به گزارش میز نفت ، مجتبی توانگر عضو کمیسیون اقتصادی مجلس و رئیس کمیته اقتصاد انرژی مجلس در گفتگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس درباره مطالعات فنی و اقتصادی طرح جامع پروپیلن گفت: در ابتدا باید به این نکته اشاره کرد که متاسفانه برخی از مسئولان و مدیران وزارت نفت و شرکت‌های تابعه آن و همچنین برخی از مسئولان استانی، پیش از آن که طرح‌های پتروشیمی پلی‌پروپیلن مرودشت، امیرآباد و اسلام‌آباد غرب، مراحل مطالعاتی و قانونی را به طور کامل طی کنند، در رسانه‌ها پیرامون آن مصاحبه‌ها و خبرهای متعددی منتشر کرده‌اند که گویا این پروژه‌ها در آستانه بهره برداری هستند.

وی افزود: در حالی که واقعیت این است که پروژه‌های فوق به دلایل مختلفی موفق به دریافت خوراک نگردیده‌اند و در مرحله‌ای هستند که ابتدائا باید اقتصادی بودن آنها احراز شود. تجارب تلخ خطوط اتیلن غرب، دنا و مرکزی، ضرورت توجه و دقت مسئولان در تصمیمات اقتصادی در تعریف پروژه‌های جدید را بیش از پیش عیان کرده است.

توانگر گفت: اظهارنظرها پیرامون احداث سه خط تولید پروپیلن یاد شده در حالی است که هیچ یک از این سه پروژه در طرح راهبردی وزارت نفت موسوم به جهش سوم وجود نداشته‌اند. علاوه بر اشکالات متعدد طرح جهش سوم که در این سه پروژه نیز به چشم می‌خورد، باید گفت که دیده نشدن موارد یاد شده در طرح جهش سوم نشانگر تناقضات استراتژیک دولت و وزارت نفت در حوزه پتروشیمی است.

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس اشاره کرد: زنجیره خوراک و متوازن نمودن آن در صنعت پتروشیمی امری یک شبه نیست و نیازمند برنامه‌ریزی بلندمدت است. در آخرین مطالعات منتشر شده شرکت ملی پترشیمی، اثری از برخی از این پروژه‌ها دیده نمی‌شود و تعریف خلق الساعه آنها نگرانی‌های متعددی را از بابت توجیه فنی اقتصادی و منافع ملی ایجاد کرده است.

*مکان‌یابی پروژه‌های طرح تولید پروپیلن، فاقد مطالعات اقتصادی است

رئیس کمیته اقتصاد انرژی مجلس گفت: مناطق انتخاب شده برای این سه پروژه در استان‌های مازندران، کرمانشاه و فارس، فاقد زنجیره مناسب برای واحدهای میان‌دستی و پایین‌دستی بوده و برنامه‌ای برای آن تدوین نشده است و خروجی آنها در اغلب موارد با انتقال به جنوب کشور یعنی عسلویه یا بندرعباس، صادر می ‌شود. این یعنی، منابع کشور صرف انتقال ماده اولیه از عسلویه به مناطقی با فاصله صدها و حتی بیش از هزار کیلومتر، فرآوری در مقصد و سپس صرف هزینه گزاف برای انتقال محصولات به مبدا و سپس صادرات می‌شود.

وی اظهار داشت: لازم به ذکر است که فاصله منبع تامین خوراک یعنی عسلویه تا مرودشت نزدیک به 400 کیلومتر، تا اسلام‌آباد حدود 1000 کیلومتر و تا بندر امیرآباد بیش از 1500 کیلومتر است. با اجرای متمرکز این پروژه‌ها در هاب‌ها و قطب‌های اصلی پتروشیمی کشور، توسعه پارک‌های پروپیلن تسهیل می‌گردد و با ارزش افزوده بالاتر قابل اجرا خواهد بود.

توانگر ادامه داد: از سوی دیگر، انجام هر فعالیت تولیدی و صنعتی وابسته به تامین خوراک است و دسترسی به خوراک مزیت اصلی در تولید به شمار می‌رود. در ساخت مجتمع‌های پتروشیمی، دسترسی به خوراک ارزان و فراوان عامل اساسی در مکان‌یابی است. اجرای پرهزینه خط اتیلن غرب و تجربه‌های شکست خورده خطوط اتیلن دنا و اتیلن مرکزی نشان داد که پروژه‌ها فقط زمانی اقتصادی هستند که در مجاورت خوراک قرار داشته باشند و در نتیجه نباید این اشتباهات مجدد تکرار شود.

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس گفت: انتقال صدها و گاه هزاران کیلومتری خوراک از مناطق دارای ذخایر نفتی و گازی به سایر مناطق کشور نه تنها منطبق بر آمایش سرزمین نیست، بلکه در شرایط کمبود ارز، اتلاف منابع و سرمایه‌های ملی محسوب می‌شود که به جای هزینه در ساخت خط لوله می‌توان با اندکی تدبیر، تعداد بیشتری مجتمع پتروشیمی ساخت و از سوی دیگر از چالش‌های بی‌شمار آتی بین تامین‌کنندگان خوراک و مجتمع‌های پتروشیمی در حال ساخت در زمینه قراردادهای فروش و حمل خوراک جلوگیری نمود.

رئیس کمیته اقتصاد انرژی مجلس اظهار داشت: همچنین مکان‌یابی نادرست مانعی اساسی در سرمایه‌گذاری در ساخت واحدهای پتروشیمی و تاخیرهای متعدد به دلایلی مانند خط انتقال، محیط زیست و دسترسی به تجهیزات و خدمات فنی است. در مجموع با توجه به نکات گفته شده به نظر می‌رسد مکان‌یابی پروژه‌های طرح تولید پروپیلن فاقد مطالعات کارشناسی باشد.

*طرح‌ تولید پروپیلن به دلیل گسستگی در زنجیره تولید، زیان سنگینی را در پی دارد

وی افزود: نکته دیگر آن است که تکنولوژی تولید باید مورد توجه بیشتر قرار گیرد. ساخت واحدهای جدید تولید پروپیلن از متانول که تکنولوژی مورد نیاز در ساخت واحدهای مرودشت، اسلام آباد و امیرآباد است، در شرق آسیا و از جمله چین کاهش پیدا کرده است. دلیل اصلی این امر غیراقتصادی بودن آن است. علاوه بر این، ما در کشور پروپان مازاد داریم که به صورت خام صادر می‌گردد. در حالی که سرمایه‌گذاری در این حوزه توجیه فنی و اقتصادی بیشتری نسبت به طرح‌های GTPP فوق الذکر دارد.

توانگر همچنین گفت: مسئله دیگر، نگاه فنی به ماجراست. از آنجایی که این واحدها براساس خوراک متانول طراحی شده‌اند، در صورت بروز مشکل در تولید یا تامین متانول منجر به اختلال و توقف کامل زنجیره تولید می‌گردد. علاوه بر این در دوره ساخت، می‌بایست به طور همزمان به بهره‌برداری برسند، در حالی که تولید زودهنگام (Early Start) در واحدها نیز میسر نخواهد بود.

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس گفت: تولید پلی‌پروپیلن نیازمند پروپیلن است و بسته به تکنولوژی از کراکینگ میعانات یا پروپان یا تبدیل متانول به پروپیلن تولید می‌گردد. در این پروژه‌ها، محل تامین پروپیلن در هاله‌ای از ابهام است و از سوی دیگر به دلیل نوسانات متعدد قیمت پروپیلن و پلی‌پروپیلن، باید زنجیره در یک مجموعه و واحد تعریف شود و این خطا، پیش از این منجر به شکست پروژه‌های متعدد پتروشیمی در قالب پتروشیمی‌های استانی گردیده است.

رئیس کمیته اقتصاد انرژی مجلس گفت: کشور نیازمند توسعه قطب‌های پتروشیمی است و طرح‌های وزارت نفت برای گسستگی زنجیره پتروشیمی زیان سنگینی را به تولید و اقتصاد ملی وارد می‌سازد. از جمله این موارد، بهای بالای ساخت واحدهای پتروشیمی، هزینه‌های بسیار بالاتر برای ساخت به دلیل عدم بهره‌گیری از مزیت واحدهای جانبی متمرکز، هزینه انتقال خوراک و حمل مجدد محصول عمده به محل اولیه تامین شده خوراک و پایانه‌های صادراتی، نادیده گرفتن آمایش سرزمینی به خصوص در انتخاب استان‌های با مزیت نسبی بالا در حوزه کشاورزی است.

وی در پایان خاطرنشان کرد: علاوه بر این، آمار و اطلاعات منتشر شده در خصوص سطح اشتغال زایی این واحدها با اعداد و ارقام واقعی فاصله معناداری دارد و این موضوع در خط اتیلن غرب به وضوح دیده می شود، به طوری که یک واحد تبدیل پروپیلن به پلی‌پروپیلن با سرمایه‌گذاری بین 200 تا 300 میلیون دلار می‌تواند منجر به اشتغال 500 نفر به صورت مستقیم گردد که نرخ بسیار پایینی برای ایجاد اشتغال نسبت به سرمایه‌گذاری صورت گرفته است.




منبع : فارس