امروزه سرمايه گذاران در صورت تعيين نرخ هاي بلند مدت خوراك مي توانند امكان سنجي بهتري براي حضور در طرح ها و آينده طرح هاي پتروشيمي در هر كشوري داشته و اقدام به سرمايه گذاري كنند.

اگر بخواهيم علاقه سرمايه گذاران را براي حضور در ايران عملياتي كنيم بايد سه اصل را رعايت كنيم: اول تعيين قيمت خوراك در دراز مدت كه قابل رقابت با كشورهاي رقيب باشد، دوم ايجاد زيرساخت‌ ها از سوي دولت و سوم ثبات قوانين.

صنعت پتروشيمي ايران كه با اتكاء به خوراك فراوان مايع و گازي، نيروي كار تحصيل كرده و جوان، موقعيت جغرافيايي منحصر بفرد با دسترسي به آب هاي آزاد و نزديكي به بازارهاي هدف، حمايت هاي دولت و سرمايه گذاري هاي كلان صورت گرفته، اكنون نقشي فراملي و فرا منطقه اي در اقتصاد ايران داشته و با وجود اعمال محدوديت هاي گوناگون سياسي و تجاري، موقعيت ممتاز خود را در بازارهاي بين المللي حفظ كرده است.

تعيين بلند مدت نرخ خوراك

اكنون فرمول قيمت خوراك براي پتروشيمي هاي موجود و جديد در ايران نهايي شده، بر اساس اين فرمول، وزارت نفت ايران مكلف است قيمت خوراك گاز و خوراك مايع تحويلي به واحدهاي صنعتي، پالايشي و پتروشيمي ها را با رعايت معيارهايي مانند درآمد حاصل از فروش گاز، قيمت گاز و يا مايع تحويلي براي ساير مصارف داخلي، متوسط قيمت گاز و يا مايع صادراتي و وارداتي و قيمت محصول تعيين كند.

علاوه بر اين مقرر شده، تخفيف پلكاني تا 30 درصد با انعقاد قرارداد بلند مدت براي واحدهايي كه بتوانند براي تأمين مواد اوليه واحدهاي پتروشيمي داخلي كه محصولات مياني و نهايي توليد مي كنند اعمال شود و زنجيره ارزش افزوده را افزايش دهند. در اين قرارداد، بنگاه هايي كه در مناطق كمتر توسعه يافته راه اندازي مي شوند، از تخفيف بيشتري برخوردار مي شوند.

ايران با تعيين بلند مدت قيمت خوراك گازي مجتمع هاي پتروشيمي به نوعي به سرمايه گذاران داخلي و خارجي علاقه مند به حضور در اين صنعت چراغ سبز نشان داد، چراغ سبزي كه تا 10 سال آينده روشن خواهد ماند.

قرار است 21 درصد از توليد يك ميليارد و 400 ميليون متر مكعبي گاز ايران به محصولات پتروشيمي تبديل شود. امروزه سرمايه گذاران در صورت تعيين نرخ هاي بلند مدت خوراك مي توانند امكان سنجي بهتري براي حضور در طرح ها و آينده آن ها داشته و اقدام به سرمايه گذاري كنند.

تعيين نرخ گاز مصرفي واحدهاي پتروشيمي در بازه زماني بلندمدت موجب مي شود تا سرمايه گذاران، توليدكنندگان و فعالان در اين صنعت در سال هاي آتي به افق قيمتي مشخصي دست يابند و براي آنها نگراني از بابت نوسانات عوامل تأثيرگذار بر اين فرمول وجود نداشته باشد.

بي‌ترديد مهمترين مزيت رقابتي براي سرمايه‌ گذاري و توسعه صنايع پتروشيمي در ايران دسترسي به خوراك مناسب اين صنعت يعني گاز طبيعي، اتان، نفتا و ميعانات گازي در احجامي گسترده و با قيمتي رقابتي است.

‌اكنون ظرفيت صنايع تصفيه و انتقال گاز در كشور حدود 800 ميليون متر مكعب در روز است كه به زودي تا حد يك هزار ميليون مترمكعب در روز خواهد رسيد و علاوه بر اين، دسترسي به اتان به عنوان خوراك پتروشيمي در تحكيم وضعيت رقابتي ايران براي توليد محصولات پتروشيميايي نقش اساسي دارد.

با كامل شدن فازهاي پارس جنوبي يعني اتمام طرح‌ هاي توسعه فازهاي 12 تا 27 اين ميدان به ميزان 650 هزار بشكه در روز ميعانات گازي و 6.7 ميليون تن LPG (شامل پروپان و بوتان) و چهار ميليون تن اتان در سال قابل وصول خواهد بود كه اتان به طور كامل و ساير موارد بر حسب نياز در اختيار صنعت پتروشيمي قرار مي‌گيرد.

اتان رمز موفقيت سرمايه گذاري

ايران با دارا بودن بزرگترين منابع گازي در جهان يكي از منابع اصلي خوارك براي مجتمع هاي پتروشيمي به شمار مي رود، در اين ميان جداسازي و توليد اتان براي تامين خوراك پتروشيمي ها همواره يكي از اولويت هاي مسئولان اين صنعت بوده است.

ايران مزيت هاي فراواني براي سرمايه گذاري در بخش پالايش و صادرات اتان براي سرمايه گذاران جهاني را دارد. اتان گازي بي رنگ و بي بو در دما و فشار عادي بوده و بيشترين ميزان مصرف آن خوراك اتيلن است و مصارف كمي همچون سوخت صنعتي و مصارف جزي ديگري نيز دارد.

بيشتر اتان توليد شده براي مصرف صنايع اتيلن استفاده مي شود و رقيب ديگر خوراك ها از جمله نفتا، پروپان، بوتان و ... است. براي توليد هر تن اتيلن بايد 1.2 تناژ اتان برش شود. اتان بهترين و ارزان ترين خوراك براي توليد اتيلن در جهان است و به همين علت پس از ركود اقتصادي سال هاي 2008 و 2009 بسياري از پالايشگاه هاي برش بخار كه توانايي داشتند به سمت اتان رفتند.

هزينه حمل گاز گران است و به همين دليل سعي مي شود تا فاصله حمل تا حد امكان كم شود و بر اين اساس، تلاش مي شود اتان نزديك به منبع آن مصرف شود، ساخت مجتمع هاي پتروشيمي در كنار مخزن عظيم پارس جنوبي و پالايشگاه هاي گاز مي تواند سودآوري خوبي براي سرمايه گذاران خارجي به همراه داشته باشد.

با توجه به اهميت اتان براي صنعت پلاستيكي پلي اتيلن و قيمت مناسب آن به عنوان خوراك پالايشگاهي و پيش بيني افزايش تقاضاي پلي اتيلن، اتان از اهميت بالايي در صنعت پتروشيمي برخوردار است.

همچنين با برداشته شدن تحريم هاي عليه ايران، كشور ما توانايي پيشرفت و جذب سرمايه هاي خارجي را به دست آورده است. ايران با توجه به منابع فوق العاده خود موقعيت خوبي براي بالاتر آوردن رتبه خود را در توليد اتان دارد و حتي با مديريت درست مي تواند از آمريكا و عربستان پيش تازي كند.

مزيت هاي ديگر

ايران در كنار مزيت دسترسي آسان به خوراك در بخش پتروشيمي، مزيت‌ هاي رقابتي ديگري دارد كه نمي توان به آساني از كنار آن گذشت.

بازار بزرگ و روبه‌ رشد داخلي محصولات پتروشيمي، دسترسي به نيروي كار متخصص و ماهر، زيربناهاي گسترده ارتباطي كشور، موقعيت جغرافيايي كشور در هم مرزي با 15 كشور ديگر به ويژه كشورهاي آسياي ميانه و قفقاز جنوبي، ايجاد مناطق ويژه اقتصادي پتروشيمي با لحاظ كردن ثبات سياسي و وجود قوانين حامي سرمايه‌ گذاري، ارائه تسهيلات ويژه به سرمايه‌ گذاران از جمله معافيت‌ هاي مالياتي و در عين حال وجود زنجيره ‌اي از واحدهاي فعال صنايع پتروشيمي برشمرد كه هر كدام مي‌توانند در توسعه صنايع پايين‌دستي و بالادستي خود نقش تعيين‌كننده ايفا كنند و استفاده از منافع صندوق توسعه ملي نيز امكان مهم ديگري است كه تمركز علاقه ‌مندان بر اين فرصت نيز توصيه مي ‌شود.

اكنون براي اجراي 55 ميليون تن پروژه در پتروشيمي نياز به 33 ميليارد دلار سرمايه گذاري است، از اين سرمايه گذاري مي توان سالانه 26 ميليارد دلار درآمد كسب كرد.

همچنين حدود 15 طرح در حال احداث وجود دارد كه به عنوان اولويت به آنها توجه ويژه شده، اين طرح ها تا چهار سال آينده به بهره برداري خواهد رسيد و حدود 10 ميليون تن به ظرفيت توليد صنعت پتروشيمي كشور اضافه خواهد كرد.

با نهايي شدن تامين مالي هفت پروژه متانول در عسلويه نيز حدود 10 ميليون تن متانول وارد بازار جهاني خواهد شد. پيش از اين توسعه پتروشيمي كشور بيشتر در بخش اتيلن بوده، زيرا به علت وفور اتان بيشتر محصولات، اتيلن محور شدند و صنايع پايين دستي هم تا حدي كه مي توانستند رشد كردند اما براي رشد بيشتر اين صنايع بايد زمينه توليد پروپيلن را فراهم كرد.

پروپيلن زنجيره گسترده اي از صنايع پايين دستي را ايجاد و تعذيه مي كند، از اين رو برنامه ايران توليد پروپيلن از متانول است تا هم قيمت متانول در بازارهاي جهاني افت نكند و هم زمينه توليد آن براي توسعه صنايع پايين دستي در كشور فراهم شود.

امنيت نقطه عطف مزيت هاي رقابتي

در ايران با توجه به ثبات سياسي و امنيت بالا، سرمايه گذاران داخلي و خارجي مشغول فعاليت هستند و دور تا دور كشور ما به فاصله بيش از 100 كيلومتر گروه هاي تروريستي آزادانه به فعاليت هاي خود مي پردازند و اجازه حضور هيچ سرمايه گذار خارجي را در كشور خود نمي دهند.

كاهش هزينه تمام شده، امنيت و سرعت انتقال، مهمترين دغدغه هاي سرمايه گذاران براي ترانزيت كالاست كه هر سه از شمال تا جنوب و از غرب تا شرق، در گستره مرزهاي ايران تأمين شده است.

يكي از مزيت‌ هاي سرمايه‌ گذاري در ايران كه هيات‌ هاي خارجي همواره به آن اشاره مي ‌كنند، وجود نيروي انساني ماهر در بخش‌ هاي مختلف مهندسي و ساخت و پيمانكاري است كه اهميت ويژه ‌اي در مقايسه با كشورهاي رقيب براي ما ايجاد كرده است.