«پرنده‌هایی که مُرده از آسمان به زمین می‌افتند، شهری که تابوت‌ها در آن تمام شده‌اند، گلفروش‌هایی که دیگر گلی برای عزاداری ندارند و خیابان‌هایی که در آن مردمان ماسک‌زده همدیگر را به‌خاطر دود نمی‌توانند ببینند.»۶۰ سال قبل آلودگی هوا در انگلیس چیزی شبیه فیلم‌های ترسناک و تخیلی بود و روزنامه‌ها با این جملات وضعیت در پایتخت این کشور را توصیف می‌کردند. با برنامه‌ریزی برای انرژی پاک از آن زمان برای مقابله با آلودگی، حالا در این کشور برای نخستین بار انرژی باد توانسته است حتی پشت نیروگاه‌های هسته‌ای را به خاک بمالد و غول آلودگی هوا را شکست دهد. براساس گزارش ایندیپندنت، در ۳‌ماه اول سال ۲۰۱۸ مزارع بادی انگلیس توانسته‌اند برای نخستین بار بیشتر از نیروگاه‌های هسته‌ای این کشور، انرژی تولید کنند. گزارش امپریال کالج لندن نشان می‌دهد در این مدت نیروگاه‌های بادی توانسته‌اند ۱۵ هزار و ۵۶۰ مگاوات ساعت انرژی برق تولید کنند که ۳۰ گیگاوات ساعت از تولید برق نیروگاه‌های هسته‌ای این کشور بیشتر بوده است. این تجزیه و تحلیل همچنین نشان داد مزارع بادی در اوج خود 47.3درصد از تقاضای کشور را پاسخ گفته‌اند. یعنی مزارع بادی در مجموع 14گیگاوات برق تولید کرده‌اند که این رقم نشان‌دهنده پیشی گرفتن مزارع بادی از نیروگاه‌های هسته‌ای است.



۵۵ ساعت بدون زغال سنگ

همچنین هفته گذشته از شب دوشنبه تا صبح پنجشنبه با چرخش قوی‌تر توربین‌های بادی برای ۵۵ ساعت مداوم انگلیس توانست بدون سوزاندن زغال سنگ برق مورد نیاز خود را تأمین کند که یک رکورد جدید به‌حساب می‌آید. تصویر توربین‌های بادی به یک منظره کاملا عادی در اروپا تبدیل شده است اما انگلیس تلاش دارد تا سال ۲۰۲۵ به نخستین کشوری تبدیل شود که کل برق خود را از انرژی‌ باد و مزرعه‌های خورشیدی تأمین می‌کند. تغییر آب‌ و هوا، گرم شدن زمین و افزایش گازهای گلخانه‌ای هم‌اکنون تهدیدات جدی‌ای برای بشریت و کره زمین به شمار می‌روند. مبارزه با آسیب‌های محیط‌زیستی و تولید انرژی پاک یا تجدیدپذیر راهکارهایی هستند که بسیاری از کشورها به آن روی آورده‌اند تا حدی که این امر به میدان رقابتی برای کشورها تبدیل شده است. در واقع، انرژی‌های نو و مبارزه با گرمایش زمین، فرصت‌‌های اقتصادی بی‌نظیری هستند که علاوه بر توسعه پایدار، به کشورها کمک می‌کنند مشکلات زیست‌محیطی خود را نیز کاهش دهند.



رقابت برای «کربن صفر»

کشورهای مختلف جهان در رقابت برای انرژی‌های پاک اکنون روی دریا هم مشغول ایجاد مزرعه‌های بادی و خورشیدی هستند. چند وقت پیش اسکاتلند با تاسیس مزرعه بادی شناور رسما کار خود را برای تولید انرژی پاک آغاز کرد. این مزرعه شامل توربین‌هایی به ارتفاع 253متر است که 78متر زیر سطح آب قرار دارند. هر توربین عظیم با زنجیرهای سنگینی به وزن 1323تن به کف دریا بسته شده‌است. اسکاتلند هم قصد دارد تا سال 2020با تأمین انرژی‌هایش از منابع پاک، به منطقه‌ای با «کربن صفر» تبدیل شود. هم‌اکنون، نخستین مزرعه قدرتمند جزر و مد در مقیاس بزرگ، در حال پیاده‌سازی در سواحل شمال اسکاتلند است. یکی دیگر از راهکارهای استفاده از انرژی‌های پاک نیروگاه‌های خورشیدی است که نسل جدید آن نیروگاه خورشیدی شناور به حساب می‌آید. قرار گرفتن نیروگاه‌های شناور خورشیدی بر بستری از آب، همچون دریاچه پشت سدها نه‌تنها احتمال قرار گرفتن صفحات خورشیدی در معرض آلاینده‌های هوا همچون گردوغبار را کمتر می‌کند، بلکه هزینه تمیز کردن این صفحات را نیز کاهش می‌دهد.

نیروگاه‌های خورشیدی شناور، راهکاری ساده، قابل‌اتکا و کم‌هزینه را به‌عنوان آلترناتیوی برای نیروگاه‌های خورشیدی نصب شده روی زمین قرار می‌دهد که به‌خصوص برای صنایع و مناطقی کاربرد دارد که از مشکل کمبود آب و انرژی رنج می‌برند.


   ایران و امید به آینده

ایران یکی از بیشترین پرتوهای خورشیدی را در جهان دریافت می‌کند؛ 2200کیلووات ساعت در مترمربع در سال. چنین منطقه جغرافیایی که معمولا 300روز کاملا آفتابی در طول سال دارد، کشور را با چالش عمده تبخیر آب مواجه می‌کند اما ایران را به یکی از مستعدترین و با صرفه‌ترین مناطق دنیا هم برای به‌کار بردن انرژی خورشیدی تبدیل کرده است. اما در ایران هنوز هم خیلی از بخش‌ها به مسئله انرژی‌های پاک به‌عنوان یک حوزه لوکس و غیراقتصادی نگاه می‌کنند درحالی‌که گزارش‌های آینده خلاف این موضوع را نشان می‌دهد. علاوه بر این مسئله مقابله با آلودگی هوا ماجرایی است که با حساب و کتاب‌های اینچنینی همخوانی ندارد. هم‌اکنون کشورهای همسایه‌ ایران مثل امارات و عربستان روی پروژه‌های کلان انرژی کار می‌کنند و نیروگاه‌های چند صدمگاواتی و حتی چند گیگاواتی را برنامه‌ریزی کرده‌اند. برخی کشورهای همسایه قصد دارند تا سال 2030بیش از 50درصد انرژی‌شان را از انرژی پاک تأمین کنند. پس از برجام در این حوزه تلاش‌های دولت بیشتر شد به‌طوری که رویترز در گزارشی پیش‌بینی کرد که در ۵ سال آینده ظرفیت تولید انرژی‌های پاک در ایران ۷ برابر شود. ایران تاکنون با ده‌ها شرکت عمدتاً اروپایی به توافق رسیده تا علاوه بر 340 مگاوات برق موجود، ۲هزار و ۲۸۰ مگاوات دیگر از منابع بادی، آبی، خورشیدی و زیستی انرژی تولید کند. برنامه دولت این بوده است که تا سال ۲۰۲۲ تا 5گیگاوات برق از منابع و انرژی‌های تجدیدپذیر تولید شود.