به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز کهگیلویه و بویراحمد،هم هست و هم نیست، این را مرد روستایی می گوید که مقابل یکی از جایگاه های توزیع سیلندر گاز مایع یاسوج ایستاده است و با لحنی نا امیدانه ادامه می دهد: نیستش برای ما و هستش برای مالکان خودروها.

این تنها گلایه یک روستایی در یاسوج نیست، فرقی نمی کند در همه شهرستانهای استان کهگیلویه و بویر احمد گلایه ها شنیده می شود.
گاز مایع کم نیست
با شنیدن این گلایه ها، انگشت اتهام به سمت مدیرعامل شرکت پخش فرآورده های نفتی منطقه کهگیلویه و بویر احمد نشانه می رود. مدیری که با ارائه مستنداتش مدعی است گاز مایع بیشتر از نیاز استان در حال توزیع است. آقای مسعودی می گوید: براساس دستورالعمل های ابلاغی نیاز استان به گاز مایع 700 تن است اما سهمیه استان هزار و ۲۰۰ تن گاز مایع است.
اما چرا با وجود توزیع 500 تن گاز مایع بیشتر از نیاز استان همچنان کمبود گاز مایع وجود دارد.
مدیرعامل شرکت پخش فرآورده های نفتی منطقه کهگیلویه و بویر احمد با تاکید بر اینکه وظیفه ما تامین گاز مایع است یادآور می شود: سهمیه استان از اصفهان و خوزستان تامین می شود و در ۳ ایستگاه سیلندر پرکنی به 59 عاملیت مجاز توزیع گاز مایع تحویل می شود.
سهمیه گاز مایع حق چه کسانی است؟
براساس اولویت بندی شرکت پخش فرآورده های نفتی گاز مایع اول حق خانوارهای محروم از نعمت گاز طبیعی و بعد صنایع و مشاغل است. یعنی بیشتر گاز مایع سهم خانوارهای روستایی و عشایری است. ملاک برخورداری از نعمت گاز طبیعی هم اشتراک شبکه گاز طبیعی است.
مدیرعامل شرکت گاز استان کهگیلویه و بویر احمد می گوید: ضریب نفوذ گاز طبیعی در مناطق شهری این استان صد در صد و در مناطق روستایی هفتاد و پنج درصد است. به عبارتی دیگر به همه 17 شهر استان گاز رسانی شده است و بیش از 700 روستا از هزار و 77 روستای دارای شرایط گازرسانی کهگیلویه و بویراحمد از نعمت گاز طبیعی برخوردار شده اند.
آقای خادم جمعیت مشترکان گاز طبیعی در کهگیلویه و بویر احمد 185 هزار خانوار اعلام می کند. به عبارتی حدود 20 هزار خانوار استان مشمول دریافت گاز مایع می شوند که براساس اعلام شرکت پخش فرآورده های نفتی کهگیلویه و بویر احمد سهمیه هر خانوار ماهیانه 3 سیلندر گاز مایع است. یعنی 660 تن گاز مایع در سال سهمیه این خانوارها است. سهم مابقی مصرف کنندگان از جمله اصناف هم 40 هزار تن در سال در نظر گرفته شده است. با این وجود 500 تن گاز مایع در سال بیشتر از این نیاز استان در حال توزیع است.
شبکه توزیع گاز مایع
سازوکار قانونی عرضه گاز مایع تامین آن از سوی شرکت پخش فرآورده های نفتی و تحویل آن به عاملیت های مجاز توزیع گاز مایع است. 59 عاملیتی که زیر نظر سازمان صنعت، معدن و تجارت استان براساس تعداد خانوار مشمول این فرآوده نفتی سیلندر گاز توزیع می کنند.
در این میان مدیرعامل شرکت پخش فرآورده های نفتی استان مدعی است مشکل کمبود گاز مایع از نقص و نظارت ناکارآمد بر شبکه توزیع نشئت می گیرد.
اما سرپرست اداره نظارت بر کالای سازمان صنعت معدن و تجارت استان می گوید: ما هم بر تاسیسات و هم بر توزیع خرده‌فروشان گاز مایع نظارت داریم و توزیع خارج از شبکه را شناسایی و به تعزیرات حکومتی معرفی می‌کنیم و انتظار داریم که تعزیرات حکومتی و اداره استاندارد هم با ما همکاری کنند.
البته آقای خلیلی مدعی است: شرکت تامین‌کننده پرسی ایران گاز استان خوزستان به تعهدات خود در زمینه شناسایی مصرف کنندگان واقعی و قیمت گذاری عمل نکرده است.
بازار سیاه گاز مایع در استان
با وجود کمبود گاز مایع در روستاها عرضه گاز مایع خارج از شبکه توزیع در حاشیه شهرها مشهود است. این را شهروندانی می گویند که مقابل جایگاه عرضه گاز مایع یاسوج به صف ایستاده اند. هر کدام آدرسی می دهد و می گوید گاز مایع آنجا کمیاب نیست گران است. وقتی از قیمت های بازار سیاه می پرسم قیمت مشخصی نمی شنوم. قیمت ها از 15 تا 30 هزار تومان متغیر است. این درحالی است که قیمت مصوب شرکت پخش فرآورده های نفتی کهگیلویه و بویر احمد برای فروش هر سیلندر یازده کیلوگرمی گاز مایع 7 هزار و 800 تومان است.
خودروها متهم کمبود گاز مایع
آنچه در میان همه صحبت ها از مسئول تا مردم مشترک است، متهم اصلی کمبود گاز مایع خودروهای غیر مجاز گاز سوز است.
چالش کمبود سیلندرهای ۱۱ کیلوگرمی گاز مایع هر سال با شروع نیمه دوم سال و آغاز فصل سرما شنیده می شد اما امسال این چالش با اجرای طرح سهمیه‌بندی بنزین و اصلاح قیمت آن ملموس شد.
در میان خودروهای استان سی.ان.جی یا همان گاز طبیعی فشرده تنها سوخت جایگزین برای بنزینی نیست و برخی خودروها که از گذشته تجهیزات مصرف ال.پی.جی یا گاز مایع را داشتند، ‌دست به دامن کپسول‌های گاز مایع می شوند.
ال. پی. جی بمب پرطرفدار

تاریخچه استفاده ال . پی. جی یا همان گاز مایه به عنوان سوخت خودرو در کشور ما به دهه 50 باز می گردد زمانی که جایگاه های مجاز عرضه گاز مایع برای خودروها وجود داشت اما به دلیل قیمت پائین بنزین، کمبود جایگاه های عرضه، مشکلات فنی ایجاد شده در خودروها و خطرات آن، این سوخت از دهه 70 با سوخت گاز طبیعی یا سی. ان . جی جایگزین شد.
اما با سهمیه بندی و اصلاح قیمت بنزین ال. پی. جی دوباره به صرفه شد. در حقیقت مصرف ال.پی.جی با وجود خطراتی که در روند سوختگیری دارد، به دلیل قیمت پایین و همچنین ارزش حرارتی بالا مورد توجه مالکان خودروهایی قرار دارد که قدیمی‌تر هستند و مصرف بالایی دارند.
مدیرکل استاندارد استان می گوید: اغلب خودروهای ال.پی.جی سوز، ‌پیکان‌ها و پژوهایی هستند که عمری بیش از ۱۵ سال دارند و به دلیل مصرف بالای سوخت،‌ استفاده از بنزین برای آن‌ها صرفه اقتصادی ندارد و در مقابل ال.پی.جی با ارزش حرارتی بالاتر می‌تواند جایگزین مناسب و البته ناایمنی برای ماشین‌های پر مصرف باشد.
گرمای سوختن یا ارزش ارزش گرمایی سوخت، مقدار گرمایی است که از سوختن کامل یک واحد جرم از آن سوخت در دما و فشاری خاص آزاد می‌شود و واحد آن واحد انرژی بر واحد جرم است.
براساس اعلام مرکز تحقیقات وزارت نفت: بنزین با اکتان بین ۹۱ تا ۹۵، با چگالی ۷۴۰ کیلو گرم بر متر مکعب که هر تن آن معادل ۱۳۵۰ لیتر می شود، ارزش گرمایی معادل ۴۷.۱ مگاژول بر کیلو گرم دارد اما ال پی جی یا همان گاز مایع با ترکیب جرمی ۷۰ درصد پروپان و ۳۰ درصد بوتان، چگالی برابر ۵۲۲ کیلو گرم بر مترمکعب دارد و هر تن آن معادل ۱۹۱۵ لیتر می‌شود و ارزش گرمایی آن نیز ۵۰ مگاژول بر کیلو گرم است.
این در حالی است که هر لیتر بنزین سهمیه‌ای ۱۵۰۰ و هر لیتر بنزین غیرسهمیه‌ای ۳ هزار تومان قیمت دارد و ‌قیمت هر کیلوگرم ال.پی.جی ۲۳۰ تومان است.
این محاسبات گویای آن است که ال.پی.جی نه تنها ارزش سوختی بیشتری دارد، ‌بلکه از نظر قیمت نیز به صرفه‌تر است و بنابراین مصرف کنندگان حاضرند خطرات آن را به جان بخرند و عطای استفاده از بنزین را به لقای ال پی جی ببخشند.
تدبیر متولیان
حالا که مصرف گاز مایع از خانه ها به خودروها تغییر مسیر داده است، تدبیر متولیان چیست؟
معاون پیشگیری از وقوع جرم دادگستری کهگیلویه وبویراحمد با اشاره به ظرفیت های قانونی برای مقابله با عرضه خارج از شبکه گاز مایع اشاره می کند و می گوید: علاوه بر قوانین تضییع حقوق عمومی، براساس دستورالعمـل مبـارزه بـا قـاچـاق و عرضه خارج از شبکه فـرآورده‌هـای نفتـی یـارانـه‌ای، این اقدام جرم است و باید براساس قانون با مجرمان برخورد شود.
آقای حسنی لازمه تشکیل پرونده در محاکم قضائی را افزایش سازوکارهای نظارتی می داند و مدعی است برای جلوگیری از هرگونه افزایش قیمت و عرضه خارج از شبکه مجاز باید نظارت‌ها از سوی دستگاه‌های مختلف تشدید شود.
معاون پیشگیری از وقوع جرم دادگستری کهگیلویه وبویراحمد به متخلفان هم هشدار می دهد اگر مراکز توزیع و فروشندگان در نحوه توزیع سیلندر گاز مایع و قیمت فروش آن دچار تخلف شوند پروانه فعالیت آنها لغو می شود.
براساس ماده دو دستورالعمـل مبـارزه بـا قـاچـاق و عرضه خارج از شبکه فـرآورده‌هـای نفتـی یـارانـه‌ای سهمیه مصرف‌کنندگان جزء ، در صورت احراز تخلف، قطع و برقراری مجدد سهمیه، مشروط به پرداخت 2برابر قیمت بین‌المللی فرآورده نفتی تحویلی خواهد بود.
همچنین براساس این دستور العمل در صورت احراز تخلف مصرف‌کنندگان عمده هم سهمیه آن قطع و 5 برابر قیمت بین‌المللی فرآورده نفتی، جریمه می‌شوند برقراری مجدد سهمیه منوط به پرداخت باقیمانده جریمه خواهد بود.
مردم گزارش دهند
معاون پیشگیری از وقوع جرم دادگستری کهگیلویه وبویراحمد از مردم خواسته هر گونه تخلف وگرانفروشی سیلندر گاز مایع را به نهادهای مختلف گزارش کنند.
این مقام قضایی وعده داده به گزارش ها در کمترین زمان ممکن رسیدگی می شود.
صالحی مدیرکل تعزیرات حکومتی استان نیز از ورود جدی به موضوع توزیع کپسول‌های گاز مایع خبر داده و گفته: با هرگونه گرانفروشی و عدم عرضه برخورد می شود.
سامان دهی مصرف کنندگان
در کنار همه وعده های اجرایی ترین راهکار نتیجه نشست های مشترک شرکت پخش فرآورده های نفتی، سازمان صنعت، معدن و تجارت و دستگاه قضایی استان است. براساس مصوبه آخرین نشست مشترک این دستگاهها باید تا پایان سال همه مصرف کنندگان شناسایی شوند و براساس لیست مصرف کنندگان توزیع صورت گیرد.
با این وجود خانه های بدون گاز مایع منتظرند تا مسیر گاز مایع از خودروها به خانه ها تغییر کند و این سوخت به جای موتور خودروها، گرما بخش خانه هایشان شود.