براساس گزارش آژانس اطلاعات انرژی آمریکا و سازمان بهداشت جهانی، ایران رتبه دهم تولید کننده گازهای گلخانه ای و رتبه هشتم آلودگی هوا را در جهان به خود اختصاص داده است که مبنای یکی تولید گاز دی اکسید کربن و دیگری آلاینده های خطرناک کمتر از ۱۰ میکرون است.

به گزارش ایرنا، آژانس اطلاعات انرژی آمریکا فهرست ۱۰ کشور تولید کننده نخست گازهای گلخانه ای با منشا گاز دی اکسید کربن را منتشر ساخت که ایران در انتهای این فهرست قرار دارد.

پایگاه خبری این سازمان شیوه محاسبه وضعیت این کشورها را اینگونه توضیح داد: این سازمان با بررسی میزان گاز دی اکسید کربن تولید شده توسط تمام انواع صنایع و میزان سوخت فسیلی مصرف شده در کشورهای جهان، فهرستی از آلوده کننده ترین کشورهای جهان تهیه کرده است که چین رتبه نخست و ایران رتبه دهم این فهرست را به خود اختصاص داده است.

اکثر کشورهایی که در صدر فهرست قرار دارند، کشورهایی با صنایع عظیم، ظرفیت تولید و جمعیت بالا هستند و به منظور حفظ محیط زیست و اجتناب از آثار مخرب آلودگی، لازم است این کشورها راهکارهای مناسبی را برای کاهش مصرف انرژی، منابع جایگزین تامین انرژی، بهبود شبکه حمل و نقل عمومی و تولید گاز دی اکسید کربن اتخاذ کنند.

طبق این گزارش آمریکا که همواره نخستین تولید کننده این گونه گازها بود توانسته جایگاه خود را به رتبه دومی تقلیل دهد. براین اساس فهرست ۱۰ کشور نخست تولید کننده گازهای گلخانه ای به شرح ذیل اعلام شده است:

رتبه اول: چین

کشور چین با تولید سالیانه ۶۰۱۸ میلیون تن گازهای گلخانه ای در رتبه نخست جای دارد. البته با توجه به میزان تولیدات و فعالیت صنایع مختلف چین، تولید این میزان گازهای آلوده کننده چندان عجیب نیست. این کشور با بیش از ۱.۳۲۴.۶۵۵.۰۰۰ نفر بزرگترین کشور جهان از نظر جمعیتی است و حجم عظیمی از سوخت های فسیلی را در شهرها، صنایع غذایی و صنعت حمل ونقل مورد مصرف قرار می دهد.

رتبه دوم: امریکا

تا سال ۲۰۰۷، آمریکا بزرگترین آلوده کننده جهان محسوب می شد. این کشور درحال حاضر با تولید سالانه ۵۸۳۳ میلیون تن انواع گازهای گلخانه ای، در رتبه دوم قرار گرفته است. صنایع گوشت و نفت ایالات متحده که در نوع خود بزرگترین صنایع دنیا محسوب می شوند، روزانه ۱۸.۹۶۰.۰۰۰ بشکه نفت خام را به مصرف می رسانند. این کشور ۳۱۰.۳۸۳.۴۴۴ نفر جمعیت دارد و نیاز آن به مصرف نفت هرروز بیشتر می شود.

رتبه سوم: روسیه

روسیه با ۱۴۱.۹۵۰.۰۰۰ نفر جمعیت، در مقام سوم آلوده کننده های جهان قرار دارد و سالانه ۱.۷۰۴ میلیون تن گازهای گلخانه ای تولید می کند. روسیه مدعی است در صورت همکاری و اقدام مشابه سایر کشورها، قادر است میزان این آلودگی را تا ۲۵ درصد کاهش دهد. اما با توجه به اقدامات اخیر این کشور درراستای بهره برداری از منابع نفتی قطب شمال و شروع ساخت سکوهای نفتی شناور در قطب، این ادعای روسیه تردیدهایی را به همراه دارد.

رتبه چهارم: هندوستان

هندوستان با ۱.۱۳۹.۹۶۴.۹۳۲ نفر جمعیت، از نظر تعداد ساکنان در مقام دوم جهان قرار دارد . در نتیجه میزان تولید گازهای هیدروکربن در این کشور حدود ۱.۲۹۳ میلیون تن در سال است. این کشور به سرعت در حال صنعتی شدن است و میزان تولیدات و صادرات آن رشد چشمگیری دارد. البته این رشد چشمگیر، هزینه سنگینی را به همراه داشته و بسیاری از ساکنان این کشور، از جمله کودکان در صنایع عظیم آن مشغول هستند.

رتبه پنجم: ژاپن

ژاپن با تولید ۱.۲۴۷ میلیون تن گاز دی اکسید کربن در سال، مقام پنجم این فهرست را به خود اختصاص داده است. ژاپن نیز مانند روسیه مدعی است که در صورت اقدام مشابه سایر کشورها، میزان تولید گازهای هیدروکربن را تا ۲۵ درصد کاهش خواهد داد. عامل اصلی آلودگی این کشور، صنایع عظیم، سیستم حمل ونقل بسیار گسترده ف متراکم و شهرنشینی اغلب ساکنان آن است. آژانس محیط زیست ژاپن با تصویب قوانین مختلف به منظور کاهش میزان تولید گازهای هیدروکربن و نیتروژن در خودروها و صنایع مختلف، سعی در کنترل میزان آلودگی دارد.

رتبه ششم: آلمان

طبق این گزارش، میزان تولید دی اکسید کربن در کشورهای عضو اتحادیه اروپا در مقایسه با ژاپن بسیار کمتر و در حدود ۸۵۸ میلیون تن در سال است. کشور آلمان نیز برای رسیدن به استاندارد اتحادیه اروپا، به گونه ای برنامه ریزی کرده است که سالانه ۳ درصد از میزان تولید گازهای گلخانه ای بکاهد. همچنین مقام های این کشور اعلام کردند که در یک برنامه بلند مدت قصد دارند با فرهنگ سازی و تشویق مردم به مصرف کمتر برق، میزان مصرف آن را تا سال ۲۰۲۰ میلادی تا ۱۳ درصد کاهش دهند. همچنین این کشور برای استفاده از گرمای حاصل از نیروگاه های برق، چندین پروژه ملی را در دست اجرا دارد.

رتبه هفتم: کانادا

کانادا سالانه ۶۱۴ میلیون تن گاز دی اکسید کربن تولید می کند. شاید دیدن نام کانادا در این فهرست کمی عجیب باشد. چراکه دائماً داستان های مختلفی از استانداردهای بالای زندگی و توسعه پایدار از این کشور به گوش می رسد و در اکثر تبلیغات تصویری از یک کشور پاک با طبیعت بکر و بدون آلودگی زیست محیطی در ذهن افراد ایجاد می شود. متخصصان صنعت حمل ونقل، استخراج معادن وفعالیت کارخانجات را علت اصلی آلودگی محیط زیست این کشور می دانند.

رتبه هشتم: انگلستان

انگلستان سالانه ۵۸۶ میلیون تن دی اکسید کربن تولید می کند. با وجود این که میزان آلودگی هوا در این کشور روبه کاهش است و نحوه مصرف انرژی همواره بهینه می شود، هنوز هم آلودگی ناشی از صنعت حمل ونقل، به عنوان یک مشکل بزرگ باقی مانده و هرروز هم تشدید می شود. هنوزهم استفاده از زغال سنگ و نفت برای تامین انرژی یکی از مشکلات اصلی انگلیس است. البته چندی قبل بزرگترین پروژه تامین انرژی از باد در انگلستان راه اندازی شد و تا کنون طرح های متعددی برای تامین انرژی پایدار در این کشور مطرح شده است.

رتبه نهم: کره جنوبی

این کشور با تولید سالانه ۵۱۴ میلیون تن گاز دی اکسید کربن در جایگاه نهم قرار دارد. از زمان تحول اقتصادی این کشور در دهه ۱۹۶۰ میلادی تاکنون فرآیند صنعتی شدن با سرعت زیادی درحال شکل گیری بوده وتقاضای مستمری برای کسب فناوری های نوین وجود داشته است. اغلب این فناوری ها درون کشور کره تولید می شوند و موجب شکل گیری کارخانجات و صنایع عظیم شده است. دود حاصل از کارخانجات و سیستم حمل ونقل این کشور مقادیر زیادی از اکسید گوگرد را وارد جو زمین می کند. این ترکیبات عامل اصلی باران های اسیدی هستند.

رتبه دهم: ایران

طبق این گزارش، ایران سالانه ۴۷۱ میلیون تن گاز دی اکسید کربن تولید می کند و در جایگاه آخر این فهرست قرار دارد و از مشکلات متعدد مرتبط با آلودگی هوا و آب رنج می برد. به گونه ای که حیات وحش دریای خزر در معرض خطر جدی قرار گرفته است. زباله های خانگی، زباله های شیمیایی کارخانجات و سایر مواد آلوده کننده، اغلب در دریای خزر تخلیه می شود.

طبق این گزارش ایران، آلوده ترین شهر جهان- اهواز- است. آلودگی این شهر بیش از سه برابر میزان متوسط آلودگی کشور است. اهواز یک شهر کویری با جمعیتی حدود یک میلیون و ۳۰۰ هزار نفر بوده و به دلیل میدان های نفتی آن در دنیا شناخته شده است.ایران از نظر میزان ذخایر نفتی در رتبه سوم و از نظر ذخایر گاز طبیعی در رتبه دوم جهان قرار دارد.براساس این گزارش، علت اصلی آلودگی هوا در ایران، تولید بنزین بی کیفیت توسط کارخانجات پتروشیمی داخلی است.

پیش از این سازمان جهانی بهداشت نیز با انتشار گزارشی در سال ۲۰۱۳، ۱۰ کشور آلوده دنیا بین سال های ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۱ را معرفی کرد. طبق این گزارش، آلوده ترین شهرهای دنیا در این سال ها به ترتیب در مغولستان، بوستوانا در آفریقای جنوبی، پاکستان، سنگال، عربستان سعودی، مصر، امارات متحده عربی، ایران، نیجریه و کویت قرار دارند.

طبق این گزارش ایران رتبه هشتم آلودگی هوای جهان را به خود اختصاص داده است. دراین گزارش از اهواز، سنندج ،کرمانشاه،یاسوج به عنوان ۴ شهر آلوده جهان نام برده شده است.اوضاع آلودگی در ۵ شهر انتهای این فهرست به قرار زیر است. البته این گزارش براساس میزان ذرات معلق کمتر از ۱۰ میکرون در هوا در مدت هفت سال مورد بررسی قرار گرفت و نتایج آن اعلام شد:

رتبه دهم: کویت

میزان آلودگی: ۱۲۳میکروگرم در متر مکعب

کویت یکی از چهار کشور نفت خیز خاور میانه است و چهارمین کشور بزرگ صادرکننده نفت در بین کشورهای اپک به شمار می رود. بیش از نصف درآمد ناخالص ملی کویت حاصل از صنایع نفتی این کشور است.

در جریان اولین جنگ خلیج فارس در سال ۱۹۹۰ میلادی، نیروهای عراقی چاه های نفتی این کشور را به آتش کشیدند که منجر به آلودگی شدید هوا و تخلیه بسیاری از مناطق مسکونی این کشور شد. پاکسازی آلودگی ناشی از این واقعه ۱۰ سال به طول انجامید.

اما امروزه علت اصلی آلودگی این کشور، وجود کارخانجات محلی تصفیه نفت خام است. سال ۲۰۱۰پانزده هزار دانشجو در اعتراص به آلودگی هوا راهپیمایی کردند. اما دولت این کشور میزان آلودگی آن را در سطح استاندارد اعلام کرد. با وجود این برای بهبود وضع هوا، چند کارخانه به طور موقت تعطیل شد.

در سال ۲۰۱۰ در یک نظر سنجی عمومی مشخص شد ۵۷ درصد از ساکنین این کشور از وضعیت هوای منطقه سکونت خود ناراضی هستند. بسیاری از ساکنین این کشور از سرطان، بیماری های پوستی و بیماری های تنفسی مانند آسم رنج می برند.

رتبه نهم: نیجریه

میزان آلودگی: ۱۲۴ میکروگرم در متر مکعب

نیجریه آلوده ترین کشور قاره افریقا و هشتمین کشور آلوده جهان در بین کشورهایی با بیش از ۱۵۵ میلیون نفر جمعیت است. شهرنشینی و توسعه اقتصادی سریع موجب بروز مشکلات متعدد در بسیاری از کارخانجات این کشور شده است که با مشکلات دفع زباله های صنعتی و سطح بالای آلودگی دست به گریبان هستند.

به گزارش آژانس بین المللی انرژی، این کشور بزرگترین تولیدکننده نفت در قاره آفریقا است و روزانه ۳/۲ میلیون بشکه نفت خام تولید می کند. دلتای نیجر که اکنون مامن بزرگترین شرکت های انرژی در جهان شده است، شاهد چندین نمونه از بدترین موارد نشت نفت خام بوده است. بر اساس تحقیقاتی که ۱۴ ماه به طول انجامید، مشخص شد میزان آلودگی این منطقه که شمار ساکنین آن به بیش از یک میلیون نفر می رسد، بسیار بالاتر از میزان پیش بینی شده بوده است.

در این ناحیه، سوراخ کردن خطوط لوله به منظور سرقت و فروش نفت در بازار سیاه بسیار متداول است و اغلب منجر به نشت نفت خام در طبیعت می شود. دو سال قبل شرکت نفتی شل اعلام کرد که به دلیل افزایش سرقت نفت در منطقه، میزان تولیدات نفتی خود در نیجریه را روزانه ۲۵۰۰۰ بشکه کاهش داده است.

رتبه هشتم : ایران

رتبه هفتم: امارت متحده عربی

میزان آلودگی: ۱۳۲ میکروگرم در متر مکعب

امارات متحده عربی، چهارمین صادرکننده نفت جهان و یکی از توسعه یافته ترین کشورهای خاورمیانه است. این کشور در طول ۳۰ سال گذشته شاهد رشد سریع اقتصادی بوده است. عامل اصلی آلودگی امارات، صنایع نفت و گاز و سامانه حمل و نقل این کشور است.دبی، آلوده ترین شهر امارات است و بر اساس اظهارات رسمی مقامات، ۴۲ درصد از آلودگی این شهر ناشی از تردد وسایل نقلیه است.

همچنین کشور عمارات به عنوان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان زباله در جهان شناخته شده است. میزان متوسط زباله تولید شده در هر خانوار ساکن ابوظبی، پایتخت این کشور، ۳۰ درصد بالاتر از میانگین کشورهای عضو سازمان همکاری های اقتصادی و توسعه (OECD) است.این کشور از نظر میزان آب مصرفی نیز در بین پرمصرف ترین کشورهای جهان قرار دارد.

دولت امارات، به منظور کاهش خسارات آلودگی محیط زیست، در مدت ۱۰سال گذشته تدابیر ویژه ای را به کار گرفته است. در سال ۲۰۰۸ بزرگترین پروژه تامین برق خورشیدی در خاورمیانه و آفریقای شمالی، با عنوان جامعه سبز در شهر دوبی راه اندازی شد. انتظار می رود این پروژه از تولید سالانه ۳۵۱ تن دی اکسید کربن در این کشور جلوگیری کند.

طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی ساکنین این کشور در حال حاضر سالانه ۲۰ میلیارد کیسه پلاستیکی از مجموع ۵۰۰ میلیارد کیسه پلاستیکی تولید شده در جهان را مصرف می کنند و مقام های آن در تلاش هستند تا مصرف کیسه های پلاستیکی را از جریان زندگی شهروندان حذف کنند.

رتبه ششم: مصر

میزان آلودگی: ۱۳۸ میکروگرم در مترمکعب

مصر، منزلگاه یکی از قدیمی ترین تمدن های جهان، امروز به یکی از چهار کشور آلوده قاره افریقا و ششمین کشور آلوده جهان تبدل شده است.

منبع اصلی آلودگی مصر، کارخانجاتی هستند که به دلیل تولید سرب، انواع گازهای آلوده کننده و غبار سیمان، مشهور هستند. علاوه بر این گازهای خروجی وسایل نقلیه نیز در شهرهای بزرگی مانند قاهره مشکل ساز شده است. در حدود ۹۵ درصد از ۷۳۰هزار موتور سیکلت موجود در مصر، از نوع دوزمانه هستند و میزان گازهای هیدروکربن تولید شده توسط هریک از آن ها معادل گاز تولیدی توسط ۱۰ تا ۱۵ اتومبیل بنزینی است. تنها در شهر قاهره، ۳۰۰ هزار موتورسیکلت، سالانه در حدود ۱۵۰ هزار تن آلودگی هوا ایجاد می کنند.

در سال ۲۰۱۰ در جریان درگیری های ۱۸ روزه، آسمان این کشور را ابری از گاز اشک آور و مواد سمی فراگرفت و به چالش های این کشور در رابطه با آلودگی هوا دامن زد. این وضعیت در پاییز هرسال و همزمان با آتش زدن ساقه بزنج و سایر غلات توسط کشاورزان، تشدید می شود. پس از فصل برداشت، نوعی آلودگی موسوم به ابرسیاه در مناطق مختلف کشور به چشم می خورد. ابر سیاه عامل ۴۰ درصد از آلودگی شهر قاهره در فصل برداشت است.

رتبه پنجم: عربستان سعودی

میزان آلودگی: ۱۴۳ میکروگرم در مترمکعب

عربستان بزرگترین تولید کننده و صادرکننده نفت و همچنین دومین تولید کننده نفت خام در جهان است و یک پنجم ذخایر نفتی جهان را در اختیار دارد.در چند دهه گذشته، با رشد چشمگیر صنایع نفتی این کشور، آلودگی محیط زیست در طول خط ساحلی ۳۵۰۰ کیلومتری این کشور نیز افزایش یافته است.

صنایع نفتی، تامین برق، تجهیزات تامین آب شرب و سایر فعالیت های صنعتی منجر به تولید حجم زیادی از فاضلاب، گازهای سمی و آلودگی شیمیایی شده است. همچنین دود وسایل نقلیه در این کشور عامل تولید ۵۰ درصد از گازهای هیدروکربن و آلودگی محیط است. هوای گرم و خشک و بادهای تند این کشور نیز موجب انتشار آلودگی و بیماری های تنفسی در این کشور شده است.

دولت عربستان برای بهبود وضع آلودگی هوا اقدامات متعددی را به کار بسته است. چندی قبل یک شرکت فرانسوی از انعقاد قرارداد چندین میلیون دلاری برای ساخت تجهیزات کاهش گازهای هیدروکربن در کارخانجات برق عربستان سعودی خبر داد. همچنین اولین سامانه تامین برق خورشیدی در این کشور راه اندازی شد. ادعا شده است این سامانه موجب صرفه جویی سالانه ۲۸۰۰۰ بشکه سوخت دیزلی شود.

فرآیند کاهش تولید پارس جنوبی آغاز شده و هر سال سرعت خواهد گرفت  هیچ جای جهان مثل ایران نیست که تمامی خانه‌ها گازکشی شده باشند  پایان قرن نفت و هزاران میلیارد دلار سرمایه ای که کم ارزش می شود  طرح تبدیل دودکش نیروگاه به خوراک واحد پتروشیمی  تحلیل مقایسه ای مصرف واقعی انرژی برق در ایران