ایراس؛ «عشقآباد» نگران است که با ساخت راهآهن «دوشنبه-تاشکند» و پیوستن تاجیکستان به اتحادیه اقتصادی اوراسیا، در انزوا قرار گیرد.
پایگاه تحلیلی «
ریتم اوراسیا» ضمن انتشار مطلبی به بررسی روابط «دوشنبه» و «تاشکند» و همچنین احتمال پیوستن تاجیکستان به اتحادیه اقتصادی اوراسیا و پیامدهای آن برای «ترکمنستان» پرداخت.
در این مطلب آمده است: به نظر میرسد که «عشق آباد» نگران است که با ساخت راه آهن دوشنبه-تاشکند و پیوستن تاجیکستان به اتحادیه اقتصادی اوراسیا، در انزوا قرار گیرد زیرا این کشور سالها است که راه آهن خود به روسیه را قطع کرده است.
به همین دلیل سر و صداها در مورد احتمال بازسازی خط مستقیم راه آهن میان تاجیکستان و روسیه از طریق ازبکستان و قزاقستان واکنش منفی وزارت امور خارجه ترکمنستان را در اواخر ماه ژانویه سال جاری به دنبال داشت.
مدتها است که تاجیکستان به دلیل وجود اختلافاتی با ازبکستان برای تجارت خارجی و حمل و نقل قطارهای مسافربری به سمت روسیه از راه آهن ترکمنستان استفاده میکند.
چنین امری از یک سو باعث تقویت بودجه ترکمنستان شده و از سوی دیگر مانع توسعه روابط اقتصادی تاجیکستان با بسیاری از کشورهای دیگر منطقه و روسیه میشود.
زیرا این مسیر یک و نیم برابر و حتی 2 برابر طولانیتر از مسیر سنتی، یعنی از طریق ازبکستان و قزاقستان میباشد.
سرعت بالای بهبود روابط سیاسی و اقتصادی میان تاشکند و دوشنبه در اواخر سال گذشته، بازسازی مسیر سنتی حمل و نقل تاجیکستان-ازبکستان-قزاقستان-روسیه را هدف قرار داده است.
با در نظر گرفتن احتمال پیوستن تاجیکستان به اتحاد اقتصادی اوراسیا و عضویت این کشور در سازمان پیمان امنیت جمعی، اهمیت انجام چنین کاری افزایش مییابد.
ترکمنستان حضور در بلوک اقتصادی و سازمان پیمان امنیت جمعی را در ذهن نمیپروراند و به جای این، تلاش میکند روابط دوجانبه با روسیه و دیگر کشورهای عضو این بولکها را تقویت کند.
در چارچوب رایزنیهای تاجیکستان و ازبکستان، پیشنهاد «عثمان قلندراف» معاون رئیس شرکت راه آهن تاجیکستان در مورد بازسازی راه آهن در منطقه «آوزنگ – ختلان» (در مرز 2 کشور) و کاهش دوجانبه تعرفه ترانزیت کالا در حال بحث و بررسی است.
در واقع بحث بر سر بازسازی مسیر راه آهن «ترانس آسیا» در مسیرهای دوشنبه-«پخته آباد»-«بایسون»-«قرشی»-«تاشگذر» و قزاقستان و فدراسیون روسیه با دور زدن ترکمنستان است.
در مورد نکات مثبت پیوستن تاجیکستان به اتحادیه اقتصادی اوراسیا نیز میتوان گفت با در نظر گرفتن حل مشکلات با تاشکند، در عرصه حمل و نقل، تشویق ارتباطات تجاری و سرمایهگذاری کشورهای عضو اوراسیا در این کشور، تولید ناخالص داخلی دوشنبه حداقل 3 برابر در مقایسه با سالهای 2015 و 2016 افزایش خواهد یافت.
در همین راستا حجم کلی صادرات تاجیکستان به کشورهای دیگر اتحادیه اقتصادی اوراسیا حداقل به میزان 50 درصد افزایش مییابد.
علاوه بر این به احتمال زیاد حدود 50 پروژه اقتصادی در دوشنبه در بیش از 10 حوزه دوباره فعال میشوند.
همه اینها بیش از 4 برابر سطح اشتغال در این کشور را افزایش و به میزان 25-30 درصد خروج نیروی کاری را کاهش میدهد.
ترکمنستان در اوایل سال 1990 میلادی به طور یک جانبه خط راه آهن با روسیه را قطع کرد که چنین گامی از سوی عشق آباد پاسخ گوی منافع اقتصادی و سیاسی دوشنبه نبود.
علاوه بر این با در نظر گرفتن تمرکز تاجیکستان بر تقویت روابط اقتصادی با روسیه اهمیت ترانزیت کالا از طریق ترکمنستان کاهش مییابد.
همچنین از طریق ازبکستان – قزاقستان – روسیه حملونقل مستقیم با کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا از جمله بلاروس و ارمنستان از سر گرفته میشود.
با وجود فعال شدن روابط اقتصادی میان روسیه و ترکمنستان در سال 2015 میلادی بازسازی راه آهن میان مسکو و عشق آباد در دستور کار این کشورها قرار ندارد.
این موضوع در توسعه روابط تجاری میان ترکمنستان و روسیه بیتأثیر نبوده است. برخی منابع در شرکت راه آهن روسیه و ترکمنستان در ماههای نوامبر و دسامبر سال 2006 میلادی به طور غیر رسمی از احتمال بازسازی این مسیر صحبت میکردند اما این مسئله هنوز معلق باقی مانده است.
آخرین اظهارات رسمی در این مورد 26 می 2009 بوده و بر اساس آن اذعان شده است که قطار شماره 12/11 عشق آباد – مسکو (از طریق قزاقستان و ازبکستان) که از ایستگاه «قزان» شهر مسکو حرکت میکرده در سال 1995 میلادی به طور یک جانبه از سوی عشق آباد لغو شده است.
چندی پیش «آندرئی کاسترامین» رئیس بخش قطارهای مسافربری شرکت راهآهن روسیه گفت: مسکو هنوز هیچ پیشنهادی از شرکت راه آهن ترکمنستان در مورد برقراری قطار در مسیر عشق آباد – مسکو دریافت نکرده است.
وضعیت کنونی به نفع هیچ یک از 2 کشور نیست و این مسیر برای تاجیکستان با در نظر گرفتن ایجاد روابط حسنه این کشور با اتحادیه اقتصادی اوراسیا در حال از دست دادن جذابیت خود است.
منبع: فارس