به گزارش تجارت‌نيوز، طبق صورت‌هاي مالي ارائه شده به بورس توسط سه خودروساز بزرگ، ايران خودرو، سايپا و پارس خودرو در مجموع زياني بالغ بر ۹ هزار و ۴۲۱ ميليارد و ۷۷۷ ميليون تومان را در نيمه نخست امسال حاصل كرده‌اند. با اين حساب، غول‌هاي جاده مخصوص در مقايسه با نيمه نخست سال گذشته، ۴/ ۹۳ درصد افزايش زيان داشته‌اند. صورت‌هاي مالي همچنين نشان مي‌دهد جمع زيان انباشته سه خودروساز بزرگ كشور تا پايان شهريور امسال به بيش از ۲۷ هزار و ۱۱۵ ميليارد و ۴۳۰ ميليون تومان رسيده است.طبق آنچه ايران‌خودرو و سايپا به‌عنوان صورت‌هاي مالي نيمه نخست امسال به سازمان بورس ارائه كرده‌اند، زيان آنها از ۵۰ درصد سرمايه‌شان بيشتر بوده است، بنابراين مشمول ماده ۱۴۱ قانون تجارت مي‌شوند. طبق اين ماده، اگر زيان يك شركت از ۵۰ درصد سرمايه آن بيشتر باشد، هيات‌مديره بايد نسبت به تشكيل مجمع وچگونگي ادامه فعاليت تصميم‌گيري كند.
سرمايه ثبتي ايران خودرو تا پايان نيمه ابتدايي امسال، يك هزار و ۵۳۰ ميليارد تومان بوده، حال آنكه اين شركت فقط در در بازه زماني تحت بررسي (۶ماه ابتدايي سال) بيش از پنج هزار و ۳۱۱ ميليارد تومان زيان ديده است، يعني تقريبا ۵/ ۳ برابر كل سرمايه‌اش. همچنين بيش از ۱۳ هزار و ۳۷۴ ميليارد و ۶۷۱ ميليون تومان زيان انباشته نيز تا پايان شهريور امسال به نام آبي‌هاي جاده مخصوص ثبت شده است.
سايپا هم سرمايه‌اي سه هزار و ۹۲۶ ميليارد توماني ثبت كرده، حال آنكه زيان آن سه هزار و ۴۵۵ ميليارد و ۱۴۲ ميليون تومان بوده است. زيان انباشته اين شركت نيز عددي بيش از ۱۰ هزار و ۱۷۸ ميليارد و ۶۹۳ ميليون تومان بوده كه بسيار بالاتر از سرمايه آن است. بنابراين هم زيان فصل نخست ۹۸ و هم زيان انباشته سايپا از نصف سرمايه آن بيشتر بوده و طبعا نارنجي‌هاي جاده مخصوص هم مشمول ماده ۱۴۱ قانون تجارت مي‌شوند.
در نهايت پارس خودرو نيز نتوانسته از شمول اين قانون در امان بماند، چه آنكه سرمايه دو هزار و ۲۷۲ ميليارد و ۲۷۹ ميليون توماني اين شركت نتوانسته كفاف زيان انباشته هنگفتش را بدهد. زيان انباشته پارس خودرويي‌ها تا پايان نيمه نخست امسال به سه هزار و ۵۶۲ ميليارد و ۶۵ ميليون تومان رسيده كه بيش از ۵۰ درصد سرمايه‌اش است. اين شركت همچنين در فصل نخست ۹۸ نيز بالغ بر ۶۵۵ ميليارد تومان زيان ديده است.با توجه به كارنامه مالي خودروسازان و قرار گرفتن‌شان در شمول ماده ۱۴۱ قانون تجارت، آنها حالا چاره‌اي ندارند جز تجديد ارزيابي دارايي‌ها. معناي ساده تجديد ارزيابي، به‌روز كردن قيمت اموال و دارايي‌هاست، به نحوي كه اين اقدام گاهي حتي كل زيان را نيز پوشش و شركت‌ها را از شمول ورشكستگي خارج مي‌كند. خودروسازان بزرگ كشور سال‌هاست تجديد ارزيابي جامع و كاملي را انجام نداده‌اند، بنابراين با توجه به رشد قيمت‌هاي رخ داده در اين سال‌ها، آنها اين فرصت را دارند تا با به‌روز كردن ارزش اموال و دارايي‌هاي‌شان، برچسب ورشكستگي را از پيشاني خود بردارند.
از ديد خودروسازان، دليل اصلي اين زيان هنگفت همچنان قيمت‌گذاري دستوري است، سياستي كه سال‌هاست از سوي دولت اجرا مي‌شود و انتقادهاي فراواني نيز نه فقط از سوي فعالان صنعت خودرو، بلكه اقتصاددانان و كارشناسان نيز به آن وارد است.
طبق اين سياست، خودروسازان مجبورند قيمت محصولات خود را مطابق نظر نهادهاي دولتي تعيين كنند نه در حاشيه بازار. البته يك سالي مي‌شود كه دولت مجوز قيمت‌گذاري خودروهاي داخلي در حاشيه بازار را صادر كرده، اما اين «حاشيه بازار» تنها روي كاغذ آمده و در عمل رعايت نشده و نمي‌شود. خودروسازان معتقدند قيمت‌گذاري در حاشيه بازار زماني رنگ واقعيت به خود مي‌گيرد كه آنها بتوانند محصولات‌شان را بدون دخالت دولت و نزديك به نرخ‌هاي بازار قيمت‌گذاري كرده و به فروش برسانند.
اين در حالي است كه همين حالا با وجود مصوبه قيمت‌گذاري در حاشيه بازار، تفاوت قيمت فاحشي بين نرخ كارخانه و بازار خودرو به چشم مي‌آيد. اين موضوع از تداوم سياست قيمت‌گذاري دستوري سرچشمه مي‌گيرد و مسائلي مانند كاهش عرضه و افزايش تقاضا نيز به آن دامن مي‌زند.به اعتقاد خودروسازان، زيان انباشته بالغ بر ۲۷ هزار ميليارد توماني آنها بيش از هر مساله ديگري از قيمت‌گذاري دستوري سرچشمه مي‌گيرد و اگر مجوز تعيين قيمت و فروش محصولات‌شان در حاشيه بازار را به معناي واقعي كلمه داشتند، حالا شايد غول‌هايي كمر خم كرده، نبودند. اين اعتقاد خودروسازان البته براي خيلي‌ها نيز قابل قبول نيست، آنها كه معتقدند زيان هنگفت جاده مخصوصي‌ها ريشه در مسائل ديگري مانند ضعف بهره‌وري و ريخت و پاش‌هاي مالي نيز دارد.
آنها در واقع نقش قيمت‌گذاري دستوري را در زياندهي خودروسازان نفي نمي‌كنند، اما آن را علت تامه ندانسته و نمي‌پذيرند كه غول‌هاي جاده مخصوص در اين ماجرا بي گناهند.هرچه هست، بخش اصلي و بزرگ خودروسازي كشور در حال حاضر با زيان انباشته‌اي هنگفت دست و پنجه نرم مي‌كند و به نظر مي‌رسد با توجه به تداوم مسائلي مانند ضعف بهره وري و قيمت‌گذاري دستوري و…، اين روند ادامه يافته و خودروسازان همچنان زيان روي زيان بگذارند.
جزئيات زياندهي خودروسازان در توليد
اما نگاهي بيندازيم به جزئيات زياندهي بزرگ خودروسازان و اينكه هركدام از محصولات‌شان چه سود و زياني را براي آنها حاصل كرده‌اند. در اين بين، ايران‌خودرو در توليد تمام محصولاتش طي نيمه نخست امسال با زيان مواجه شده، چه آنكه قيمت فروش آنها پايين‌تر از مبلغ بهاي تمام‌شده‌شان بوده است. بر اين اساس، بهاي تمام‌شده توليد محصولات ايران‌خودرو طي فصل نخست ۹۸، در مجموع بالغ بر ۱۳ هزار و ۹۲۱ ميليارد تومان بوده، اما چيزي نزديك به ۱۱ هزار و ۸۶۵ ميليارد تومان از ناحيه فروش اين محصولات، نصيب اين شركت شده است.
با اين حساب، ايران‌خودرويي‌ها طي نيمه ابتدايي امسال از ناحيه اختلاف «مبلغ بهاي تمام شده» و «مبلغ فروش»، بيش از دو هزار و ۵۶ ميليارد تومان زيان ديده‌اند. اين عدد بخشي از زيان كلي آبي‌هاي جاده مخصوص در بازه زماني موردنظر به حساب مي‌آيد. بنابر گزارش ارائه شده به بورس اما اين شركت ۱۱۱ هزار و ۱۶۷ دستگاه انواع محصولات خانواده پژو را در شش ماه ابتدايي امسال به فروش رسانده كه مبلغ بهاي تمام‌شده توليد آنها بيش از شش هزار و ۱۷۸ ميليارد تومان بوده است. آبي‌هاي جاده مخصوص اما اين تعداد پژو را كمي بيش از پنج هزار و ۸۲ ميليارد تومان فروخته‌اند.
اين به آن معناست كه ايران‌خودرو طي نيمه نخست امسال بيش از هزار و ۹۶ ميليارد تومان از ناحيه توليد محصولات پژو زيان ديده است. البته طبعا با اضافه كردن ساير هزينه‌ها از جمله هزينه‌هاي مالي به مبلغ بهاي تمام شده، زيان توليد پژوهاي ايران‌خودرو بالاتر خواهد رفت. طبق گزارش ارائه شده به بورس، توليد سمند نيز براي ايران‌خودرو زيان به همراه داشته است. اين شركت در نيمه نخست امسال و بدون احتساب يكسري هزينه‌ها از جمله هزينه‌هاي مالي، بالغ بر ۳۴۸ ميليارد تومان از ناحيه توليد سمند زيان ديده است.
بزرگ‌ترين خودروساز ايران در توليد دنا نيز طي نيمه نخست امسال زياني بيش از ۱۷۰ ميليارد تومان (بدون احتساب هزينه‌هاي متفرقه) حاصل كرده و اين داستان در مورد رانا نيز تكرار شده است. طبق صورت‌هاي مالي ارائه شده به بورس، طي نيمه نخست امسال، ايران‌خودرويي‌ها زياني بالغ بر ۳۸ ميليارد تومان را از ناحيه توليد رانا حاصل كرده‌اند. آبي‌هاي جاده مخصوص همچنين در توليد محصولات رنو نيز طي نيمه نخست امسال با زيان بيش از ۱۷ ميليارد توماني (منهاي هزينه‌هاي متفرقه) مواجه شده‌اند. در توليد دانگ‌فنگ هم ايران‌خودرو بدون احتساب هزينه‌هاي متفرقه، بالغ بر ۱۲۴ ميليارد تومان زيان را در نيمه نخست امسال حاصل كرده است. همچنين توليد هايما نيز زياني بالغ بر ۱۸۲ ميليارد تومان روي دست آبي‌هاي جاده مخصوص گذاشته و توليد سوزوكي گرندويتارا هم سبب ايجاد زياني بالاي پنج ميليارد و ۳۰۰ ميليون تومان شده است. از ايران‌خودرو كه بگذريم، سايپايي‌ها نيز در زياندهي دست‌كمي از رقيب آبي‌پوش خود نداشته‌اند.
طبق گزارش ارائه شده به بورس، بدون احتساب هزينه‌هاي متفرقه، بالغ بر هزار و ۷۷۶ ميليارد تومان زيان گريبان سايپا را در نيمه نخست امسال گرفته است كه اين رقم بخشي از زيان كلي شركت در بازه زماني تحت بررسي به‌شمار مي‌رود. طبق آنچه در صورت‌هاي مالي ارائه شده به بورس آمده، به‌جز سراتو، توليد ساير محصولات سايپا در نيمه نخست امسال با ضرر همراه بوده است. در اين بين، توليد۹۵ هزار و ۶۴ دستگاه پرايد طي نيمه نخست امسال، بيش از ۹۰۱ ميليارد تومان زيان براي سايپا به همراه داشته است. ديگر محصول سايپا به نام تيبا نيز طي نيمه ابتدايي امسال بالغ بر ۸۵۳ ميليارد تومان زيان در كارنامه نارنجي‌هاي جاده مخصوص ثبت كرده است. مونتاژ آريو نيز در نيمه نخست امسال بيش از ۲۰ ميليارد تومان زيان براي سايپا به همراه داشته و چانگان نيز بالاي ۱۵ ميليارد تومان زيان را به همراه داشته است.
اين در حالي است كه سايپايي‌ها از ناحيه مونتاژ سراتو (خودرويي كه البته ديگر ميهمان اين شركت نيست)، بالغ بر ۱۴ ميليارد تومان سود حاصل كرده است. البته مشخص نيست كه با احتساب هزينه‌هاي متفرقه، آيا سراتو بازهم سودده خواهد بود يا نه. در نهايت اما صورت‌هاي مالي پارس‌خودرو نيز نشان مي‌دهد اين شركت از ناحيه توليد ۳۸ هزار و ۱۴۰ دستگاه محصول طي نيمه نخست امسال، بالغ بر ۶۰ ميليارد تومان زيان ديده است. اين عدد بخش كوچكي از كل زيان فصل نخست ۹۸ سومين خودروساز بزرگ ايران به‌شمار مي‌رود.
منبع: دنياي اقتصاد