پسته گیاهی است که از دیرباز در نقاط مختلف ایران مورد کشت و پرورش قرار می گرفته است. جنگل های وحشی و خودروی پسته در ناحیه شمال شرقی ایران و نواحی هم مرز با ترکمنستان و افغانستان پیشینه ای باستانی دارد و تصور می رود که درخت پسته حدود 3-4 هزار سال قبل در ایران اهلی شده و مورد کشت و کار قرار گرفته است. اولین ارقام پسته در ایران حاصل پرورش و اهلی کردن درختان پسته وحشی بوده است که تعداد این ارقام بسیار محدود و شکل ظاهری آن با محصول پسته خودرو شباهت داشته است. کم کم بر اثر پیوند و جابجایی این ارقام و توجه باغداران از نظر درشتی دانه های پسته تا حدودی تحول ایجاد شده و ارقام جدیدی بوجود آمده است. ارزش اقتصادی پسته به عنوان یک محصول استراتژیک جایگاه خاصی را در بین تولیدات کشاورزی دارا می باشد.این محصول بخش عمده ای از صادرات غیر نفتی را تشکیل می دهد. در شرایط کنونی حدود 55 درصد از تولید و بیش از 60 درصد از صادرات جهانی پسته در اختیار کشور ما بوده و درآمد ارزی حاصل از صادرات پسته از 400 میلیون دلار می باشد. سطح زیر کشت در حال حاضر سطح زیر کشت پسته ایران بیش از 360000 هکتار می باشد. استانهای پسته خیز عبارتند از :یزد، خراسان، فارس، سمنان، سیستان و بلوچستان، قزوین، مرکزی، اصفهان و قم می باشند که بیش از 90000 هکتار سطح زیر کشت باقیمانده را به اختصاص می دهند. ارزش غذایی دانش امروز برتری های پسته را از پاره ای جهات بر بسیاری از خوراکیهای مقوی و مغذی از جمله خاویار، میگو، گوشت قرمز و سفید و... به اثبات رسانیده است. مقدار انرژی حاصل از 100 گرم مغز پسته حدوداً 626 کیلو کالری می باشد. بعضی از ارقام پسته در دامغان پسته رقم خنجری دامغان: این رقم یکی از ارقام تجاری پسته در منطقه دامغان است که میوه آن بادامی شکل می باشد. اکثریت برگهای آن مرکب 3 برگچه ای هستند وبرگچه انتهایی بزرگتر از برگچه های جاتبی است. رقمی دیر گل بوده و در دهه دوم شهریور ماه قابل برداشت است، از این نظر جزء ارقام متوسط رس می باشد. پسته رقم شاهپسند: این رقم نیز یکی از ارقام تجاری پسته در منطقه دامغان بوده که میوه آن بادامی شکل می باشد. اکثریت برگهای آن مرکب 3 برگچه ای هستند. رقمی دیر گل بوده و در دهه دوم شهریور ماه قابل برداشت است، از این جزء ارقام متوسط رس می باشد شهرستان دامغان با قدمت بیش از 700 سال در تولید پسته، به لحاظ شرایط مناسب اقلیمی رشد محصول پسته، یکی از بهترین و مرغوب ترین پسته را به لحاظ وجود ترکیبات ضروری و ارزشمند در واریته های مختلف دارا می باشد. افت منابع زیرزمینی و توجه سرمایه گذاران به این محصول در آینده ای نزدیک، زمینهای زراعی جای خود را به باغات پسته خواهند داد و تولید حداکثری این محصول نیاز به پیش بینی شرایط مطلوب کاشت، داشت، برداشت، فرآوری، بسته بندی و تولید محصولات جانبی را در درجه اهمیت بالایی قرار خواهد داد. یکی از راههای موثر در جلوگیری از تبدیل شدن پسته به کالای لوکس و افزایش مصرف عمومی با عنایت به تورمهای جهانی ، فرآوری مناسب پسته وتولید محصولات جنبی از آن خواهد بود.

موطن اصلی و قدمت درخت پسته

درخت پسته معمولی و یا پسته ایرانی پیستاکیا ورا (Pistacia vera) به شکل جنگلهای انبوه در شمال شرقی ایران دیده می‌شود لذا می‌توان گفت که اصل این جور پسته از ایران است. درخت پسته از ایران به سایر نقاط مخصوصا به سواحل دریای مدیترانه (جنوب اروپا و شمال آفریقا) رفته است.

مشخصات گیاه شناسی درخت پسته

درخت پسته گیاهی است دو پایه یعنی گلهای نر و ماده جدا از یکدیگر و روی درخت مجزا قرار گرفته است. گل آذین درخت پسته بطور کلی خوشه‌ای است و در خوشه نر که گلها به یکدیگر فشرده و متراکم هستند. تعداد زیادتری گل مشاهده می‌شود تا در خوشه ماده که فاصله از گلها یکدیگر زیاد است و به همین علت این نوع گلها خوشه افشان و شلی تشکیل می‌دهند.

گلهای ماده دارای یک تخمدان و یک تخمچه هستند ولی کلاله منشعب و دارای سه شاخه است. برگ درخت پسته از 5 تا 7 برگچه تشکیل شده است. ریشه درخت محوری و عمودی است و تا عمق بیشتر از دو متر در داخل خاک فرو می‌رود. تلقیح گلهای ماده بوسیله باد انجام می‌گیرد.

آب و هوای مطلوب پسته

درخت پسته به سرمای شدید زمستان و گرمای زیاد تابستان هر دو مقاوم است. درخت پسته با هوا و زمین مرطوب سازگاری ندارد. رطوبت زیاد در زمین باعث تولید بیماری صمغ و پوسیدگی یقه درخت می‌شود که به تدریج درخت را ضعیف و بالاخره خشک می‌کند. درخت پسته به کم آبی و خشکی مقاومت زیاد نشان می‌دهد بطوری که درختان کهن را می‌توان بدون آبیاری بر مدت خیلی طولانی (شادی چند ده سال) زنده نگاه داشت.

خاک مطلوب پسته

بهترین خاکها برای کاشت درخت پسته خاکهای لیمونی سبک یعنی شن و رس می‌باشد. در اراضی سبک مصرف کود برای برداشت رضایت بخش است ولی در اراضی رسی سنگین که رطوبت را به مقدار زیاد و برای مدتی طولاتی در خود نگاه می‌دارد کاشت این گیاه نتیجه رضایت بخشی نمی‌دهد و مقدار محصول چندان قابل توجه نخواهد بود. درخت پسته تا اندازه‌ای تحمل شوری خاک را می‌کند.

الف) آبیاری
با وجود این که پسته استقامت زیادی به بی آبی دارد، لکن نباید از آب دادن آن مخصوصا در سنین ابتدایی غفلت شود. به طور متوسط بسته به بافت خاک از نظر نگهداری آب مدار آبیاری بسته به سن درخت به شرح زیر توصیه می شود: (به جز فصل زمستان)
درخت با سن 1 تا 3 سال:     مدار آبیاری 7 الی 10 روز
درخت با سن 3 الی 6 سال :     مدار آبیاری 12 الی 20 روز
درخت با سن 6 سال به بالا :    مدار آبیاری یک ماه
باید توجه داشت زمانی که مدار آبیاری یک ماه است، در هر آبیاری آب زیادی به درخت داده شود تا رطوبت کاملا به عمق خاک نفوذ کند.

ب) هرس
هرس یعنی بریدن شاخه های اضافی و این عمل در زمستان انجام می شود. پس از فرم دهی درخت در سال های بعد از پیوند و قبل از باردهی، هرس اهمیت دارد که شامل شنگ کردن شاخه ها، سر بر داری و حذف پاجوش ها می باشد.
هرس باعث درشت شدن میوه درخت و تا حدی یکنواخت شدن باردهی در سالهای مختلف می شود.

ج) کود دهی
کود دامی گوسفندی و گاوی مورد استفاده باید کاملا پوسیده باشد. بهتر است کود مرغ نیز با کودهای گوسفندی یا گاوی مخلوط شود و در شیاری به عمق حداقل 40 سانتیمتر بسته به سن درخت و عرض 40 سانتیمتر در انتهای چتر سایه انداز درخت دفن شود. فصل کود دهی فصل خواب درختان یعنی زمستان است.
مخلوط کردن کود کامل شیمیایی ( N-p-K ) نیز با کود حیوانی مورد استفاده مطلوب می باشد.
دادن کود شیمیایی ازته (سولفات آمونیم و سولفات پتاسیم) در مناطق با آب و خاک شور در نیمه دوم اردیبهشت ماه جهت افزایش جوانه های رویشی و زایشی، در نیمه دوم تیرماه جهت پر شدن دانه های پسته در درختان بارده مناسب است. میزان کود مصرفی با مشاوره کارشناسان از 100 گرم تا 200 گرم به ازای هر درخت می باشد.
استفاده از کودهای مایع و جامد میکرو در فصل رشد درخت بسته به نوع کمبود و مشاوره با کارشناسان کشاورزی همزمان با سمپاشی و یا به صورت مستقل بسیار مناسب است. بعد از برداشت پسته دادن کود روی به صورت محلول پاشی توصیه می شود.

د) دلایل پوکی پسته
1- عدم وجود گرده نر که ناشی از کمبود درخت نر می باشد  مهمترین عامل پوکی پسته بوده و باید به ازای هر 10 الی 15 درخت ماده یک درخت نر در باغ پیوند نمایید. در صورت کمبود درخت نر حتما گرده افشانی مصنوعی انجام دهید.
2- عدم رسیدگی و توجه کامل به درختان از جمله آبیاری کم و نامنظم، ندادن کود حیوانی و هرس نکردن درختان و غلبه آفات در باغ باعث پر نشدن مغز پسته و یا ریزش جوانه های سال بعد می شود.

ه) آفات مهم پسته
1- پسیل پسته، که حشره زرد رنگ کوچکی است و در حال حاضر بیشترین خسارات را وارد می کند و موقع خسارت شدید، پای درخت شکرک ایجاد می شود.
2- کنه درختان پسته که این آفت با چشم معمولی قابل مشاهده نیست و علائم آن اینکه ابتدا برگها سبز تیره و سپس حالت چرمی رنگ می شوند.
3- شپشک پسته، این آفت کاملا روی برگها و خوشه ها قابل مشاهده است و درخت مورد حمله محصول آن اغلب پوک و نیم مغز می شود.


برای مبارزه با شپشک استفاده از سم اتیون با نسبت 2.5 - 2 در هزار بسیار مناسب است. ذکر این نکته ضروری است که برای مبارزه با هر یک از آفات مشاوره با کارشناسان خبره کشاورزی جهت توصیه سم و زمان سمپاشی بسیار مهم است.

و) برداشت پسته
1- پسته را وقتی کاملا رسید برداشت نمایید.
2- برداشت را ساعتهای اولیه روز شروع نموده و محصول برداشت شده را زیر سایه و یا جای خنک قرار دهید.
3- قسمتهای آلوده به آفت را در باغ جداگانه برداشت نمایید.
4- محصول برداشت شده را سریعا به مراکز فرآوری پسته که تمام اتوماتیک و بهداشتی است انتقال دهید تا سریعا پوست گیری و جداسازی شود. به این ترتیب رنگ پوسته سخت پسته سفیدرنگ و بازاری پسندی مناسب خواهد داشت.

مقــدمـــه : درخت پسته اهلی ( Pistacia Vera ) متعلق به تیره ( Anacardiaceae ) است . جنس Pistacia دارای 11 گونه است که همگی آنها از خود تربانتین یا سقز ترشح می کنند . درخت پسته دارای برگهای مرکب شانه ای بوده و میوه پسته از نظر گیاه شناسی در ردیف میوه های شفت طبقه بندی می شود . درخت پسته دو پایه است و برای تولید میوه به وجود هردو درخت نر و ماده نیاز است . گلهای درخت پسته فاقد گلبرگ و غده های شهد ساز بوده و زنبورهای عسل را به خود جلب نمی کنند و گرده گل توسط باد پراکنده می شود . درخت پسته برگ ریز بوده ، د رپائیز خزان نموده و زمستان را در خواب می گذراند . ریشه زائی درخت پسته محوری و عمودی بوده و قدرت تولید ریشه فرعی در درخت پسته ضعیف است . مرحله نونهالی درخت پسته طولانی بوده و تاقبل از پنج سالگی درختان میوه کمی تولید می کنند و از 10 تا 12 سالگی باردهی کامل و اقتصادی درخت آغاز می شود . مهمترین گونه های جنس Pistacia عبارتند از : P.Vera یا پسته معمولی ، P.Khinjuk یا چاتلانقوش یا کسور ، P.mutica یا بنه ، P.atlantica ، P.terebinthus . P.integerrima مهمترین ارقام پسته در ایران عبارتند از : اوحدی ، کله قوچی ، اکبری ، احمد آقائی ، ممتاز ، بادامی زرند ، شاه پسند ، سفید پسته نوق ، خنجری دامغان و قزوینی . نیاز سرمایی درخت پسته از 600 ساعت با دمای کمتر از 7 درجه سانتی گراد برای رقم کله قوچی تا 1200 ساعت با دمای کمتر از 7 درجه سانتی گراد برای رقم اکبری متفاوت بوده و مقدار آن بطور متوسط 1000 ساعت زیر 7 درجه سانتی گراد در نظر گرفته می شود . عدم تامین سرمای مورد نیاز درخت پسته موجب تاخیر در گلدهی ، گلدهی نامنظم ، کاهش تعداد برگچه های برگ ، تولید برگهای غیر طبیعی و ساده و ... می شود . کشت و پرورش پسته از عرض 27 درجه شمالی تا عرض 42 درجه شمالی انجام می شود . اغلب درختان پسته در ارتفاع 2000-900 متری از سطح دریا قرار گرفته اند . درخت پسته قادر به تحمل دمای 45 درجه سانتی گراد در تابستان و دمای 20- درجه سانتی گراد در زمستان می باشد . برای داشتن حداکثر محصول میزان حداکثر رطوبت نسبی بایستی کمتر از 35% باشد .

 کاشت پسته  :

 مناسبترین بافت خاک جهت کاشت پسته بافت شنی لوم می باشد ( 70-60 درصد شن ، 30-20 درصد سیلت یا لای و 20-10 درصد رس ) . معیارهای کیفی جهت آب مناسب برای آبیاری باغات پسته عبارتند از : حداکثر شوری 4 میلی موس بر سانتی متر ( بعلت مقاوم بودن درخت پسته به شوری ، آبیاری با آبهای دارای 8 میلی موس بر سانتی متر شوری نیز برای درختان پسته انجام می شود . ) ، حداکثر نسبت جذبی سدیم 15 ( برای SAR بیشتر از 15 ، Ec آب نیز بایستی بیشتر از 3میلی موس بر سانتی متر باشد ) ، حداکثر کلر آب آبیاری 10 میلی اکی والان بر لیتر ، حداکثر غلظت بر PPm 2 ، حداکثر بی کربنات ( Hco3 ) 5/8 میلی اکی والان بر لیتر ، حداکثر سولفات ( So4 ) 10 میلی اکی والان بر لیتر ، حداکثر میزان کربنات سدیم باقیمانده (RSC) 5/2 ، حداکثر غلظت منیزیم 5 میلی اکی والان برلیتر ( غلظت منیزیم بایستی از غلظت کلسیم آب آبیاری کمتر باشد ) ، حداکثر مقدار باقیمانده خشک یا TDS 2000 میلی گرم در لیتر . درصورت مطبق بودن خاک محل احداث باغ ، بایستی محل ردیفهای کاشت حداقل به عرض 1 متر و به عمق 2 متر با بیل مکانیکی کاملا" مخلوط و یکدست شود . درصورت انتخاب سیستم آبیاری غرقابی و سطحی ، شیب نهایی زمین بایستی حدود 2-1 درصد باشد . کاشت نهال و یا بذر نباید در داغ آب و نوک پشته ها انجام شده و بهتر است محل کاشت کمی پائین تر از محل داغ آب انتخاب شود . در نقشه کاشت بایستی محل ردیفهای کاشت ، محل قرارگرفتن درختان نر ، محل خیابانهای اصلی و فرعی ، محل قرارگرفتن نوارهای بادشکن، مسیرهای اصلی و فرعی انتقال آب و . . . مشخص گردد . جوی پشته ها جهت کاشت بذر یا نهال ، بایستی به عرض 100 – 50 سانتی متر وعمق40-30 سانتی متر احداث گردد . محل کشت بذر از کف جوی بایستی حدود 10 سانتی متر بالاترباشد و هنگام آبیاری ، آب حدود 5 سانتی متر روی بذر را بپوشاند . فاصله کاشت درختان در روی ردیف حداقل 3-2 متر و فاصله ردیفهای درختان حداقل 6-5 متر در نظر گرفته شود . دور آبیاری جهت نهالهای پسته در سال اول حداکثر 7 روزه و درسال دوم 14 روزه می باشد . جهت پیوند نهالهای پسته ، در اسفندماه نهالهای 3-2 ساله سربرداری شده و پس از رشد جوانه های جانبی بر روی پایه سربرداری شده ، حدود 3 شاخه جانبی برروی پایه اصلی نگهداری شده و سایر شاخه ها حذف می شوند . زمان مناسب جهت پیوند نهالهای پسته بطور عمده اواخر اردیبهشت تا اوایل خرداد می باشد . نسبت مناسب درختان نر به درختان ماده نسبت 1 به 9 است . هرس فرم مناسب جهت درختان پسته ، هرس فرم جامی و شلجمی می باشد . پسته، دانه میوه از درخت پسته است. درخت پسته اولین بار در ترکیه و ایران یافت شد. در آن زمان، پسته غذای اشراف بود. در سال های بعد، فقط در جشن ها و مهمانی ها مصرف می شد. بعدها در انواع دسرها، شیرینی ها، بستنی و حتی به عنوان اشتها آور خورده می شد. این دانه، به خاطر شکلش به نام "آجیل خندان" معروف شد.

پسته به عنوان یک ماده غذایی گیاهی و نیرو بخش و درمان کننده بسیاری از بیماری ها مورد استفاده قرار می گیرد.

فواید پسته

1- پسته در مقایسه با دیگر آجیل ها، مقدار کمی کالری دارد. بدون کلسترول می باشد و دارای مقدار کمی چربی اشباع می باشد. چربی یک منبع انرژی می باشد و کمک به جذب ویتامین های A, E, D و K می کند. پس پسته از آن جایی که دارای چربی می باشد، این امر مهم را نیز انجام می دهد.

2- یکی از بهترین منابع پروتئین گیاهی می باشد.

3- پسته از آنجایی که دارای مقدار زیادی چربی غیراشباع و پروتئین می باشد، لذا نباید بیشتر از 18 گرم در هفته مصرف شود.

4- پسته دارای مقدار زیادی فیبر می باشد. فیبر به هضم مواد غذایی کمک می کند، کلسترول و قند خون را تنظیم می کند.

5- پسته در بین گروه آجیل ها، یکی از بهترین منابع پتاسیم می باشد. پتاسیم 1 عدد پسته برابر پتاسیم 1 عدد پرتقال است. مقدار پتاسیم در 2 عدد پسته بیشتر از 1 عدد موز می باشد. پتاسیم موجود در پسته، به تعادل مایعات بدن کمک می کند، ضربان قلب را تنظیم می کند و برای کاهش فشار خون نیز بسیار مفید می باشد.

6- همچنین دارای فسفر می باشد و در ساخت استخوان ها و دندان ها شرکت می کند، جلوی خستگی و ضعف را می گیرد و برای تقویت عضلات بدن مفید می باشد.

7- پسته، مقداری منیزیم نیز دارد که منیزیم یکی از مهم ترین عناصر معدنی برای تبدیل غذا به انرژی می باشد، ضربان قلب را تنظیم می کند واز گرفتگی عضلات جلوگیری می کند.

8- آهن در پسته، برای سرگیجه، خستگی، رنگ پریدگی و کم خونی مفید است.

9- روی برای تقویت پوست، مو و ناخن بسیار مهم است.

10- پسته دارای ویتامین های B6 ، B1 و E می باشد. ویتامین B6 کمک به سوخت و ساز پروتئین می کند و در جذب مواد غذایی نیز نقش دارد. ویتامین B1 باعث افزایش انرژی، تقویت سلول های عصبی و متعادل کردن اشتها می شود.

11- در بین آجیل ها، پسته دارای بیشترین آنتی اکسیدان می باشد. همان طورکه می دانید ویتامین E جزو گروه آنتی اکسیدان ها می باشد و تقویت سیستم ایمنی بدن، سلامت چشم و جلوگیری از خستگی  و استرس و نیز جلوگیری از تخریب سلول ها را بر عهده دارد.

12- پسته نیز مانند دیگر دانه ها، از بیماری های قلبی جلوگیری می کند. به خاطر وجود چربی های غیر اشباع، می تواند مقدار کلسترول خون را پایین بیاورد. 

13- پسته باعث عملکرد درست مغز می شود و شخص را آرام می کند.

14- این آجیل می تواند جلوی پیشرفت بیماری های مزمن از قبیل سرطان را بگیرد.

15- مطالعات نشان داده است؛ پسته می تواند مقدار کلسترول خوب خون(HDL) را بالا ببرد و درعین حال مقدارکلسترول بد خون(LDL ) و تری گلیسیرید را پایین بیاورد.

16- پودر پسته، درمان کننده دندان درد می باشد.

17- پسته تغییری در فشار خون و افزایش وزن انجام نمی دهد. اما به خاطر کاری بالایی که دارد، به عنوان یک میان وعده پرکالری شمرده می شود و نباید زیاد مصرف شود.

برای کاهش نمک و چربی در رژیم غذایی، باید از خوردن پسته بو داده و شور خودداری کنید.

لازم به ذکر است که، 28 گرم پسته، بیشتر از 10 درصد نیاز بدن به فیبر غذایی، ویتامینB6، ویتامین B1، منیزیم و فسفر را تامین می کند.

درختان پسته

 درخت پسته اهلی ( Pistacia Vera ) متعلق به تیره ( Anacardiaceae ) است . جنس Pistacia دارای 11 گونه است . درخت پسته دارای برگهای مرکب شانه ای بوده و درخت پسته دو پایه است و برای تولید میوه به وجود هردو درخت نر و ماده نیاز است . گلهای درخت پسته فاقد گلبرگ و غده های شهد ساز بوده و زنبورهای عسل را به خود جلب نمی کنند و گرده گل توسط باد پراکنده می شود . درخت پسته برگ ریز بوده ، د رپائیز خزان نموده و زمستان را در خواب می گذراند . ریشه زائی درخت پسته محوری و عمودی بوده و قدرت تولید ریشه فرعی در درخت پسته ضعیف است . مرحله نونهالی درخت پسته طولانی بوده و تاقبل از پنج سالگی درختان میوه کمی تولید می کنند و از 10 تا 12 سالگی باردهی کامل و اقتصادی درخت آغاز می شود . مهمترین گونه های جنس Pistacia عبارتند از : P.Vera یا پسته معمولی ،  ، P.mutica یا بنه ، . Pمهمترین ارقام پسته در ایران عبارتند از : اوحدی ، کله قوچی ، اکبری ، احمد آقائی ، ممتاز ، بادامی زرند ، شاه پسند ، سفید پسته نوق ، خنجری دامغان و قزوینی . نیاز سرمایی درخت پسته از 600 ساعت با دمای کمتر از 7 درجه سانتی گراد برای رقم کله قوچی تا 1200 ساعت با دمای کمتر از 7 درجه سانتی گراد برای رقم اکبری متفاوت بوده و مقدار آن بطور متوسط 1000 ساعت زیر 7 درجه سانتی گراد در نظر گرفته می شود . عدم تامین سرمای مورد نیاز درخت پسته موجب تاخیر در گلدهی ، گلدهی نامنظم ، کاهش تعداد برگچه های برگ ، تولید برگهای غیر طبیعی و ساده و ... می شود . کشت و پرورش پسته از عرض 27 درجه شمالی تا عرض 42 درجه شمالی انجام می شود . اغلب درختان پسته در ارتفاع 2000-900 متری از سطح دریا قرار گرفته اند . درخت پسته قادر به تحمل دمای 45 درجه سانتی گراد در تابستان و دمای 20- درجه سانتی گراد در زمستان می باشد . برای داشتن حداکثر محصول میزان حداکثر رطوبت نسبی بایستی کمتر از 35% باشد

نام پسته

به گفته (برتولد لوفر) ایران شناس امریکایی که کتابی درباره ایران در سال 1926 منتشر کرده است پسته از ادوار باستان در ایران حایز اهمیت بوده و لفظ پسته در زبان های یونانی , لاتین و سایر زبان های اروپایی از نام پسته ایرانی گرفته شده است. نام این درخت در پارسی قدیم پیستاکا و در پارسی میانه یا پهلوی پیستاک بوده است. و در پارسی امروز پسته تلفظ می شود.

سطح زیر کشت پسته

در حال حاضر سطح زیر کشت پسته ایران بیش از 360000 هکتار می باشد که استان کرمان با مجموع بیش از 270000 هکتار باغ های بارور وغیربارور 77 درصد محصول کل کشور را تولید و به عنوان مهمترین منطفه پسته کاری ایران ودنیا محسوب می شود. ضمناً سایر استانهای پسته خیز عبارتند از:یزد.خراسان.فارس.سمنان.سیستان وبلوچستان.قزوین.مرکزی.اصفهان و قم می باشند که بیش از 90000 هکتار سطح زیر کشت باقیمانده را به خود اختصاص می دهند

خاک مطلوب پسته

بهترین خاکها برای کاشت درخت پسته خاکهای لیمونی سبک یعنی شن و رس می‌باشد. در اراضی سبک مصرف کود برای برداشت رضایت بخش است ولی در اراضی رسی سنگین که رطوبت را به مقدار زیاد و برای مدتی طولاتی در خود نگاه می‌دارد کاشت این گیاه نتیجه رضایت بخشی نمی‌دهد و مقدار محصول چندان قابل توجه نخواهد بود. درخت پسته تا اندازه‌ای تحمل شوری خاک را می‌کند

 صمغ پسته، عصاره‌ای خواب‌آور و ضد اضطراب

 نتایج یک پژوهش در فاز حیوانی نشان داد: عصاره هیدروالکلی صمغ پسته بر تسهیل روند خواب‌آوری، اثر ضد اضطرابی و شل کنندگی عضلانی تاثیر مثبت دارد.

به گزارش ایسنا،حسین حسین‌زاده، استاد فارماکودینامی و سم‌شناسی مرکز تحقیقات علوم دارویی و دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، در پژوهشی اثرات تزریق داخل صفاقی عصاره هیدروالکلی صمغ پسته بر شلی عضلانی، خواب و اضطراب بر روی موش سوری را مورد بررسی قرار داده است.

در این پژوهش اثر صمغ پسته بر تعادل حرکتی و شل کنندگی عضلانی به دو روش میله چرخان و بارفیکس،30 و 60 دقیقه پس از تزریق مواد بررسی شد. در آزمون خواب‌آوری، زمان شروع به خواب رفتن و مدت زمان در خواب بودن 30 دقیقه پس از تزریق عصاره‌ها و مواد به روش القاء خواب با تزریق پنتوباربیتال انجام شد. رفتارهای حرکتی موش‌ها با آزمون جعبه باز و اثر ضد اضطرابی به روش ماز به علاوه‌ای، 30 دقیقه پس از تزریق بررسی شد.

یافته‌ها نشان می‌دهد که صمغ پسته در دوزهای 11 و 5/0- 25/0 گرم بر کیلوگرم به طور معنی داری اثرات خواب آوری(افزایش طی خواب در تمام دوزها و کاهش زمان شروع به خواب رفتن در دوز 1 گرم بر کیلوگرم)، اثر ضد اضطرابی در آزمون ماز به علاوه، شل کنندگی عضلانی(در آزمون بارفیکس و با دوز 1 گرم بر کیلوگرم) و کاهش فعالیت حرکتی با تمام دوزها داشته است.

نتایج این تحقیق حاکی از آن است که عصاره هیدروالکلی صمغ پسته تاثیر مناسبی بر تسهیل روند خواب‌آوری، اثر ضداضطرابی و شلی عضلانی دارد که ممکن است این ترکیب در کاهش اختلالات انقباضی عضلات، بی‌خوابی و اضطراب مؤثر باشد.

 

قیمت یک حلقه چاه در کرمان 5 تا 6 میلیارد تومان

از آنجائیکه این محصول در استانهای گرمسیری مانند کرمان تولید می شود در سال های اخیر با بحران خشکسالی به شدت تحت تاثیر بی آبی قرارگرفته است و برداشت های بی رویه از منابع آبی زیرزمینی در دشت های رفسنجان، سیرجان، کرمان و یزد، تولید این محصول را با خطر کم آبی مواجه کرده است.

بحران آب در این منطقه به اندازه ای

شدت یافته است که هم اکنون یک حلقه چاه در شهرستان انار کرمان با ظرفیت 50 لیتر در ثانیه به قیمت 5 تا 6 میلیارد تومان به فروش می رسد در حالیکه همین چاه در منطقه غربی کشور کمتراز 200 میلیون تومان قیمت دارد.

پسته برای سلامت قلب و آرامش اعصاب مفید است

صادرات                        

 گیاهان سرمنشا زنجیره غذایی حیات بر روی کره زمین و به عنوان ثروت ملی هر کشور محسوب می‌شوند. پسته یکی از مهمترین اقلام صادراتی ایران است که بیش از 23% از ارزش کل صادرات ایران را بخود اختصاص داده است.

                                                                                                

گونه های پسته

امروزه گونه های متنوعی از پسته در جهان کشت می شود. از گونه های جنس (Pistacia تنها)، (vera.P پسته اهلی)، (khinjuk.P چاتلانقوش، کسور، گلخونک یا خنجک) و ( mutic.P بنه) در ایران تولید می شود. چاتلانقوش و بنه پایه های مناسبی برای پیوند درختان پسته اهلی به شمار می روند.

Vera.P در بین گونه های فوق تنها درختی است که به صورت اهلی درآمده و نوع وحشی آن نیز در جنگلهای سرخس واقع در منطقه مرزی شمال شرقی کشور یافت می شود.

  گیاه‌شناسی پسته

درخت پسته از 9- 7 سالگی به بار می‌نشیند و می تواند دمای 45 درجه بالای صفر و 25 درجه زیرصفر را تحمل کند. این گیاه در برابر خشکی و کم آبی مقاوم نیز است. از میان گونه‌های مختلف پسته، تنها گونه‌های پسته اهلی، چاتلانقوش، گلخونک و بنه در ایران تولید می‌شود و مناطق اصلی کشت پسته در دامغان، کرمان، آذربایجان، قزوین، اردستان و رفسنجان متمرکز است

بسته بندی و انبارداری

محصول آماده جهت عرضه به بازار برحسب نیاز در ظروف بزرگ ( گونی‍های کنفی60 کیلویی)یا ظروف کوچک ( نایلون، سلفون و قوطی کوچک 5000 – 50 گرمی) بسته بندی و به بازار عرضه شود. ظروف بسته‍بندی بایستی دارای برچسب حاوی اطلاعات نوع رقم، شکل میوه، تعداد دانه در انس درصد ناخندانی و ... باشد.

محصول بسته ‍بندی شده در انبار مخصوص با دمای حدود 15-5 درجه سانتی‍گراد و در شرایط رطوبت پایین با کف و دیواره های غیر‍قابل نفوذ به حشرات نگهداری می ‍شوند. وجود هواکش کنترل کننده های دما و رطوبت در انبار از جمله استانداردهای مناسب انبارداری هستند. بسته‍ بندی و وارد کردن محصول به انبار در ساعات خنک شبانه روز ( اواخر شب یا صبح زود) باعث کاهش دمای محصول و افزایش مدت نگهداری آن می ‍شود. قراردادن پالت‍های چوبی یا فلزی در کف انبار ضروری است تا از آلودگی احتمالی محصول و انتقال رطوبت کف انبار به آن جلوگیری شود

مصرف مغز سبز پسته برای مبتلایان به چربی خون، بجای مغز معمولی پسته توصیه میشود

کود

درخت پسته احتیاج به کود فراوان دارد و کود دامی به تنهایی نمی‌تواند رفع احتیاجات درخت پسته را از حیث مواد غذایی برای محصول زیاد بکند. لذا باید علاوه بر کود دامی از کودهای شیمیایی نیز استفاده کرد. کود دامی را پاییز به درخت می‌دهند و کود شیمیایی را در دو دفعه یکی در اسفند ماه و دیگری در خرداد ماه با خاک مخلوط می‌کنند

فواید پسته

پسته، دانه میوه از درخت پسته است. درخت پسته اولین بار در ترکیه و ایران یافت شد. در آن زمان، پسته غذای اشراف بود. در سال های بعد، فقط در جشن ها و مهمانی ها مصرف می شد. بعدها در انواع دسرها، شیرینی ها، بستنی و حتی به عنوان اشتها آور خورده می شد. این دانه، به خاطر شکلش به نام "آجیل خندان" معروف شد. پسته به عنوان یک ماده غذایی گیاهی و نیرو بخش و درمان کننده بسیاری از بیماری ها مورد استفاده قرار می گیرد.

 تاریخچه پسته

از دیرباز در نقاط مختلف ایران کشت می شده است و جنگلهای وحشی پسته در ناحیه شمال شرق ایران به ویژه مرز افغانستان و ترکمنستان وجود دارد و گمان می رود که درخت پسته حدود 4-3 هزار سال قبل در ایران اهلی شده و مورد کشت و کار قرار گرفته است. در این نوشتار سعی شده به طور خلاصه و مفید، مطالب کاربردی به زبان ساده بیان شود. امید است روزنه ای برای تأمین نیاز کشاورزان باشد

آفات پسته

افلاتوکسین زنجرک پسته ایدیو سروس ستالی (آفت شیره) افلاتوکسین زهرابه‌ای است که بوسیله گروهی از قارچها (اسپرژیلوس) که جزِء کپک‌ها هستند ترشح می‌شود. این قارچها با تغذیه از مواد غذایی زهرابه تولید کرده وآنرا داخل و یا روی مواد غذایی به جا می‌گذارند.این قارچ در شرایط حرارت ورطوبت مناسب بر روی میزبان (پسته) شروع به رشد کرده وتولید زهرابه کرده که به انسان و دام ضرر فراوان می‌رساند. پسیل پسته که به شیره خشک معروف است شپشک واوی پسته لارو برگ خوار پسته کرم ریشه پسته سرشانه خوار پسته, زنبورهای مغز خوار پسته

پسته وسلامتی

مطالب علمی و مفید و دلالیل اینکه پسته برای سلامتی انسان ها به خصوص جوا نان بسیار مفید می باشد

کاشت نهال پسته

روش های مختلف کاشت نهال پسته شامل کاشت در زمین اصلی . کاشت در خزانه .  کاشت در کیسه‌های پلاستیکی و غیره به طور کامل توضیح داده شده است.

 آشنایی با درخت پسته و مراحل تولید آن