براي نخستين بار در 3ماه اول سال ۲۰۱۸ توليد برق در مزرعههاي بادي انگليس از نيروگاههاي هستهاي پيشي گرفت
«پرندههايي كه مُرده از آسمان به زمين ميافتند، شهري كه تابوتها در آن تمام شدهاند، گلفروشهايي كه ديگر گلي براي عزاداري ندارند و خيابانهايي كه در آن مردمان ماسكزده همديگر را بهخاطر دود نميتوانند ببينند.»۶۰ سال قبل آلودگي هوا در انگليس چيزي شبيه فيلمهاي ترسناك و تخيلي بود و روزنامهها با اين جملات وضعيت در پايتخت اين كشور را توصيف ميكردند. با برنامهريزي براي انرژي پاك از آن زمان براي مقابله با آلودگي، حالا در اين كشور براي نخستين بار انرژي باد توانسته است حتي پشت نيروگاههاي هستهاي را به خاك بمالد و غول آلودگي هوا را شكست دهد. براساس گزارش اينديپندنت، در ۳ماه اول سال ۲۰۱۸ مزارع بادي انگليس توانستهاند براي نخستين بار بيشتر از نيروگاههاي هستهاي اين كشور، انرژي توليد كنند. گزارش امپريال كالج لندن نشان ميدهد در اين مدت نيروگاههاي بادي توانستهاند ۱۵ هزار و ۵۶۰ مگاوات ساعت انرژي برق توليد كنند كه ۳۰ گيگاوات ساعت از توليد برق نيروگاههاي هستهاي اين كشور بيشتر بوده است. اين تجزيه و تحليل همچنين نشان داد مزارع بادي در اوج خود 47.3درصد از تقاضاي كشور را پاسخ گفتهاند. يعني مزارع بادي در مجموع 14گيگاوات برق توليد كردهاند كه اين رقم نشاندهنده پيشي گرفتن مزارع بادي از نيروگاههاي هستهاي است.
۵۵ ساعت بدون زغال سنگ
همچنين هفته گذشته از شب دوشنبه تا صبح پنجشنبه با چرخش قويتر توربينهاي بادي براي ۵۵ ساعت مداوم انگليس توانست بدون سوزاندن زغال سنگ برق مورد نياز خود را تأمين كند كه يك ركورد جديد بهحساب ميآيد. تصوير توربينهاي بادي به يك منظره كاملا عادي در اروپا تبديل شده است اما انگليس تلاش دارد تا سال ۲۰۲۵ به نخستين كشوري تبديل شود كه كل برق خود را از انرژي باد و مزرعههاي خورشيدي تأمين ميكند. تغيير آب و هوا، گرم شدن زمين و افزايش گازهاي گلخانهاي هماكنون تهديدات جدياي براي بشريت و كره زمين به شمار ميروند. مبارزه با آسيبهاي محيطزيستي و توليد انرژي پاك يا تجديدپذير راهكارهايي هستند كه بسياري از كشورها به آن روي آوردهاند تا حدي كه اين امر به ميدان رقابتي براي كشورها تبديل شده است. در واقع، انرژيهاي نو و مبارزه با گرمايش زمين، فرصتهاي اقتصادي بينظيري هستند كه علاوه بر توسعه پايدار، به كشورها كمك ميكنند مشكلات زيستمحيطي خود را نيز كاهش دهند.
رقابت براي «كربن صفر»
كشورهاي مختلف جهان در رقابت براي انرژيهاي پاك اكنون روي دريا هم مشغول ايجاد مزرعههاي بادي و خورشيدي هستند. چند وقت پيش اسكاتلند با تاسيس مزرعه بادي شناور رسما كار خود را براي توليد انرژي پاك آغاز كرد. اين مزرعه شامل توربينهايي به ارتفاع 253متر است كه 78متر زير سطح آب قرار دارند. هر توربين عظيم با زنجيرهاي سنگيني به وزن 1323تن به كف دريا بسته شدهاست. اسكاتلند هم قصد دارد تا سال 2020با تأمين انرژيهايش از منابع پاك، به منطقهاي با «كربن صفر» تبديل شود. هماكنون، نخستين مزرعه قدرتمند جزر و مد در مقياس بزرگ، در حال پيادهسازي در سواحل شمال اسكاتلند است. يكي ديگر از راهكارهاي استفاده از انرژيهاي پاك نيروگاههاي خورشيدي است كه نسل جديد آن نيروگاه خورشيدي شناور به حساب ميآيد. قرار گرفتن نيروگاههاي شناور خورشيدي بر بستري از آب، همچون درياچه پشت سدها نهتنها احتمال قرار گرفتن صفحات خورشيدي در معرض آلايندههاي هوا همچون گردوغبار را كمتر ميكند، بلكه هزينه تميز كردن اين صفحات را نيز كاهش ميدهد.
نيروگاههاي خورشيدي شناور، راهكاري ساده، قابلاتكا و كمهزينه را بهعنوان آلترناتيوي براي نيروگاههاي خورشيدي نصب شده روي زمين قرار ميدهد كه بهخصوص براي صنايع و مناطقي كاربرد دارد كه از مشكل كمبود آب و انرژي رنج ميبرند.
ايران و اميد به آينده
ايران يكي از بيشترين پرتوهاي خورشيدي را در جهان دريافت ميكند؛ 2200كيلووات ساعت در مترمربع در سال. چنين منطقه جغرافيايي كه معمولا 300روز كاملا آفتابي در طول سال دارد، كشور را با چالش عمده تبخير آب مواجه ميكند اما ايران را به يكي از مستعدترين و با صرفهترين مناطق دنيا هم براي بهكار بردن انرژي خورشيدي تبديل كرده است. اما در ايران هنوز هم خيلي از بخشها به مسئله انرژيهاي پاك بهعنوان يك حوزه لوكس و غيراقتصادي نگاه ميكنند درحاليكه گزارشهاي آينده خلاف اين موضوع را نشان ميدهد. علاوه بر اين مسئله مقابله با آلودگي هوا ماجرايي است كه با حساب و كتابهاي اينچنيني همخواني ندارد. هماكنون كشورهاي همسايه ايران مثل امارات و عربستان روي پروژههاي كلان انرژي كار ميكنند و نيروگاههاي چند صدمگاواتي و حتي چند گيگاواتي را برنامهريزي كردهاند. برخي كشورهاي همسايه قصد دارند تا سال 2030بيش از 50درصد انرژيشان را از انرژي پاك تأمين كنند. پس از برجام در اين حوزه تلاشهاي دولت بيشتر شد بهطوري كه رويترز در گزارشي پيشبيني كرد كه در ۵ سال آينده ظرفيت توليد انرژيهاي پاك در ايران ۷ برابر شود. ايران تاكنون با دهها شركت عمدتاً اروپايي به توافق رسيده تا علاوه بر 340 مگاوات برق موجود، ۲هزار و ۲۸۰ مگاوات ديگر از منابع بادي، آبي، خورشيدي و زيستي انرژي توليد كند. برنامه دولت اين بوده است كه تا سال ۲۰۲۲ تا 5گيگاوات برق از منابع و انرژيهاي تجديدپذير توليد شود.