اينكه روزانه ۶۰۰ ميليون متر مكعب گاز در بخش خانگي و تجاري صرف گرم كردن محيط و پختن غذامي شود، آن قدر غم انگيز نيست كه بدانيم براي تامين اين گاز، سوخت و خوراك بسياري از بخش‌هاي توليدي كشور كه از اين منبع انرژي ارزش افزوده ايجادمي كنند، قطع شده است.

 

آمار مصرف گاز در ۴ ماهه سرد سال، نشان مي‌دهد، بيش از ۷۰ درصد گاز توليدي كشور در بخش خانگي و تجاري مصرف مي‌شود و سهم بخش مولد كمتر از ۳۰ درصد است. 

 

محمد رضا جولايي مدير ديپچينگ شركت ملي گاز ايران مي‌گويد: با تمهيدات انديشيده شده گاز بخش خانگي و تجاري از ابتداي فصل سرد قطع نشده است، اما اين اتفاق به قيمت قطع سوخت و خوراك بسياري از بخش‌هاي توليدي تمام شده است.

 

جولايي مي‌گويد: هم اكنون ۵۰ درصد گاز مورد نياز نيروگاه ها، ۲۵ درصد گاز مورد نياز صنعت فولاد، گاز مصرفي صنعت سيمان و ۱۵ تا ۲۰ ميليون مترمكعب خوراك صنعت پتروشيمي، قطع شده است. 

 

اما ماجرا به همين جا ختم نمي‌شود، براساس براورد‌ها قطع گاز صنايع با هدف تامين گاز بخش خانگي و تجاري سالانه حدود ۲۰ ميليارد دلار به دومين دارنده ذخاير گازي در جهان خسارت وارد مي‌كند. صنعت پتروشيمي يكي از ارزآورترين صنايع كشور، از جمله صنايعي است كه پاسوز مصرف افسارگسيخته گاز در بخش خانگي و تجاري در فصل سرد شده.

 

 احمد مهدوي ابهري، رئيس انجمن صنفي كارفرمايي صنعت پتروشيمي از كاهش ظرفيت توليد صنعت پتروشيمي خبر مي‌دهد و مي‌گويد: با مديريتي كه انجام شده سعي كرديم خودمان را با اين شرايط وفق دهيم، اما هم اكنون برخي از پتروشيمي‌ها با ۵۰ درصد ظرفيت كارمي كنند. برخي به تعميرات اجباري رفته اند و برخي هم توليد را دريك يا دو فاز خود متوقف كرده اند. 

 

ابهري مي‌گويد:كم شدن گاز پتروشيمي‌ها بيشترين آسيب را به مجتمع‌هاي اوره -امونياك و متانولي واردكرده كه خوراك اصلي آن‌ها گاز است. 

 

اختصاص گاز به پتروشيمي‌ها در حالي كم شده كه بگفته حميد حسيني، فعال صنعت نفت وگاز، بازار پتروشيمي يكي از پررونق‌ترين ماه‌هاي خود را سپري مي‌كند. 

 

رئيس هيئت مديره اتحاديه صادركنندگان صنعت نفت و گاز و پتروشيمي مي‌گويد: چند وقتي است قيمت جهاني متانول، اوره و آمونياك و پليمر‌ها افزايش يافته و در اين شرايط كه صنعت پتروشيمي ما مي‌توانست با توليد و صادرات بيشتر ارزآور بيشتري داشته باشد، گاز قطع شده است. 

 

او اضافه مي‌كند: بايد هرچه سريعتر براي اين معضل فكري كرد. زيرانمي شود اين صنعت زمستان گاز نداشته باشد، تابستان برق. 

مصرف بالاي گاز در بخش خانگي و تجاري در فصل سرد، علاوه بر ايجاد مشكل براي تامين گاز مورد نياز پتروشيمي، صنايع فولاد و سيمان، منجر به بسته شدن دست ايران براي توسعه صادرات گاز به كشور‌هاي منطقه نيز شده است.

 

آنطور كه حسينعلي محمدحسيني مشاور مديرعامل شركت ملي گاز ايران مي‌گويد: اين مسئله جايگاه ايران به عنوان سومين توليدكننده گاز در جهان را به هفدهمين صادركننده اين منبع انرژي تنزل داده است.

 

او مي‌گويد: هم اكنون روسيه و ايران در رتبه‌هاي دوم و سوم توليد گاز در جهان قرار دارند. با اين حال سهم روسيه از تجارت جهاني گاز بيش از ۱۹ درصد است، اما سهم ايران از اين تجارت تنها ۱/۳ درصد است. 

 

براساس داده‌هاي موجود، كمبود گاز باعث خروج ۲۵ درصد ظرفيت توليد صنعت پتروشيمي از مدار، كاهش يك ميليارد دلاري صادرات اين محصولات و از دست رفتن بازار‌هاي صادراتي شده است. 

 

در صنعت نيروگاهي نيز تامين ۵۰ درصد سوخت نيروگاه‌ها با گازوئيل و مازوت علاوه بر افزايش آلودگي هوا هزينه ۶ ميليارد دلاري روي دست دولت گذاشته است. تامين ۲۵ درصدي سوخت صنايع سيمان با نفت كوره هم باعث خسارت ۷۰۰ ميليون دلاري به اين صنعت شده. قطع برق و گاز هم منجر به توقف ۳۳ درصدي خطوط توليد صنايع فولاد شده و ۶ ميليارد دلار درآمد اين صنعت را كاهش داده است.

 

خسارت و عدم‌النفع چند ۱۰ ميليارد دلاري، افزايش قيمت مواد اوليه، كاهش ارزش سهام صنايع عمده و اثرگذاري برشاخص بورس، تشديد آلودگي هوا و بيكاري كارگران از جمله آسيب‌هايي مصرف بي رويه گاز است.

 

با وجود آنكه ايران چهارمين مصرف كننده گاز در جهان است، اما بخاطر مصرف بالاي بخش خانگي و تجاري، ارزش افزوده زيادي از اين منبع انرژي ايجاد نمي‌كند. اين وضعيت تغيير نخواهد كرد مگر با اصلاح تعرفه‌گذاري براي مشتركين پرمصرف و اجراي قوانين بهينه‌سازي مصرف انرژي.

 

گزارش  از: امير شايان مهر خبرنگار خبرگزاري صدا و سيما