ترکیه از نظر استفاده از چشمه های آب گرم و گرمای ژئوترمال در رده ۵ کشور اول جهان قرار دارد. چهار کشور دیگر به ترتیب استفاده از انرژی زئوترمال عبارتند از: ایالات متحده آمریکا؛ سوئد؛ چین و ایسلند. انرژی ژئوترمال بدلیل جدید، قابل باز یافت، مداوم، بی پایان، ارزان، قابل اعتماد و دوستدار محیط زیست بودن یک انرژی سبز، محلی و رده اول می باشد. انرژی که در نتیجه گرمای انباشته شده در لایه های مختلف زمین و به شکل مستقیم و یا غیرمستقیم از گاز طبیعی، بخار و آب گرم حاوی مواد شیمایی بدست می آید، انرژی ژئوترمال نامیده می شود. منابع انرژی ژئوترمال در تولید انرژی برق، سیستم های مرکزی گرمازا و یا سرمازا، گرم کردن محیط گلخانه ها، تولید مواد معدنی و شیمیایی همانند دی اکسید کربن، کود حیوانی، لیتیوم، آب سنگین و هیدروژن، سیستم های آب گرم با اهداف درمانی و توریستی، پرورش ماهی در دماهای پایین و تولید آب های حاوی مواد معدنی مورد استفاده قرار می گیرند.

منابع ژئوترمال جزو منابع طبیعی بوده، تمیز و دوستدار محیط زیست هستند و از آنجایی که در تولید این انرژی هیچگونه عمل سوختن روی نمی دهد، بدین دلیل میزان انتشار گازهای زهرآلود در تولید این انرژی نزدیک به صفر می باشد. این نوع از انرژی جهت گرم کردن محیط خانه ها و گلخانه ها و نیز جهت استفاده در کشاورزی و زراعت بسیار مناسب و ایده آل می باشد و مستقل از شرایط آب و هوایی و اقلیمی نظیر باد، باران و خورشید، آماده استفاده می باشد. در مقایسه با انرژی فسیلی و یا سایر انواع انرژی خیلی ارزان بوده و از آنجایی که حاوی خطراتی همچون انفجار، آتش سوزی و مسموم کردن نمی باشد، بسیار قابل اعتماد است. همچنین به دلیل فراهم کردن زمینه بهره وری به میزان ۹۵ درصد، نیاز به فضای تاسیسات بسیار کوچکتر در مقایسه با انرژی خورشیدی، بادی و فسیلی، عدم تاثیرپذیری از جنگها و حوادث منطقه ای و بین المللی بدلیل صد در صد محلی بودن و تمیز و راحت بودن استفاده از آن در مناطق مسکونی دارای امتیازات فراوانی است.

فعالیتهای مربوط به استفاده از انرژی ژئوترمال برای اولین بار در منطقه اژه و ازمیر آغاز شد. سپس با هدف کاستن از میزان وابستگی به گاز طبیعی، تلاشها در جهت افزودن بر میزان استفاده از انرژی زئوترمال افزوده شد و در این چارچوب قانون ژئوترمال در تاریخ ۱۳/۰۶/۲۰۰۸ بمورد اجرا گذارده شد. بدین ترتیب ترکیه که از این نقطه نظر در موقعیت برتری در مقایسه با سایر کشورها قرار دارد، با توسعه روزهای ژئوفیزیک سعی کرد از این پتانسیل خود به نحوی بسیار بالا استفاده نماید.

استان آیدین از نظر انرژی ژئوترمال در رده اول اروپا و رده هفتم جهان قرار دارد و از پتانسیل بالایی برخوردار است. در این راستا، طی سالهای اخیر تانر ییلدیز وزیر انرژی و منابع طبیعی ترکیه در شهرستان گرمنجیک از توابع استان آیدین بزرگترین نیروگاه انرژی ژئوترمال ترکیه و دومین نیروگاه بزرگ اروپا و نیز در شهرستان اینجیرلی اووا سانترال بیوانرژی را که از ظرفیت کار بر روی ۴۰۰ تن کود حیوانی برخوردار است، افتتاح کرد. تانر ییلدیز با ایراد سخنرانی در مراسم افتتاحیه نیروگاه انرژی زئوترمال با تاکید بر اینکه ترکیه کشوری بیگانه با انرژی ژئوترمال نمی باشد، اظهار داشت: تولید انرژی برق از منابع ژئوترمال به ۴۲۸ مگاوات رسیده و هدف رساندن آن به هزار مگاوات می باشد. تانر ییلدیز همچنین تاکید که نیروگاه های تاسیس شده و سرمایه گذاریهای بعمل آمده در رفع نیاز ترکیه به انرژی بسیار مهم خواهد بود. 

یکی دیگر از تاسیسات بسیار مهم افتتاح شده در آیدین، سانترال بیوانرژی می باشد که با حمایت آژانس توسعه منطقه اژه وارد فعالیت شد. در این نیروگاه روزانه بر روی ۴۰۰ تن کود حیوانی بدست آمده از ۶ هزار گاو کار شده و انرژی برق و گاز تولید می گردد. این تاسیس که سالانه از پتانسیل تبدیل ۱۱۰ هزار تن کود حیوانی به انرژی برخوردار است، انرژی برق تولید شده، نیاز برق نزدیک به ۵ هزار خانوار را تامین می کند. کود حیوانی باقیمانده از تولید انرژی برق و گاز نیز بسته بندی شده و جهت استفاده در مزارع و زمینهای کشاورزی ارسال می گردد.

تانر ییلدیز با ایراد سخنرانی در مراسم افتاحیه نیروگاه بیوانرژی اظهار داشت: ترکیه بیش از ۷۰ هزار مگاوات از نیاز خود به انرژی را تولید می کند. میزان انرژی تولید شده از فضولات حیوانی طی یک سال معادل انرژی بدست آمده از ۱.۴ میلیون تن نفت می باشد. یعنی اگر مصرف سالانه انرژی در ترکیه را نزدیک به ۱۲۵ الی ۱۳۰ میلیون تن نفت در نظر بگیریم، می بینیم که این رقمی بسیار بالاست. ترکیه طی ۱ سال، ۱۵۷ میلیون تن فضولات حیوانی انباشته می کند. بنابراین باید علاوه بر منابع تولید انرژی بادی، خورشیدی و ژئوترمال باید به تولید انرژی از بیوانرژی نیز اهمیت دهیم.

نویسنده: حسین قراملکی عضو هیات علمی رشته اقتصاد دانشگاه کارابوک

مترجم: فریبا اوغوز