شده، در حالی که جمعیت جهان تقریبا به 8 میلیارد نفر رسید. مصرف برق در کل سال 2022 با کاهش بیشتر در نیمه دوم سال 4.1درصد افت داشت. تولید از منابع انرژی متعارف 5.7درصد کاهش یافت در حالی که تولید از انرژی های تجدیدپذیر به میزان قابل توجهی افزایش یافت و رشد 8.6درصدی را تجربه کرد. در این سال میانگین قیمت عمده فروشی برق به مراتب بالاتر از سال قبل و 235.45 یورو در مگاوات ساعت بود که 143.1درصد افزایش داشت.

چین، ایالات متحده، هند و ژاپن بیش از نیمی از سهم جهانی مصرف برق را به خود اختصاص داده اند. برق بیش از 20درصد از مصرف انرژی نهایی جهان در سال 2022 را به خود اختصاص داده است که نفت کمتر از 40درصد، زغال سنگ کمتر از 9درصد، گاز طبیعی کمتر از15درصد، سوخت های زیستی کمتر از 10درصد و سایر منابع مانند گرما، برق خورشیدی، برق بادی و زمین گرمایی، بیش از 5درصد است. کل مصرف نهایی برق در سال 2022 به طور نابرابر بین بخش های صنعت(42.2درصد)، مسکونی (26.8درصد)، تجاری و خدمات عمومی (21.1درصد)، حمل ونقل (1.8درصد) و سایر بخش ها یعنی کشاورزی و ماهیگیری (8.1درصد) تقسیم شده است.

مصرف نهایی تقسیم بر تعداد ساکنان، مصرف سرانه یک کشور را تامین می کند. در اروپای غربی، این میزان بین 4 تا 8 مگاوات ساعت در سال است. در اسکاندیناوی، ایالات متحده، کانادا، تایوان، کره جنوبی، استرالیا، ژاپن و بریتانیا، مصرف سرانه بالاتر است. اما در کشورهای در حال توسعه بسیار کمتر است. متوسط جهان در سال 2022 حدود 3 مگاوات ساعت در سال بود. سطوح مصرف بسیار پایین، مانند اندونزی و فیلیپین، نشان می دهد که بسیاری از ساکنان این کشورها به شبکه برق متصل نیستند، و به همین دلیل است که برخی از پرجمعیت ترین کشورهای جهان از جمله نیجریه و بنگلادش معمولا در لیست مصرف سرانه حضور ندارند.

سهم انرژی های تجدیدپذیر در ترکیب انرژی جهانی از سال 2010 با 10درصد افزایش به نزدیک به 30درصد رسیده است. در سال 2022، سهم انرژی های تجدیدپذیر در ترکیب انرژی جهانی مجددا افزایش یافت و به 30درصد رسید که 10درصد بالاتر از سطح 2010 است. سهم انرژی های تجدیدپذیر در ترکیب برق از لحاظ تاریخی در کشورهای دارای منابع بزرگ برق آبی مانند برزیل، کلمبیا، کانادا، نیوزیلند، سوئد یا نروژ بالاست. در کشورهای دیگر، سیاست های جاه طلبانه انرژی های تجدیدپذیر و کاهش هزینه های تولید برق برای فناوری های خورشیدی و بادی، تولید برق تجدیدپذیر را تحریک کرده و سهم انرژی های تجدیدپذیر را به میزان قابل توجهی در ترکیب نیرو افزایش داده است. سهم انرژی های تجدیدپذیر در ترکیب برق کشورهای جهان 22درصد افزایش یافت که 31درصد در استرالیا، در شیلی 55 درصد، در ایالات متحده 22درصد، چین 31 درصد، ژاپن 22 درصد، تایلند 18درصد و در آفریقای جنوبی به 10درصد رسید.

چین بزرگ ترین مصرف کننده برق در جهان است که سالانه بیش از5.934 تریلیون کیلووات ساعت انرژی مصرف می کند. چین تقریبا یک چهارم مصرف جهانی انرژی را به خود اختصاص داده است. داده های اداره ملی انرژی چین نشان می دهد در سال 2022 مصرف برق چین 3.6درصد در سال نسبت به سال گذشته اش افزایش یافت و به 8637 تراوات ساعت رسید که به شدت از رشد 10.3درصدی در سال 2021 کمتر است. این کشور به دلیل استفاده از زغال سنگ شناخته شده است، اما در سال های اخیر به سمت گاز طبیعی و منابع انرژی تجدیدپذیر نیز روی آورده است. فعالان بازار این کاهش را به رشد اقتصادی ضعیف تر و محدودیت های مرتبط با کووید-19 نسبت دادند که مصرف برق را در این کشور محدود کرد. مصرف برق در صنایع اولیه، ثانویه و سوم چین به ترتیب 114.6تراوات ساعت،5700.1 تراوات ساعت و1485.9 تراوات ساعت در سال 2022 ثبت شده است که نشان دهنده افزایش سالانه 10.4درصدی، 1.2 درصدی و 4.4 درصدی است.

مصرف برق خانگی در چین با 14.8درصد افزایش به 1336.6تراوات ساعت رسید. داده های NEA نشان داد که ظرفیت تولید برق نصب شده در چین 7.8درصد نسبت به سال گذشته افزایش یافته و به 2564.1گیگاوات در پایان دسامبر رسیده است. ظرفیت انرژی حرارتی که شامل نیروگاه های زغال سنگ سوز و گاز طبیعی می شود، 2.7درصد افزایش یافت و به 1332.4 گیگاوات رسید. رشد ظرفیت تولید برق تجدیدپذیر با افزایش 5.8درصدی،28.1درصدی و 11.2درصدی به ترتیب به 413.5گیگاوات، 329.6 گیگاوات و365.4گیگاوات افزایش یافت، در حالی که ظرفیت انرژی هسته ای با رشد 4.3 درصدی به55.5گیگاوات افزایش یافت. همچنین مجموع ظرفیت تولید انرژی های تجدیدپذیر نصب شده چین در سال 2022 بیش از 1200 گیگاوات بود و ظرفیت تولید برق آبی، نیروی بادی، انرژی خورشیدی و انرژی زیست توده این کشور در رتبه اول در جهان قرار دارد.

مصرف برق در ایالات متحده در سال 2022 در مجموع به 4050 تراوات ساعت رسید که بالاترین مقدار در دوره مورد بررسی است. ارقام نشان دهنده مصرف نهایی برق است که مجموع فروش خرده فروشی و استفاده مستقیم از برق توسط واحد تولیدکننده است. انتظار می رود مصرف برق در ایالات متحده در دهه های آینده همچنان افزایش یابد. اما کدام بخش ها بیشترین مصرف برق را در ایالات متحده دارند؟ مصرف اغلب با رشد اقتصادی همراه بوده است. با این وجود، به رغم افزایش فراگیر لوازم الکترونیکی مصرفی قابل شارژ، پیشرفت های فن آوری در بهره وری و استانداردهای لوازم جدید منجر به تثبیت مصرف برق شده است.

بیشترین مصرف برق در بخش مسکونی و پس از آن بخش تجاری این کشور است. در سال 2022، حدود 4231 میلیارد کیلووات ساعت (یا حدود 4.23تریلیون کیلووات ساعت) برق در تاسیسات تولید برق در مقیاس شهری در ایالات متحده تولید شد. حدود 60درصد از این تولید برق از سوخت های فسیلی - زغال سنگ، گاز طبیعی، نفت و گازهای دیگر و حدود 18درصد از انرژی هسته ای و حدود 21درصد از انرژی های تجدیدپذیر بود. براساس گزارش اداره اطلاعات انرژی ایالات متحده در سال 2022، 61میلیارد کیلووات ساعت برق اضافی از سیستم های فتوولتائیک خورشیدی در مقیاس کوچک به شبکه برق این کشور وارد شده است.

هند سومین مصرف کننده بزرگ برق است که با توجه به اینکه این کشور دومین کشور پرجمعیت جهان است، جای تعجب ندارد که انتظار می رود مصرف برق این کشور تا سال 2030 به 4 تریلیون افزایش یابد. داده های دولتی نشان می دهد که مصرف برق این کشور با 9.5درصد رشد به 1503.65تراوات ساعت در سال 2022 رسید که عمدتا به دلیل افزایش تقاضا در بحبوحه افزایش فعالیت های اقتصادی است. بر اساس داده های منبع تغذیه از سازمان مرکزی برق (CEA) مصرف برق هند 1374.02میلیارد واحد (BU) در سال 2022-2021 بود. هند با9.83درصد افزایش سالانه در سال 2022 بیشترین رشد سالانه انرژی های تجدیدپذیر را داشته است. ظرفیت نصب شده انرژی خورشیدی در 9 سال گذشته 24.4برابر افزایش یافته است و تا ژوئیه 2023 به 67.07گیگاوات رسیده است. ظرفیت نصب شده انرژی های تجدیدپذیر (از جمله آبی) در هند از سال 2014 حدود 128درصد افزایش یافته است. ظرفیت نصب شده برای انرژی های تجدیدپذیر شامل برق بادی 42.8گیگاوات، برق خورشیدی67.07 گیگاوات، زیست توده 10.2 گیگاوات، برق آبی کوچک 4.94گیگاوات، برق آبی بزرگ 46.85گیگاوات است.

هند هدفی را برای کاهش شدت کربن در اقتصاد کشور تا پایان دهه به میزان کمتر از 45 درصد، دستیابی به 50درصد انرژی الکتریکی تجمعی تا سال 2030 از انرژی های تجدیدپذیر و دستیابی به انتشار خالص کربن صفر تا سال 2070 تعیین کرده است. همچنین هدف هند 500 گیگاوات ظرفیت نصب شده انرژی های تجدیدپذیر و تولید پنج میلیون تن هیدروژن سبز تا سال 2030 است. حدود 57 پارک خورشیدی با ظرفیت مجموع 39.28گیگاوات در هند تایید شده است.

ژاپن با 1132 تراوات ساعت مصرف برق در سال 2022 چهارمین مصرف کننده برق در جهان در این سال بود. ژاپن همچنین سومین مصرف کننده بزرگ نفت و چهارمین مصرف کننده بزرگ زغال سنگ در جهان است. پس از فاجعه هسته ای فوکوشیما دایچی این کشور در سال 2011، افزایش قابل توجهی در مصرف و تولید برق داشته است. روسیه نیز در این سال حدود 934 تراوات ساعت برق مصرف می کند. روسیه یکی از بزرگ ترین مصرف کنندگان و تولیدکنندگان زغال سنگ در جهان است و همچنین دارای برخی از بزرگ ترین ذخایر گاز طبیعی در جهان است. سوخت های فسیلی در حال حاضر بر صنعت انرژی روسیه تسلط دارند، اما این کشور در تلاش است تا به منابع انرژی تجدیدپذیر بیشتری اضافه کند.

بر اساس چشم انداز بین المللی انرژی اداره اطلاعات انرژی (EIA)، انتظار می رود مصرف جهانی انرژی بین سال های 2022 تا 2050 به میزان 34درصد افزایش یابد و از پیشرفت ها در بهره وری انرژی پیشی بگیرد. رشد جمعیت جهانی، افزایش تولید منطقه ای و استانداردهای زندگی بالاتر به افزایش مصرف کمک می کند و منجر به افزایش 15 درصدی انتشار دی اکسید کربن جهانی از انرژی تا سال 2050 می شود.

رشد جمعیت در آفریقا، هند و آسیا-اقیانوسیه متمرکز است که مجموعا 94درصد از 1.7میلیارد نفری که تا سال 2050 به جمعیت جهان اضافه می شود، کمک می کند. انتظار می رود منابع غیرفسیلی مبتنی بر سوخت های فسیلی، از جمله انرژی هسته ای و انرژی های تجدیدپذیر، تا سال 2050 انرژی بیشتری تولید کنند، اما انتظار نمی رود که این رشد بر اساس قوانین و مقررات کنونی، انتشار دی اکسید کربن مرتبط با انرژی را کاهش دهد. پیش بینی می شود سوخت های فسیلی حدود 70درصد از کل انرژی اولیه را در سال 2050 تامین کنند که نسبت به سال 2022، بالغ بر 79درصد کاهش یافته است.