پايگاه خبري تحليلي انتخاب (Entekhab.ir) :
بر اساس خبر آكسيوس كه سه هفته پيش «انتخاب» نيز به آن اشاره كرده بود، ايران و آمريكا در عمان گفتوگوهايي درباره مسائل هستهاي و نگرانيهاي منطقهاي آمريكا داشتهاند. اين گفتوگوها اگرچه در ابهام قرار دارد، اما شايد توانايي پيوند خوردن به گفتگوهايي مفصلتر را داشته باشد. از سوي ديگر نقطه اشتراك ايران و آمريكا در تمايل به عدم گسترش تنش در منطقه، ميتواند نقطه قابل توجهي براي مطرح كردن تضادهاي ايران و آمريكا در موضوعات تحريمي باشد.
به جهت بررسي موضوع فوق خبرنگار «انتخاب» با با نعمت الله ايزدي، سفير اسبق ايران در عمان گفتوگو كرده است كه در ادامه مشروح آن را ميخوانيم:
آكسيوس اعلام كرده كه در هفتههاي اخير دو مقام دولت با يك نماينده ايران كه نام آن را افشا نكردهاند، در رابطه با موضوعات هستهاي و نگرانيهاي منطقهاي آمريكا، به گفتگو نشستهاند؛ آيا ميتوان اين گفتگو را يك اتفاق جدي در وضعيت فعلي سياست خارجي ايران تحليل كرد يا صرفاً گفتگويي مانند گفتگوهاي غيررسمي ديگر در عمان بوده است؟
نكته قابل توجه اين گفتگو به تحولات چند وقت اخير از جمله پاسخ ايران به اسراييل برمي گردد. آمريكاييها نگران شدند كه اين مسأله دنبال دار و منطقه دچار جنگ جديد نشود. بايدن در سال انتخابات به هيچ وجه علاقهمند نيست كه با شرايط جنگي وارد انتخابات شود. حتي اگر آنها بتوانند جنگ غزه را هم به پايان برسانند، برايشان خوب است. ترامپ ميتواند در خصوص جنگهاي احتمالي تبليغات وسيعي كند؛ بنابراين شرايط جديدي در گفتگوها شكل گرفته كه بايدن هم نميتواند بي تفاوت باشد و به اسراييليها فشار ميآورد. ايران نيز چنين وضعيتي دارد و آمريكا ميخواهد ايران را از تنش جدي منع كند.
گفتگو درباره مباحث هستهاي توسط آمريكا، تا چه حد با صحبتهاي اخير كمال خرازي پيوند دارد؟
مباحث هستهاي با اعلام موضعي كه خرازي كرد، موجب اين شد كه آمريكاييها مذاكرات جديدي را پيگيري كنند. آنها نميخواهند صحبتهاي مطرح شده وضعيت منطقه را متحول كند.
آيا ايران در اين گفتگوها ميتوانسته از مطالبات خود هم صحبتي كند يا صرفاً به نظرات آمريكاييها گوش دادهاند؟ اين گفتگوها به نظر شما تا چه حد با ابتكار آمريكا برگزار شده است؟
ايران ظرفيتهايي در منطقه دارد كه ميتواند در قبال آنها در مذاكرات مانور دهد. اسراييل قصد تنش در منطقه دارد و با حزب الله و فلسطين درگير است؛ ايران براي كنترل اين شرايط ميتواند از توانايي خود استفاده كند، به شرط اينكه اسراييل هم به حالت متعادلي برسد. اسراييل بايد از خشونت بيش از حد و نسل كشي خارج شود. ايران ميتواند در اين گفتگوهاي غيررسمي از تواناييهاي خود استفاده كند. الزاماً هم ايران سراغ آمريكا نرفته و آمريكاييها سراغ ايران آمدهاند. ايران روي نيروهاي منطقهاي نفوذ دارد و آمريكا هم روي اسراييل نفوذ دارد كه تعامل اين دو طرف ميتواند منطقه را آرام كند.
با اين وجود ميتوان ادعا كرد كه ايران و آمريكا به يك نقطه مشترك رسيدهاند؟
به لحاظ شرايط منطقه، حتماً نقاط مشتركي شكل گرفته است. ايران علاقهمند نيست اين جنگ دامنه دار شود و آمريكا هم چنين نظري دارد. آمريكاييها ميخواهند اين درگيريها هر چه زودتر تمام شود تا در آستانهي انتخابات وضعيت آرام شود. در نتيجه ايران و آمريكا اهداف مشتركي پيدا كردهاند كه ميتوانند به تعامل جديدي برسند.
اين نقطه مشترك تا چه حد ميتواند ايران و آمريكا را براي گفتگوهاي وسيعتر آماده كند؟
به طور طبيعي و در عالم تئوريك، گفتگوهايي درباره ايران هم مطرح ميشود. ايران و آمريكا اگر اختلافات و قطع ارتباطي هم دارند، ناشي از عملكرد گذشته آمريكاست. ايران هيچوقت رفتاري كه با اسراييل دارد، با آمريكا نداشته است. با وجود قطعي روابط ايران و آمريكا، روابط تجاري و مذاكرات وجود داشته است. آمريكاييها اگر در بستر اين گفتگوها بتوانند نظر ايران را جلب كنند و ايران نيز نظر آمريكا را جلب كند، ممكن است موضوعات جديتري هم مطرح شود.