به گزارش خبرگزاری فارس، کارشناسان معتقدند که با توجه به مزیت کشور در حوزه سوخت گازی، دولت و وزارت نفت باید سیاست جایگزینی CNG‌ به جای بنزین به عنوان سوخت خودروها را به صورت جدی پیگیری کند. در حالی که انتظار می‌رفت دولت قبل از افزایش ناگهانی بنزین در آبان‌ماه امسال، تدابیر لازم برای هدایت مردم به استفاده از سوخت CNG‌ را در دستور کار قرار داده باشد؛ اما شواهد نشان می‌دهد که فعالان بازار CNG نیز از این اقدام دولت شوکه شده و آمادگی لازم برای پاسخ به تقاضای مردم برای دوگانه‌سوز کردن خودروها را نداشته‌اند.

 با این حال مسئولین حوزه CNG کشور در تلاش هستند که کمبودهای موجود در این حوزه را در اسرع وقت جبران کنند. در این بین شورای اقتصاد نیز برای تشویق مردم به دوگانه‌سوز کردن خودروها بودجه‌ای به مبلغ 6.5 هزار میلیارد تومان تخصیص داده است تا در کوتاه‌ترین زمان ممکن مصرف بنزین در خودروها به CNG منتقل شود. طبق برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته هدف از تخصیص این مبلغ جایگزینی مصرف روزانه 10 میلیون لیتر بنزین با 10 میلیون متر مکعب CNG  است که سالانه مبلغ 24 هزار میلیارد تومان برای دولت درآمد به همراه دارد.

در این راستا برای بررسی آخرین وضعیت بازار CNG در ایران با علی محمودیان رئیس اتحادیه سوخت­‌های جایگزین و خدمات وابسته به گفتگو نشستیم. مشروح این مصاحبه به شرح زیر است:

* دسترسی به مواداولیه تولید مخزن CNG تا انتهای سال به طول خواهد انجامید

فارس: پس از سهمیه‌بندی و افزایش قیمت بنزین تقاضا برای مصرف CNG به عنوان سوخت خودروها افزایش پیدا کرد. در این راستا بسیاری از مردم گلایه دارند که چرا به تقاضای آنها برای دوگانه‌سوز کردن خودروهایشان پاسخ داده نمی‌شود. لطفا درباره آخرین وضعیت بازار CNG توضیح دهید.

محمودیان: پس از سهمیه­‌بندی بنزین تقاضا برای گازسوز کردن خودروها افزایش یافت. به دنبال افزایش قیمت بنزین، سفارش‌­گذاری انجام شد تا مواد اولیه تامین شود که دسترسی به آن تا انتهای سال به طول خواهد انجامید. ما از سال 89 تا 98 فرایند دوگانه­‌سوز گسترده‌­ای نداشتیم و در این بازه زمانی شاید هر سال فقط 7 الی 8 هزار خودرو دوگانه‌­سوز می­‌شدند. اما در ماه اول بعد از سهمیه‌­بندی به طور متوسط روزانه بین 2 تا 3 هزار ثبت نام داشتیم که در مجموع در یک‌ ماه این رقم به 90 تا 100 هزار ثبت‌­نام رسید و الان در مجموع این رقم به 230 هزار رسیده است.

یکی از دلایل نبود مخزن در بازار در روزهای اخیر نیز همین افزایش شدید تقاضا و عدم وجود امکانات در داخل کشور است. اما در این مدت با پیگیری‌هایی که کردیم سفارش‌­گذاری‌ها انجام شد. توجه داشته باشید فرآیند تولید مخزن گاز از زمان سفار‌ش‌­گذاری تا تولید محصول نهایی، به طور متوسط بین سه تا چهار ماه طول می‌­کشد. بخشی از مخازنی که ما تولید می‌کنیم از ورق است که مواد اولیه آن در داخل وجود دارد اما تقریبا 70 درصد واحدهای تولیدی مجبور هستند لوله‌­های بدون درز را از خارج وارد کنند تا بتوانند محصول نهایی را ارائه دهند.

در سال‌های 84 تا 90 در اوج فرایند تبدیل، خودروسازان سالی 450 تا 500 هزار خودرو را گازسوز می­‌کردند و 250 هزار خودرو هم توسط بازار دوگانه‌سوز می‌­شد. اما بعد از آنکه در سال 90 قیمت CNG تقریبا هشت برابر شد، تقاضا برای دوگانه‌سوزی کاهش یافت. این در حالی بود که در سال 1389 حدود چهار تا پنج واحد مخزن­‌ساز فرایندشان تکمیل شد و وارد مرحله تولید شدند اما افزایش قیمت گاز، موجب به این گردید تا آنها نتوانند با صددرصد توانشان فعالیت کنند.

در حال حاضر بالغ بر 250 کارگاه فعالیت می­‌کنند که هرکدام می­‌توانند  10 تا 12 خودرو را در روز دوگانه سوز کنند. بر این اساس به طور متوسط روزانه 3 هزار خودرو امکان دوگانه‌سوز شدن دارند اما مشکل در شرایط کنونی، تعداد مخازن تولیدی است. هم اکنون چند واحد مخزن­‌ساز با ظرفیت حدود 10 درصدی کار می­‌کنند چون مواد اولیه به آنها نرسیده است. اگر مواد اولیه به دستشان برسد، عملا تقاضا با عرضه برابری خواهد کرد. در واقع گلوگاه ما در این حوزه، مواد اولیه مخازن است و در سایر موارد یعنی تجهیزات الکترونیک و رگلاتور مشکلی نداریم زیرا بومی‌سازی شده است.

* بعد از سهمیه‌­بندی بنزین تا امروز 230 هزار خودرو برای دوگانه‌سوزی ثبت‌­نام کرده‌­اند

از زمانی که مواد اولیه به دست تولید کننده برسد نهایتا دو هفته طول می‌­کشد که مخزن تولید شود. مواد اولیه هم از چین و هند وارد می‌­شود که البته در شرایط کنونی و بنا به دلایل سیاسی، با چینی‌­ها در این زمینه همکاری داریم. از ظرفیت تولید 800 هزار تا یک میلیون مخزنی کشور، یک سوم آنها با ورق تولید می‌­شود. یعنی حدود 300 هزار مخزن حتی مواد اولیه آن کاملا داخلی است.  

مدت زمان لازم برای پاسخگویی به تقاضای یکصدهزار خودرو بستگی به ورود مواد اولیه دارد. با ورود مواد اولیه به کشور، ظرفیت تولید ما به روزانه 2500 مخزن می­‌رسد که در ماه به 75 تا 90 هزار مورد خواهد رسید. ضمن آنکه ثبت نام خودروها برای دوگانه­‌سوز شدند به صورت خطی رشد نداشته است. در حال حاضر روزانه بین یک هزار تا دو هزار ثبت نام وجود دارد و از بعد از سهمیه­‌بندی بنزین تا امروز 230 هزار خودرو ثبت‌­نام کرده­‌اند.

طبق برنامه­‌ریزی­‌های واحدهای تولیدی، بخشی از مواد اولیه که البته رقم قابل توجهی هم نیست تا دو هفته آینده به دست‌مان خواهد رسید؛ به پیوست آن سایر سفارش‌­ها نیز وارد کشور می­‌شود. برای مثال اگر 20 هزار تن مواد اولیه سفارش داده شده باشد در مرحله اول 2 تا 3 هزار تن وارد می­‌شود و بعد تا پایان اسفند تمام مواد مورد نیاز در دسترس واحدهای تولیدی قرار خواهد گرفت.

*با ممنوعیت فروش مخازن به کارگاه‌های غیرمجاز، قیمت­‌های بازار در حال کاهش است

فارس: یکی دیگر از گلایه‌های مردم ناظر به افزایش قیمت دوگانه‌سوز کردن خودروها است. اتحادیه سوخت‌­های جایگزین و خدمات وابسته چه اقداماتی برای کنترل قیمت انجام داده است؟

محمودیان: در رابطه با افزایش قیمت دوگانه‌سوز کردن خودروها باید گفت که قیمت‌‌ها در بازار براساس تقاضا و عرضه تنظیم می‌‌شود. وقتی تقاضا افزایش یابد عرضه هم کم باشد، این هزینه بالا می‌­رود. بخشی از افزایش قیمت به این دلیل بود که واحدهای فروشگاهی که فرایند تبدیل را انجام می‌­دادند بیشتر از 10 یا 20 مخزن در دست نداشتند و همین باعث بالا رفتن قیمت‌­ها شد.

لذا ما با همکاری واحدهای تولیدی و وزارت صنعت، سعی کردیم جلو این کار را بگیریم. برای این منظور وزارت صنعت ابلاغیه­‌ای صادر کرد که بر طبق آن فروش خارج از شبکه مخازن ممنوع شد. بر این اساس مخازن فقط باید به مراکز مجاز که بازرسین سازمان ملی استاندارد در آن حضور داشتند، ارسال می­‌شد. این کار موجب شد تا از تبدیل‌­های غیرمجاز جلوگیری شود.

در یک ماه اول هم هرچه مخزن در بازار بود استفاده شد و بعد ما مخازن را به دست کارگاه­‌ها رساندیم تا با قیمت مصوبی که در داخل سایت نوشته، این تبدیل انجام شود. مثلا برای خودرو پراید گازسوز کردن حدود سه میلیون تومان هزینه دارد و برای پژو این رقم بیشتر است. با تحویل مخازن از واحدهای تولیدی به واحدهای مجاز، قیمت­‌های نجومی بازار هم مدیریت شد. یعنی در حال حاضر قیمت‌­ها هم در حال کاهش است. زیرا مخزنی در بازار نیست که کسی بخواهد گران‌تر بفروشد.

* صاحبان خودروهای دوگانه‌سوز غیرکارخانه‌ای برای انجام تست به سایتirngv.ir مراجعه کنند

فارس: بحث  تست خودروهای دوگانه‌سوز در چه مرحله‌ای است؟‌چون شنیده‌ها حاکی از آن است که تست دوگانه‌سوز برای مخازن غیرکارخانه‌ای متوقف شده است؟

محمودیان: تست خودروهایی که از قدیم دوگانه­‌سوز شده‌­اند و غیر کارخانه‌­ای هستند زیر نظر اتحادیه ما انجام می‌­شود. انجام تست‌­ها هم متوقف نشده است. بنابراین هر کسی مایل بود می­تواند وارد سایت  www.irngv.ir شود در بخش گواهی سلامت، از بین کارگاه‌­های مجاز، یک کارگاه را انتخاب و بعد فرایند گواهی سلامت را طی کند. در حال حاضر روزانه بین 500 تا 600 خودرو از این طریق گواهی سلامت دریافت می‌­کنند.

درباره این خبر که گفته شده تست دوگانه­‌سوزهای غیرکارخانه­‌ای متوقف شد و کار به سازمان ملی استاندارد سپرده شده است باید بگویم که در سال 96 بازرسی خودروهای کارخانه­‌ای شروع شد. در همین بستر فرایند تست برخی از خودروهای تبدیل کارگاهی هم با شرایط کارخانه­‌ای انجام می­‌شد. اما طبق بررسی­‌هایی که کمیته چند سازمانی انجام داد، مشخص شد این فرایند ناقص است و کیفیت لازم را ندارد. به همین دلیل از دولت مصوبه‌­ای برای خودروهای تبدیل کارگاهی گرفته شد. تا پیش از دریافت این مصوبه، تست‌­ها متوقف شدند. زیرا گفتند این فرایند تکمیلی نیست و شرایط ایمنی مورد قبول نیست.

در سال 97 هیات دولت مصوبه‌­ای ابلاغ کرد که بر اساس آن خودورهای تبدیل کارگاهی باید طبق این رویه مشخص شده جدید، تایید ایمنی و سلامت می‌­گرفتند. این مصوبه در اوایل سال جاری عملیاتی شد. بنابراین تست خودروهای تبدیلی کارگاهی متوقف نیست و در صورت لزوم مردم می‌­توانند به سایت www.irngv.ir مراجعه و فرایند را طی کنند. همچنین طبق مصوبه دولت، هر خودرویی که گواهی سلامت بگیرد، پلیس راهنمایی و رانندگی مکلف است کارت خودرو را به دوگانه سوزی تبدیلی تغییر دهد. لذا مشکل این خودروها در مرحله تعویض پلاک یا معاینه فنی هم مرتفع شد.

* اولویت تخصیص بودجه 6.5 هزار میلیارد تومانی باید خودروهای در حال تردد باشد

فارس: طبق مصوبه شورای اقتصاد قرار است 6.5 هزار میلیارد تومان برای دوگانه‌سوز کردن رایگان خودروها در نظر گرفته شود. به نظر شما اولویت تخصیص این بودجه برای چه خودروهایی است؟ آیا ظرفیت لازم برای تحقق اهداف این مصوبه وجود دارد؟

محمودیان: مصوبه شورای اقتصاد برای هزینه 6.5 هزار میلیارد تومان در زمینه دوگانه‌سوز کردن خودروها برای گازسوز کردن یک میلیون و 464 هزار خودرو در حال تردد تهیه شد. بعد از افزایش قیمت بنزین، بهای حمل خودروهای باری مثل نیسان­‌ها افزایش یافت. در حالی که دولت اعلام کرد نباید کسی قیمت خدمات را بالا ببرد اما راننده­‌های نیسان معترض بودند که این خودروها پرمصرف است و در شرایطی که بهای بنزین سه برابر شده چرا آنها نباید کرایه حمل را بیشتر کنند.

به همین دلیل شورای اقتصاد پیشنهادی که سال قبل ارائه شده بود را تسریع کرد. در این پیشنهاد آمده بود که یارانه‌­ای به خودروهای در حال تردد که مردم از آنها برای کار استفاده می­‌کنند تخصیص داده شود تا دوگانه‌سوز شود. در واقع هدف شورای اقتصاد این بود تا هزینه افزایش قیمت بنزین روی دوش مردم قرار نگیرد. از طرفی این برای دولت هم منفعت داشت که به جای بنزین از گاز استفاده شود.

اما بعد از ابلاغ مصوبه، اتفاقات خاصی رخ داد از جمله تفاهم­‌نامه با ایران­‌خودرو؛ در حالی که عملا بستر نباید به سمتی برود که این پول برای خودروهای نو مصرف شود. اگر این کار صورت بگیرد پولی که قرار بود به عنوان کمک هزینه به در اختیار مردم قرار بگیرد، به آنها نخواهد رسید.

طبق مصوبه شورای اقتصاد مقرر شد در سال جاری 22 هزار خودرو و در سال‌های آینده 560 هزار خودرو به این شکل دوگانه‌سوز شود تا در نهایت در سال 1401 پروژه تکمیل گردد. رقم سالانه 500 تا 600 هزار خودرو هم منطقی لحاظ شده است. این ارقام در یکسال قابل تحقق است. زیرا ظرفیت بالقوه تولید مخازن در کشور بین 800 هزار تا یک میلیون قطعه است.

* با توسعه صنعت CNG بیش از 12 هزار شغل مستقیم ایجاد می‌شود

فارس: دولت چه سیاست‌هایی را باید اتخاذ کند تا صنعت CNG‌ در کشور توسعه یابد و مصرف مردم از بنزین به CNG منتقل شوند؟

محمودیان: توسعه صنعت CNG در راستای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی تعریف می‌شود. متاسفانه در گذشته در این حوزه درایت‌های لازم انجام نشده است. در سال 1386 اوج دوگانه‌­سوزی در کشور بود. سهمیه‌­بندی بنزین باعث اختلاف معنادار قیمت بنزین با گاز شد. اما در آن زمان درایت دقیقی اتفاق نیفتاد و عمده قطعات تولید مخازن وارداتی بودند. لذا در آن مقطع زمانی بالغ بر یک میلیارد دلار ارز از کشور خارج شد. در نتیجه دوگانه‌­سوز کردن خودروها در فاصله سال­‌های 1386 تا 1389، تمام قطعه­‌سازان دنیا با این کار ما ثروتمند شدند. اشتغال زیادی هم برایشان به وجود آمد.

اما در دوره جدید تلاش می­‌شود با همکاری همه دستگاه‌­ها مخصوصا وزارت صنعت، این حرکت خردمندانه پیش رود. با دور شدن از رفتارهای هیجانی، ما می‌­توانیم حداقل بیش از 12 هزار شغل مستقیم ایجاد کنیم. به علاوه اینکه صرفه­‌جویی ارزی زیادی انجام خواهد شد. ظرفیت تبدیل خودروها در سال 1399 بین 800 هزار تا یک میلیون خواهد بود. این رقم برای سال بعد از آن 250 هزار تا افزایش می­‌یابد. زیرا واحدهای تولیدی دیگری وارد چرخه تولید می­‌شوند.

هر وانت نیسان در روز بین 30 تا 35 لیتر بنزین مصرف می­‌کند که با قیمت بنزین آزاد، هزینه آن 112 هزار تومان می­‌شود اگر این خودرو از گاز استفاده کند، هزینه آن یک پنجم خواهد شد. در شرایط کنونی مالک نیسان حتی درخواست دارد بدون مباحث یارانه‌­ای خودروشان گاز سوز شود زیرا در این صورت در هر ماه 3 الی 4 میلیون تومان هزینه بنزین کمتری خواهند پرداخت.

* تضمین اختلاف قیمت بین بنزین و CNG‌ برای ورود سرمایه‌گذاران به صنعت CNG ضروری است

سرمایه­‌گذار در شرایط گذشته هرگز در این حوزه سرمایه­‌گذاری نمی­‌کرد. در حال حاضر چون تفاوت قیمت گاز و بنزین اتفاق افتاد و کسانی هم که در این صنعت هستند، معادلات این اقتصاد را می­‌شناسند و مطالعات جهانی دارند که نشان می­دهد رشد صنعت CNG در تمام دنیا شکل گرفته است، لذا به این حوزه ورود کردند. بنابراین ما نگران سرمایه‌گذاری نیستیم. نگرانی ما رفتار دولت در نحوه تصمیم­‌گیری در بخش قیمت حامل­‌های انرژی است.

دولت باید در ابزارهای اجرایی ورود کند اما نه در مسائل جزئی و مویرگی. نقش دولت مانند پارویی است که جهت کشتی را تعیین می‌­کند. اگرچه با افزایش قیمت بنزین هزینه‌­های اضافه بر دوش مردم تحمیل شد و ما از این بابت ناراحت هستیم اما از جهتی هم ما این اقدام را در بحث حامل­‌های انرژی نوعی رفتار منطقی می­‌دانیم. زیرا اختلاف قیمت بین بنزین و CNG‌ مردم را به مصرف CNG سوق می‌دهد و باید این اختلاف قیمت بین این دو حامل تضمین شود تا سرمایه‌گذار هم وارد این حوزه شود.

کشور ما منابع گاز دارد که بخشی از آن در فرایند استخراج نفت، سوزانده می­‌شود. از آنجا که از سال 1390 اختلاف چندانی بین قیمت گاز و بنزین نبود، استفاده از این فرصت اقتصادی از دست رفت. تا پیش از سهمیه‌بندی بنزین، ایران با 19 میلیون خودرو روزانه 90 میلیون لیتر بنزین مصرف می‌­کرد. این رقم برای ترکیه با 20 میلیون خودرو 8 میلیون لیتر است.

از طرفی ترکیه چون منابع طبیعی گاز ندارد از ال.پی.جی استفاده می­‌کند. ال.پی.جی مانند بنزین قابل حمل است و چون ارزان‌­تر و پاک‌­تر هم هست، ترکیه بیشتر از این سوخت مصرف می‌­کند. در ایران هم چون منابع گاز طبیعی وجود دارد و خطوط انتقال گاز سراسری داریم، مزیت استفاده از CNG بیشتر است.

در دنیا اقتصاد انرژی حرف اول را می­‌زند. این منوط به تصمیم­‌گیری درست است. من بارها از دولت خواهش کرده­‌ام در نحوه قیمت­‌گذاری درست و پلکانی تصمیم بگیرد تا ما نیز بتوانیم خود را با این رشد وفق دهیم. زیرا جهش رشدی هم برای کشور خطرناک است. این کار می‌­تواند بسترها را به سمت واردات سوق دهد. چنانکه وقتی برای مثال به 2 میلیون مخزن نیاز باشد و کشور فقط بتواند 400 هزار مخزن تولید کند، به سمت واردات خواهیم رفت. بنابراین باید بستر رشد هم منطقی باشد و متوازن رشد کند.

 

انتهای پیام/