ايراس؛ «عشق‌آباد» نگران است كه با ساخت راه‌آهن «دوشنبه-تاشكند» و پيوستن تاجيكستان به اتحاديه اقتصادي اوراسيا، در انزوا قرار گيرد.
پايگاه تحليلي «
ريتم اوراسيا» ضمن انتشار مطلبي به بررسي روابط «دوشنبه» و «تاشكند» و همچنين احتمال پيوستن تاجيكستان به اتحاديه اقتصادي اوراسيا و پيامدهاي آن براي «تركمنستان» پرداخت.
در اين مطلب آمده است: به نظر مي‌رسد كه «عشق آباد» نگران است كه با ساخت راه آهن دوشنبه-تاشكند و پيوستن تاجيكستان به اتحاديه اقتصادي اوراسيا، در انزوا قرار گيرد زيرا اين كشور سال‌ها است كه راه آهن خود به روسيه را قطع كرده است.
به همين دليل سر و صداها در مورد احتمال بازسازي خط مستقيم راه آهن ميان تاجيكستان و روسيه از طريق ازبكستان و قزاقستان واكنش منفي وزارت امور خارجه تركمنستان را در اواخر ماه ژانويه سال جاري به دنبال داشت.
مدت‌ها است كه تاجيكستان به دليل وجود اختلافاتي با ازبكستان براي تجارت خارجي و حمل و نقل قطارهاي مسافربري به سمت روسيه از راه آهن تركمنستان استفاده مي‌كند.
چنين امري از يك سو باعث تقويت بودجه تركمنستان شده و از سوي ديگر مانع توسعه روابط اقتصادي تاجيكستان با بسياري از كشورهاي ديگر منطقه و روسيه مي‌شود.
زيرا اين مسير يك و نيم برابر و حتي 2 برابر طولاني‌تر از مسير سنتي، يعني از طريق ازبكستان و قزاقستان مي‌باشد.
سرعت بالاي بهبود روابط سياسي و اقتصادي ميان تاشكند و دوشنبه در اواخر سال گذشته، بازسازي مسير سنتي حمل و نقل تاجيكستان-ازبكستان-قزاقستان-روسيه را هدف قرار داده است.
با در نظر گرفتن احتمال پيوستن تاجيكستان به اتحاد اقتصادي اوراسيا و عضويت اين كشور در سازمان پيمان امنيت جمعي، اهميت انجام چنين كاري افزايش مي‌يابد.
تركمنستان حضور در بلوك اقتصادي و سازمان پيمان امنيت جمعي را در ذهن نمي‌پروراند و به جاي اين، تلاش مي‌كند روابط دوجانبه با روسيه و ديگر كشورهاي عضو اين بولك‌ها را تقويت كند.
در چارچوب رايزني‌هاي تاجيكستان و ازبكستان، پيشنهاد «عثمان قلندراف» معاون رئيس شركت راه آهن تاجيكستان در مورد بازسازي راه آهن در منطقه «آوزنگ – ختلان» (در مرز 2 كشور) و كاهش دوجانبه تعرفه ترانزيت كالا در حال بحث و بررسي است.
در واقع بحث بر سر بازسازي مسير راه آهن «ترانس آسيا» در مسيرهاي دوشنبه-«پخته آباد»-«بايسون»-«قرشي»-«تاشگذر» و قزاقستان و فدراسيون روسيه با دور زدن تركمنستان است.
در مورد نكات مثبت پيوستن تاجيكستان به اتحاديه اقتصادي اوراسيا نيز مي‌توان گفت با در نظر گرفتن حل مشكلات با تاشكند، در عرصه حمل و نقل، تشويق ارتباطات تجاري و سرمايه‌گذاري كشورهاي عضو اوراسيا در اين كشور، توليد ناخالص داخلي دوشنبه حداقل 3 برابر در مقايسه با سال‌هاي 2015 و 2016 افزايش خواهد يافت.
در همين راستا حجم كلي صادرات تاجيكستان به كشورهاي ديگر اتحاديه اقتصادي اوراسيا حداقل به ميزان 50 درصد افزايش مي‌يابد.
علاوه بر اين به احتمال زياد حدود 50 پروژه اقتصادي در دوشنبه در بيش از 10 حوزه دوباره فعال مي‌شوند.
همه اينها بيش از 4 برابر سطح اشتغال در اين كشور را افزايش و به ميزان 25-30 درصد خروج نيروي كاري را كاهش مي‌دهد.
تركمنستان در اوايل سال 1990 ميلادي به طور يك جانبه خط راه آهن با روسيه را قطع كرد كه چنين گامي از سوي عشق آباد پاسخ گوي منافع اقتصادي و سياسي دوشنبه نبود.
علاوه بر اين با در نظر گرفتن تمركز تاجيكستان بر تقويت روابط اقتصادي با روسيه اهميت ترانزيت كالا از طريق تركمنستان كاهش مي‌يابد.
همچنين از طريق ازبكستان – قزاقستان – روسيه حمل‌ونقل مستقيم با كشورهاي عضو اتحاديه اقتصادي اوراسيا از جمله بلاروس و ارمنستان از سر گرفته مي‌شود.
با وجود فعال شدن روابط اقتصادي ميان روسيه و تركمنستان در سال 2015 ميلادي بازسازي راه آهن ميان مسكو و عشق آباد در دستور كار اين كشورها قرار ندارد.
اين موضوع در توسعه روابط تجاري ميان تركمنستان و روسيه بي‌تأثير نبوده است. برخي منابع در شركت راه آهن روسيه و تركمنستان در ماه‌هاي نوامبر و دسامبر سال 2006 ميلادي به طور غير رسمي از احتمال بازسازي اين مسير صحبت مي‌كردند اما اين مسئله هنوز معلق باقي مانده است.
آخرين اظهارات رسمي در اين مورد 26 مي 2009 بوده و بر اساس آن اذعان شده است كه قطار شماره 12/11 عشق آباد – مسكو (از طريق قزاقستان و ازبكستان) كه از ايستگاه «قزان» شهر مسكو حركت مي‌كرده در سال 1995 ميلادي به طور يك جانبه از سوي عشق آباد لغو شده است.
چندي پيش «آندرئي كاسترامين» رئيس بخش قطارهاي مسافربري شركت راه‌آهن روسيه گفت: مسكو هنوز هيچ پيشنهادي از شركت راه آهن تركمنستان در مورد برقراري قطار در مسير عشق آباد – مسكو دريافت نكرده است.
وضعيت كنوني به نفع هيچ يك از 2 كشور نيست و اين مسير براي تاجيكستان با در نظر گرفتن ايجاد روابط حسنه اين كشور با اتحاديه اقتصادي اوراسيا در حال از دست دادن جذابيت خود است.
منبع: فارس
