به گزارش خبرنگار حوزه نفت و انرژی گروه اقتصاد خبرگزاری آنا، اُفت فشار مخازن گاز در پارس جنوبی از سال گذشته آغازشده و به گفته کارشناسان این اُفت فشار در سال‌های آینده با روند صعودی شدت خواهد یافت. جواد اوجی وزیر نفت کمبود تولید گاز در سال جاری را روزانه ۲۰۰ میلیون مترمکعب برآورد کرده است، با احتساب مصرف گاز در بخش خانگی، صنعت و کشاورزی به نظر می‌رسد گاز مازادی برای تأمین سوخت نیروگاه‌ها وجود ندارد و به‌تبع آن احتمال خاموشی نیز افزایش خواهد یافت.

وزیر نفت در نشست کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی علاوه بر اُفت فشار مخازن از کاهش ۳۰ درصدی سطح مخازن نگهداری سوخت مایع نیروگاه‌ها خبر داد. این کمبود گاز و سوخت مایع وزارت نفت را در شرایط سختی برای تأمین نیاز داخل مواجه کرده است.

کمبود گاز ابرچالش پیش روی وزارت نفت

فرزاد کرمانی نایب‌رئیس انجمن شرکت‌های مهندسی و پیمانکاری نفت، گاز و پتروشیمی، نیز با ابر چالش خواندن کمبود گاز در زمستان، واردات گاز از ترکمنستان را ناکافی دانست. وی «سیاست ترکمنستان را قطع گاز در فصل سرما عنوان کرد که با قطع گاز، قیمت آن را نیز افزایش خواهد داد».

 

بر اساس آمارهای مرکز پژوهش‌های مجلس، دولت سال گذشته به خاطر کمبود گاز، ۶ میلیارد لیتر سوخت مازوت (نفت کوره) را در نیروگاه‌ها استفاده کرد که موجب آلودگی شدید هوای کلان‌شهرها شد. نیروگاه‌های برق ایران نیز سال گذشته ۱۱ میلیارد لیتر گازوئیل سوزاندند. عمده کمبود گاز در شبکه مربوط به افزایش سه برابری مصرف به دلیل استفاده از وسایل گازسوز در فصل زمستان است. مطابق آمارهای ارائه‌شده از ۲۳۳ میلیارد مترمکعب مصرف گاز طبیعی کشور در سال گذشته، ۱۲۲ میلیارد مترمکعب سهم بخش خانگی، تجاری و صنایع غیر عمده، ۲۴ میلیارد مترمکعب سهم صنایع عمده و ۶۶ میلیارد مترمکعب گاز است.

گاز ۷۸ درصد از انرژی موردنیاز بخش خانگی را تأمین می‌کند و با افزایش مصرف گاز در بخش خانگی، شبکه گاز با قطعی‌های متوالی مواجه بود، این موضوع تا پیش از سال ۹۲ بسیار شدید بود، به‌طوری‌که حتی باوجود قطع گاز همه صنایع و حتی کاهش خوراک پتروشیمی‌ها، گاز تولیدی کشور کفاف مصرف بخش خانگی را نمی‌داد این کمبود با افزایش برداشت از پارس جنوبی حل شد.

کاهش سرمایه‌گذاری در میادین گازی

با پیشی گرفتن مصرف از تولید طی ۲ زمستان گذشته کمبود گاز مجدداً به معضلی جدی تبدیل شده است. درواقع به نظر می‌رسد به‌غیراز رشد مصرف، در سمت عرضه نیز مشکلاتی وجود دارد که احتمالاً به تحریم‌ها بی‌ربط نباشد به‌عبارت‌دیگر به دلیل عدم توانایی کشور برای صادرات میعانات گازی وزارت نفت مجبور به کاهش تولید گاز شده است.

---

بیشتر بخوانید:

تا پایان دولت سیزدهم، ظرفیت پالایشی کشور ۲و نیم برابر خواهد شد

---

میعانات گازی نوعی نفت سبک است که همراه با گاز تولید می‌شود، در شرایطی که صادرات این نوع نفت با تحریم مواجه است و به گفته سخنگوی اتحادیه صادرکنندگان نفت و پتروشیمی صادرات میعانات به صفر رسیده است از این رو ذخایر خشکی و روی آب مملو از میعانات است، تنها راهکار برای جلوگیری از انباشت میعانات گازی کاهش تولید گاز است. از سوی دیگر با افزایش طول عمر میادین گازی، بسیاری از میدان‌ها نیازمند سرمایه‌گذاری مجدد است و به دلیل کاهش درآمدهای جاری، سرمایه‌گذاری در صنعت گاز، طی سال‌های اخیر با کاهش محسوسی مواجه شده است.

کاهش خوراک پتروشیمی ها محتمل است

کمبود گاز به‌صورت سلسه‌وار بخش‌های دیگر را نیز تحت تأثیر قرار خواهد داد. بنا به آمار اعلام‌شده صنعت پتروشیمی روزانه در حدود ۵۵ میلیون مترمکعب معادل ۷.۶ درصد از گاز تولیدی کشور را مصرف می‌کند. از این میزان حدود ۲۰ میلیون مترمکعب آن به‌عنوان خوراک و ۳۳ میلیون مترمکعب نیز به عنوان سوخت به مصرف می رسد،‌به دلیل نقش مهم صنعت پتروشیمی در تامین ارز، معمولاً خوراک گاز پتروشیمی‌ها در انتهای صف قطع گاز قرار دارد،طی سال‌های گذشته با افزایش تولید گاز در پارس جنوبی، صنایع پتروشیمی مشکلی برای تامین خوراک نداشتند اما از سال گذشته مشکل کمبود خوراک گازی باز به سراغ صنایع پتروشیمی بازگشت، سال گذشته ابتدا خبر توقف تولید ناشی از قطع گاز، در پتروشیمی خراسان و پردیس منتشر شد، بعد مبین‌ انرژی خلیج‌فارس به‌عنوان واحدهای یوتیلیتی خبر از کاهش خوراک گاز داد و این به معنای مشکل خوراک در بسیاری از مجتمع‌های پتروشیمی ازجمله بزرگ‌ترین واحد متانول سازی کشور یعنی پتروشیمی زاگرس بود. پتروشیمی مرجان و شیراز نیز خبر از قطع تولید داده بودند. با توجه به‌شدت یافتن کمبود گاز کشور طی امسال ، توقف و کاهش تولید در صنعت پتروشیمی امری حتمی است.

سال گذشته با راه‌اندازی پتروشیمی کاوه، ‌ ایران در مسیر کسب بزرگ‌ترین تولیدکننده متانول در جهان قرار گرفت اما کاهش خوراک گاز می‌تواند سیگنالی برای افزایش هرچه بیشتر قیمت متانول و اوره در بازارهای جهانی باشد و علی‌رغم راه اندازی کارگروه اُوره برای یکسان کردن قیمت‌ها سهم پتروشیمی‌ها از این بازار کاهش خواهد یافت.

کاهش ۵۰ درصدی تولید فولاد

اثرات منفی کاهش تولید گاز، یقه صنعت را نیز خواهد گرفت در سال گذشته میزان مصرف گاز در بخش صنعت حدود ۱۷۰ میلیون مترمکعب اعلام شد و با توجه به کمبود منابع گازی یکی از صنایعی که با مشکلات فراوانی برای تامین سوخت مواجه خواهد بود، صنعت فولاد است. میزان گاز مصرفی این صنعت ۴۳ میلیون مترمکعب برآورد می‌شود. با کمبود گاز در کشور، فولادسازی مبارکه اخیراً اعلام کرد که با کاهش دریافت سوخت میزان تولید فولاد نیز کاهش خواهد یافت،‌ فولاد سازی برخلاف نیروگاه برق حرارتی نمی‌تواند از سوخت مایع برای فعالیت خود استفاده کند،‌بنا به آمارهای اعلام شده این شرکت در سال گذشته نزدیک به ۵۰ روز گاز کمتری دریافت کرد، سایر شرکت‌های تولید فولاد نیز با این مشکلات مواجه هستند و کاهش تولید در این صنعت می‌تواند درآمدهای فولادسازان را کاهش دهد.

سهم نیروگاه‌های برق حرارتی تقریبا صفر است

میزان مصرف گاز در نیروگاه‌های برق حرارتی روزانه حدود ۲۰۰ میلیون مترمکعب است این میزان برابر است با کمبود روزانه گاز در شبکه به عبارت دیگر در صورت تامین سوخت سایر بخش‌ها عملا سوختی برای نیروگاه‌ برق وجود ندارد،‌نیروگاه‌های برق حرارتی می‌توانند از سوخت مایع استفاده کنند اما به دلیل قیمت بیشتر نسبت به گاز و افزایش هزینه تعمیرات، وزارت نیرو تمایل چندانی به استفاده از سوخت مایع ندارد از سوی دیگر به دلیل آلایندگی فراوان،‌محیط زیست نیز محدودیت‌های برای مصرف سوخت مایع تعریف کرده است، با توجه به کمبود گاز در شبکه استفاده از سوخت مایع امری اجتناب‌ناپذیر در نیروگاه‌ها است و شاید در بهترین حالت بتوان ۵۰ درصد سوخت نیروگاه‌های برق را گاز تامین کرد.